arch/ive/ief (2000 - 2005)

De feiten

Maandag kwam het Spaanse parlement uitzonderlijk samen om Herri Batasuna, die beschouwd wordt als de politieke arm van ETA, illegaal te verklaren. Deze resolutie werd met een overweldigende meerderheid aanvaard: 88% stemden voor (de Catalaanse nationalistische regeringspartij CiU, de kleinere linkse oppositiepartij IU, de Galiciaanse nationalistische partij BNG en de linkse Chunta Aragonesista onthielden zich; de Baskische partijen PNV, ERC en Eusko Alkartasuna stemden tegen, alsook Iniciativa per Catalunya). Ondertussen heeft de Spaanse super-rechter Garzón op eigen houtje de concrete invulling van de illegalisatie van Batasuna georganiseerd.

Deze illegalisering werd mogelijk gemaakt door een wet die op 27 juni werd gestemd: over de illegaliteit van partijen die banden hebben met het terrorisme.


De achtergronden

De illegalisering van Batasuna werd mogelijk gemaakt door de samenwerking van de rechtse Partido Popular van Aznar en de linkse oppositiepartij PSOE. Beide partijen zijn actief op nationaal vlak, en beiden lijken ervan overtuigd dat het monddood maken van Batasuna, het probleem van de ETA zal oplossen.

De overweldigende meerderheid lijkt geen weerspiegeling te zijn van wat er leeft onder de Spanjaarden. Wat ook opvalt is dat het vooral partijen zijn, die actief zijn in de Autonomías, die zich onthielden of tegenstemden.

Spanje heeft, net als België, een nationale regering en autonome regeringen in de regio's, die over verschillende niveaus van bevoegdheden beschikken. In de nationale regering zijn vooral de nationale partijen actief, in de Autonomías zijn ook vele kleinere partijen - al dan niet nationalistisch - actief, waar ze voor de lokale belangen vechten. Deze 'federalisering' werd ingesteld na de dood van Franco (1892-1975), die een sterk centralistische staat had ingevoerd en elke vorm van nationalisme had onderdrukt.

Baskenland en Catalonië zijn het meest nationalistisch, en hebben nu, bijvoorbeeld, een eigen officiële taal naast het Castilliaans (Spaans), onderwijs in eigen taal, etc. In deze deelstaten leeft ook sterk de drang naar nog meer onafhankelijkheid van de regering in Madrid. Deze drang komt het meest gewelddadig tot uiting met de aanslagen van ETA, maar ook het succes van Jordi Pujol en zijn rechtse Convergencia i Unió in Catalonië is hiervan een uitdrukking.

Dat het net lokale partijen zijn, die het voorstel om Batasuna illegaal te verklaren niet steunen, is dan ook niet toevallig...


De vragen

Toch zijn het niet alleen nationalisten die de gegrondheid van de illegalisering van Herri Batasuna in vraag stellen. Veel mensen in Spanje vragen zich af hoe een anti-demokratische maatregel het probleem van het geweld van de ETA zal oplossen. Er bestaan immers geen materiële bewijzen dat Batasuna gelinkt is met ETA. De mensen in de straat vrezen ook voor nog meer aanslagen.

Ook zijn vele sympathisanten van de PSOE zeer teleurgesteld dat de partij zich in deze zaak kritiekloos heeft geschaard achter het voorstel van de Partido Popular.

Veel Spanjaarden vrezen nu dat dit een precedent zal creëren om nog meer tegenstanders van de regering monddood te maken. In een land waar demokratie en medezeggensschap hoog staat in het verlanglijstje van de mensen - ze zijn de diktatuur van Franco nog lang niet vergeten!! -, wordt een dergelijke maatregel met veel argwaan bekeken, in alle lagen van de bevolking. Het is niet demokratisch om een partij zomaar illegaal te verklaren, en de mensen zeggen klaar en duidelijk "NO".


Om er meer over te lezen...

Indymedia Euskalherria (Baskenland)
Overzicht van artikelen op de verschillende Indymediasites
Indymedia Barcelona
Indymedia Madrid

Goed artikel, maar ik zou toch willen pleiten voor voorzichtigheid wat betreft 2 van je stellingen:
1)"Er bestaan immers geen materiële bewijzen dat Batasuna gelinkt is met ETA":
er is inderdaad geen formeel verband vastgesteld tussen beiden, maar dat hoeft niet te verwonderen: het radicaal Baskisch nationalisme is nu eenmaal zo georganizeerd dat de samenwerking tussen de verschillende organizaties op een informele, onderhuidse manier gebeurt. In die zin heeft het ETA (vooral toen het nog een politiek-militaire organisatie was) zeker al zijn lesje geleerd. Nagenoeg alle auteurs die het "probleem ETA" geanalyseerd hebben (en niet enkel de PP en PSOE-gezinden) komen tot het besluit dat achtereenvolgens HB, EH en Batasuna een "totale afhankelijkheid vertonen van hun politieke activiteiten met betrekking tot de noden en strategieën van de terroristische organisatie" (citaat van de "linkse" professor José Manuel Mata van de Baskische universiteit EHU). Ik ben dus akkoord dat men voorzichtig moet zijn met het veroordelen van Batasuna, maar dat zonder te vervallen in naiviteit.
2) "De overweldigende meerderheid lijkt geen weerspiegeling te zijn van wat er leeft onder de Spanjaarden":
het is juist dat de Spaanse bevolking niet eensgezind de illegalisering van Batasuna steunt. Een recente enquête van El País bewijst dit: slechts 56% van de bevolking is voor het verbieden van de partij. Het overgrote merendeel van de neen-stemmers doet dit echter niet uit sympathie voor Batasuna, maar wel, zoals je terecht gezegd hebt, uit schrik voor nog meer repressieve ingrepen van de regering (een regering die al niet uitblinkt in democratische principes), nog meer vergeldingsacties van het ETA en vooral omdat vele Spanjaarden geloven dat de illegalisering van Batasuna het land geen stap dichter brengt bij de ontmanteling van het ETA. Er zijn echter heel weinig Spanjaarden die geloven dat Batasuna niets te maken heeft met het ETA.