US-civiele schepen transporteren troepen

Sinds juni hebben vijf Europese landen een akkoord gesloten met de Amerikaanse doeane, om toe te laten dat agenten van de US Customs in de grootste Europese havens zogenaamde risico-containers comen screenen. Eén van de volgende weken komen er ook in Antwerpen en Rotterdam Amerikaanse doeaniers aan.
De maatregel past in het Container Security Initiative dat in januari 2002 gelanceerd is door Robert Bonner, grote baas van de Amerikaanse doeane. Bonner wil alles doen om de Homeland Security te garanderen. Daarom zegt hij dat de feitelijke Amerikaanse grenzen nu in internationale lucht- en zeehavens liggen en dat zijn agenten daar pro-actief alle containers moeten gaan controleren die mogelijk een risico voor de USA zouden kunnen vormen. Antwerpen en Rotterdam worden met andere woorden Amerikaans grondgebied.

Het zou best kunnen dat Bonner zijn doeaniers nog een andere opdracht meegeeft, en dat ze de logistieke organisatie komen versterken die de transporten van Amerikaanse troepen en oorlogsmateriaal via de (Europese) havens regelt.

Die organisatie heet Military Sealift Command (MSC, niet te verwarren met de particuliere rederij MSC/Mediterranean Shipping Company). Dat is een tak van het leger die een enorme vloot van - merkwaardig genoeg - civiele schepen commandeert. Die methode om schepen te charteren, komt het militaire management veel goedkoper uit. Onderaanneming is trouwens eigen aan het Amerikaanse leger. Het laat ook particuliere security-bedrijven, onder leiding van ex-generaals (met MPRI als meest gekende voorbeeld) klussen voor zich opknappen.

Het Europese hoofdkwartier van MSC is gevestigd in de buurt van Napels in Italië, maar ze heeft bij-kantoren in Rotterdam en Londen.
MSC is altijd actief, zowel in vredes- als in oorlogstijd. Het Amerikaanse leger steekt immers constant zijn neus in andermans zaken en heeft overal ter wereld militaire bases die voor 95% per schip worden geravitailleerd. Daarom wordt MSC beschouwd als een vitaal en bijzonder belangrijk onderdeel van de Amerikaanse militaire planning.

Hèt historische wapenfeit van de MSC was de militaire opbouw en bevoorrading voor de Golfoorlog in 1990-91 toen "meer dan 12 miljoen ton banden- en rupsvoertuigen, helicopters, munitie, droge vracht (?), brandstof en andere uitrusting" werden verscheept door "meer dan 230 schepen die eigendom waren van de staat of gechartered". De meeste van die schepen voeren over en weer tussen de States en het Midden-Oosten, maar een aantal diende ook als "vlottende logistieke basis". Vier tankers bevoorraden de oorlogsbodems USS Eisenhower en Independance.

Na de Golfoorlog besliste de Amerikaanse legertop dat er maar liefst 4000 extra-containers met oorlogsmateriaal ("an additional two million square feet") op strategische plaatsen opgesteld moesten worden, in het vooruitzicht van nieuwe Amerikaanse oorlogen. De MSC zorgde dat ze ter plaatse kwamen. In die context deden er ook roll-on-roll-of-schepen en een kraanschip van de zogenaamde Ready Reserve Force de haven van Antwerpen aan.

De Reserve-vloot telt zo'n honderd schepen die binnen 5 tot 30 dagen "geactiveerd" kunnen worden. De actieve MSC-vloot telt ruim meer dan honderd schepen, de meeste met een bemanning van burgers. Daarvan zijn er circa dertig dag in dag uit in de weer voor bevoorrading. Een kleine veertig, volgestouwd met oorlogsmateriaal en voorraden, liggen op strategische plaatsen. Nog eens vijftig schepen voeren speciale opdrachten uit of vervoeren brandstof.

Voor de Amerikaanse regering zijn ze geen deel van de marine, maar het vijandelijke kamp denkt daar meestal anders over, en met reden. Ook tijdens de Desert Storm tegen Irak waren MSC-schepen het doelwit van aanvallen.

In het raam van de Amerikaanse War on Terror is het bij MSC alle hens aan dek.In de Zwarte Zee deden MSC-schepen voor het eerst de Roemeense haven van Constanta aan waar ze onder andere Blackhawk- en Apache-helicopters van de Amerikaanse politiemacht in Kosovo laadden. En voor de militaire opbouw tegen Irak ging de Maersk Arizona - gechartered bij de Deense reder Maersk - einde mei al 362 containers met munitie lossen in Koeweit. Vandaar ging het schip naar havens in Saoedi-Arabië en Oman.

Maersk is overigens een oude partner van het Military Sealift Command. De rederij verhuurde al in de jaren '80 schepen aan het Amerikaanse leger. Dan is het ook niet verwonderlijk dat Maersk zopas, in augustus 2002, ook graag partner werd van de Amerikaanse doeane in het Customs-Trade Partnership Against Terrorism, waarmee vooral multinationals gaan meespelen tegen het "internationale terrorisme".

arch/ive/ief (2000 - 2005)