arch/ive/ief (2000 - 2005)

Regering weigert Nepalese opposant politiek asiel

Ontkent ook het commissariaat-generaal het bestaan van een burgeroorlog?

Nabin Sapkota, een Nepalese politiek vluchteling wacht al 3,5 jaar op zijn erkenning als politiek vluchteling. Als sympathisant van de volksbeweging in Nepal die zich verzet tegen een corrupt regime dat de belangen van de kleine bergstaat uitverkoopt aan grote buur India, was zijn leven, en is het leven van zijn familie in gevaar. De Belgische regering kan het blijkbaar niet eens worden of het politiek conflict in Nepal waarbij wekelijks 20 personen het leven laten, reden genoeg is om Nabin politiek asiel te geven. Een interview.

Is de situatie dan werkelijk zo kritiek in Nepal?

Op dit moment "verdwijnen" er dagelijks mensen, zelfs uit de gevangenissen, die nadien teruggevonden worden als gedode "terroristen" tijdens zogezegde "gewapende schermutselingen" met het leger, de gewapende politie of één van de andere paramilitaire milities die aktief zijn in de repressie tegen het volksverzet. Mensen worden gearresteerd, maar dat wordt nooit erkend door de politie. Nadien krijgen we te horen dat ze gedood zijn tijdens gewapende "confrontaties", soms tientallen of honderden kilometers ver van waar ze opgepakt zijn.
Het uitroepen van de militaire staat van beleg creëert een staat van wetteloosheid, door een aantal essentiële artikelen uit de grondwet op te heffen. Rechtbanken worden zo goed als afgeschaft. Mensen mogen zonder reden neergeschoten worden tijdens de "search and destroy" campagnes van het leger. Zo gebeurt het dat mensen die in het bos sprokkelhout zoeken worden neergeschoten als "terroristen". Er is al melding gemaakt van verscheidene gehandicapte (dove en doofstomme) slachtoffers, die blijkbaar niet snel genoeg gereageerd hebben op bevelen van politie of soldaten.
Het leger heeft al verscheidene dorpen gebombardeerd vanuit helikopters. Zo zijn tientallen doden gevallen toen het leger een culturele manifestatie heeft gebombardeerd, volgens hen "een trainingskamp voor terroristen" van het gewapend volksverzet.
Revolutionairen, democraten die zich verzetten tegen het afschaffen van alle democratische rechten (persvrijheid, vrijheid van vergadering en vereniging, recht op verdediging enz.) en anti-imperialisten die zich verzetten tegen de uitverkoop van Nepal aan India, die maar al te graag de kleine buur zou willen annexeren, lopen het eerst gevaar te "verdwijnen". Maar ook honderden burgers zijn al slachtoffers geworden van de "anti-terrorisme" campagne van het leger en politie. De mensen leven echt in angst voor het leger en de politie.
U begrijpt dat ik tegen het voorstel ben om wapens te leveren aan dit soort regime.

Interne tegenstellingen binnen het huidig regime

De vorige koning Binendra heeft zijn weigering om zijn land helemaal uit te verkopen aan India, en de weigering om het leger in te zetten tegen het eigen volk , met zijn dood moeten bekopen. De situatie is inderdaad heel erg gespannen, na de escalatie van het koninklijk bloedbad, waarbij de oude koning Binendra opgevolgd is door zijn eigen broer Gyanendra, die uitgesprokener voor een militaire confrontatie kiest en pro-Indisch is.
Hoewel zowel de landheren, de nieuwe pro-Indische burgerij als de zogezegde parlementaire oppositie eendrachtig verenigd zijn tegen de door de maoisten geleide volksopstand, merk je dat de onderlinge tegenstellingen steeds groter worden, en die anti-volkse kliek aan het verzwakken is. De oude feodalen, die vroeger en nog steeds de basis vormden voor het dictatoriale regime van de koning liggen overhoop met de opkomende industriële en handelsburgerij die eerder georiënteerd is op de Indische buur. De pro-VS krachten liggen overhoop met de pro-India krachten. De parlementaire oppositie en zelfs het hele parlementaire systeem liggen overhoop met de kongingsgezinde feodale machthebbers, zoals bleek toen de huidige Eerste Minister Deuba eind mei besloot het parlement te ontbinden omdat zelfs zijn eigen Nepali Congres-partij de uitbreiding van de staat van beleg niet wilde steunen.
Dit toont aan dat het conflict tussen het oude corrupte regime en de nieuwe volksmacht (Peoples New Democracy) de interne conflicten van de oude machtstructuren op de spits drijft.
Dat is ook de vaststelling van de Amerikaanse militaire veiligheidsdiensten, die het conflict op de voet volgen , en opmerken dat het oude regime alle geloofwaardigheid verliest bij de bevolking. Om een voorbeeld te geven: in april was er een staking van 5 dagen aangekondigd door de maoisten, maar die hebben die uitgesteld tot na de examenperiode van de laatstejaarsstudenten. De officiële pers maakte dus melding van dat uitstel. In verafgelegen gebieden waar enkel de officiële pers dagelijks verspreid wordt, en de publicaties van de verzetsbeweging niet op tijd kon verspreid worden, hebben de mensen toch gestaakt, omdat ze die officiële pers voor geen haar geloven!

Een brede volksbeweging of een marginaal groepje "terroristen"?

De amerikanen schatten dat ongeveer 30% van de bevolking achter de maoisten staat, en hun volksopstand. Een onafhankelijke onderzoek van de Europese Commissie bevestigt dat het hier gaat over een burgeroorlog, en niet zoals Louis Michel beweert marginale "terroristen". Het oude regime en haar ordetroepen controleren praktisch enkel nog de grotere steden en de hoofdstad.
Het nieuwe regime "Nieuwe volksdemocratie" heeft vooral op het platteland haar aanhang; in 30 van de 75 districten van het land hebben zij reeds parallelle structuren van haar volksmacht opgericht die zich verenigd hebben in een tegenregering van de volksopstand.
In de gebieden die zij controleren beslissen de volkscommittees over alle belangrijke zaken, en realiseren zij alles wat het oude regime nooit in handen heeft genomen. Zo onderhouden ze de wegen, bouwen scholen, voorzien ze dorpen van electriciteit en water. Is het dan zo onlogisch dat de mensen zich verzetten tegen het feit dat ze in de 21ste eeuw moeten leven zoals in de 14de eeuw, zoals in de middeleeuwen? Is het dan zo onlogisch dat de mensen de "Nieuwe volksdemocratie" steunen, als ze zien dat deze, met veel minder middelen, maar met de politieke wil om het land vooruit te brengen, erin slagen op te bouwen wat de regering, met al die buitenlandse hulp nooit heeft kunnen doen?

Nepal is bankroet

Het oude regime heeft steeds minder en minder politieke en economische armslag om de crisis te boven te komen. Het land is één van de armsten van de wereld met een BNP per capita van 200 dollar per jaar. Zonder de buitenlandse hulp (die vooral verdwijnt in de zakken van het corrupte politici en zakenlui) zou het al bankroet zijn. Het budget was vroeger al nauwelijks voldoende om de lopende administratie te bekostigen. Elke investering werd bekostigd met buitenlandse leningen en hulp. Maar sinds de gewapende volksopstand is de situatie al helemaal uitzichtloos voor de regering. De inkomsten uit belastingen daalden met 50%, de inkomsten uit toerisme met 90%, de inkomsten uit export met 48%. Bovendien groeit de landbouwproduktie trager dan de bevolking, zodat ook op dat gebied problemen zijn te voorzien. Tegelijkertijd heeft ze wel het budget van leger en politie opgetrokken naar 10% van het nationale budget, maar om dat te bekostigen zal ze binnen dit en zes maanden ziekenhuizen en scholen sluiten, en bereidt ze maatregelen voor die de lonen van ambtenaren en bedienden zullen verminderen met 25%. Voor het eerst moet de regering haar eigen normen overtreden, en leent ze bij de nationale centrale bank meer dan het driedubbele dan wat normaal wettelijk toegelaten is. Vandaar dat Eerste Minister Deuba nu gedwongen is om reeds de tweede maal in 4 maand tijd rond te gaan met de bedelhoed in Europa.
Het ziet er dus naar uit dat de strijd tussen het oude en het nieuwe regime alles behalve afgelopen is. Misschien komt er nog een militaire interventie vanuit India, die niet graag ziet dat de gewapende volksopstand in Nepal de aangrenzende Indische deelstaten zou "besmetten" . Wie weet?

En wat is jouw situatie?

Ik was op de universiteit links geengageerd, en stond bekend als openlijk voorstander van de volksbeweging, verzette me tegen de Indische expansiedrang naar Nepal en heb me steeds ingezet voor de mensenrechtensituatie in Nepal. Daarom wilden de regering mijn vel. Daarom ben ik moeten vluchten. In oktober '98 heb ik in België politiek asiel aangevraagd. In eerste instantie kreeg ik een negatief antwoord op de ontvankelijkheidsprocedure (de eerste fase van de aanvraag, waarin besloten wordt of het dossier behandeld gaat worden, waarna pas in een tweede fase beslist wordt over de eigenlijke erkenning als politiek vluchteling of niet). In beroep werd die bevestigd, maar nadien simpelweg opnieuw weer ingetrokken. Tot op heden, 3,5 jaar na mijn aanvraag, heb ik dus nog steeds geen antwoord over de ontvankelijkheid van mijn aanvraag. Zover ik weet heeft België nog geen enkele Nepalees als politiek vluchteling erkend, ondanks de politieke situatie ginder. We hebben nochtans alles gedaan om de verantwoordelijke van het commissariaat generaal voor Nepal de situatie uit te leggen, documenten voorgelegd van mensenrechtenorganisaties enz.
Ik heb ondertussen eveneens een regularisatieaanvraag ingediend, zowel met het argument dat ik me geïntegreerd heb in de Belgische maatschappij als met de specifieke argumentatie dat ik onmogelijk kan terugkeren naar mijn land, uit gevaar voor mijn leven. Maar ook daar heb ik een negatief antwoord gekregen. Ik zou geen nederlands kennen, maar ik heb volg Nederlandse les, en kan dat bewijzen. Ik zou niet werken, maar ik werk wel, en heb ook daar de bewijzen voor neergelegd. Ik zou niet lang genoeg in België verbleven hebben, maar ik ken mensen die minder lang dan mij hier zijn, minder nederlands kennen en toch erkend zijn. En op het argument dat ik onmogelijk kan terugkeren, antwoordt men zelfs niet.
Ik krijg de indruk dat hier meer achter zit. Dat men mij misschien juist omwille van mijn politiek engagement niet wil erkennen. Zou daar het schoentje wringen? Maar dat zou toch absurd zijn: als politiek vluchteling mag je blijkbaar niet te politiek zijn!
Ik leef nu al 3,5 jaar in onzekerheid, voor mezelf, maar wat me zwaarder weegt: mijn gezin ook in gevaar. Niemand laat zomaar zijn vrouw en kinderen achter als het niet echt nodig is. In Nepal is het zo dat als één lid van een gezin politiek kleur bekent, heel die familie dat etiket krijgt, zelfs al hebben ze er niets mee te maken. De politie is al herhaalde keren binnen geweest bij mijn vrouw, op zoek naar informatie over mij. Een veilig Nepalees faxnummer dat ik doorgegeven had als contactnummer aan het commissariaat-generaal om bepaalde documenten te verkrijgen, is 2 maanden nadien "opgeruimd". Via via heb ik gehoord dat die informatie doorgespeeld is aan de Nepalese politie door het Nepalees ministerie van Buitenlandse Zaken. In de buurt van mijn dorp hebben de gewapende troepen van de regering al een man vermoord. Ik kan niet verder zo. Daarom heb ik beslist om mijn zaak in de pers te brengen, in de hoop dat het de zaken versnelt. Ik wil niet wachten tot ik slecht nieuws krijg uit Nepal…

Bronnen en verklaringen:

Rapport Amnesty International: Nepal, A Spiralling Human Rights crisis, 4 april 2002
Le Soir, 26 augustus 2002, een Franse NGO-medewerkster in Nepal wordt – anoniem – geciteerd.
De koning is de opperbevelhebber volgens de Nepalese grondwet, en wordt daarin enkel "geadviseerd" door een Nationaal Defensie Committee, waarva n ook de Eerste Minister deel uit maakt. De macht (van het leger) berust dus uiteindelijk bij de Koning.
Zijn verzet tegen het inzetten van het leger was waarschijnlijk één van de oorzaken waarom de vorige Eerste Minister Girija Prasad Koirala werd vervangen door de "minder weerbarstige Deuba" (De Standaard 27 augustus 2002)
The World Today van juli 2002
Voor de Amerikanen is Nepal dan een strategische regio, grenzend aan zowel China als India. Begin 2002 hebben eerst Colin Powell en vervolgens een militaire delegatie van hoog niveau de crisis besproken met hun Nepalese tegenhangers.
Le Soir, 26 augustus 2002, had het zelfs over een invloed in 45 van de 75 districten.
Het reeds geciteerde AI rapport vermeldt dat reeds zelfs mensenrechtenactivisten worden gearresteerd en lastiggevallen.

"During previous bandhs*, members of the CPN (Maoist) have been responsible for the deliberate killing of civilians not adhering to their call for a general a strike. On 22 February 2002, five civilians, including an eight-year-old girl, were burned to death when Maoists stopped a night bus in Chitwan district and set it on fire with the passengers inside, apparently because the bus driver was not adhering to the Maoist bandh declared that day. "
22/04/2002
(http://web.amnesty.org/ai.nsf/Index/ASA310342002?OpenDocument&of=COUNTRIESNEPAL)

Tjach, ook de maoïsten zijn niet vrij van gruwelijkheden. Een leraar en lid van Amnesty International werd uit zijn schoolgebouw meegenomen, en 200 meter verder tegen een boom doodgeschoten. En hij is niet de enige. Veel leraren worden geviseerd in Nepal. Zowel door de maoïstische rebellen als door de overheidstroepen, omdat ze niet genoeg les geven volgens de ideeën of de wil van de ene of de andere groepering.
Beide zijden gebruiken gruwelijke praktijken: foltering, willekeurige executies, het doden van burgers, enz enz. Beide zijden mogen we dus wel terroristisch noemen en ik durf wel te betwijfelen of de maoïsten of de regering zoveel steun hebben als ze beiden beweren. Ik denk dat de meerderheid van de bevolking gewoon een rustig leven wil hebben, los van al het geweld. Maar da's wat ik denk. Zeker is dat ook de rebellen bloed aan hun handen hebben, een niet zomaar een beetje.

*een nationale staking

Dus blijft het onverstandig om daar wapens naartoe te sturen.

En vluchtelingen terugsturen naar een land met een burgeroorlog doe je ook niet, wat hun overtuiging ook is.

Reporters sans Frontières klagen ook over het geweld van beide kanten.

Nepalese mensenrechtenaktivisten klagen vaak over het niet-neutrale karakter van AI-Nepal. Sommige
Aktivisten zijn lid of sympathiseren met regerende of ex-regeringspartijen, die niet vrij zijn van schuld in dit conflict. Je moet niet vergeten dat tot voor 1990 ook de andere partijen verboden waren. Het gaat zelfs zo ver dat AI-Nepal weigert bepaalde mensenrechtenschendingen te rapporteren. De mensenrechtenaktivisten sturen hun rapporten rechstreeks naar AI-London, of proberen het via andere mensenrechtenorganisaties bekend te maken. Dat het AI-Nepal-rapport dan toch nog het leger en politie beschuldigt als voornaamste oorzaak van de mensenrechtenschendingen, bewijst helemaal niet hun "neutraliteit", of hun bekommernis om de democratie. Zelfs de regerende partijen, inclusief de partij van de eerste minister, zijn tegen de staat van beleg en het inschakelen van het leger, en klagen de mensenrechtenschendingen aan… Dit toont enkel maar aan dat elk ander standpunt hun onmogelijk zou vergeven worden door de bevolking. Dat de anti-gevoelens onder de bevolking tegen de regering en de regerende of ex-regerende partijen te groot zijn om verwaarloosd te worden door gelijk welke politicus.
Dat er confrontaties en uitbarstingen van volkswoede bestaan is een feit. Hoe zou het ook anders kunnen in een situatie van schrijnende sociale ongelijkheid? Jarenlange discriminatie, uitzuigerij, corruptie, afperserij, tot zelfs slavernij (open of verkapte vormen ervan) kunnen zich explosief opstapelen. De biografie over Phoolan Devi (Bandit Queen), een Indisch meisje uit de lagere kaste, geeft hiervan een schrijnend beeld. Wanneer gerecht en politie in jouw dorp in handen zijn van de hoogste kaste, en zelfs niet bereid zijn om naar jouw klacht tegen een lid van die hoogste kaste te luisteren (en meestal is dat de landeigenaar van het dorp, of één van die leden van de regerende of andere partijen, of ja, zelfs de schooldirecteur…), dan is elke vreedzame, of wettelijke oplossing van conflicten onmogelijk. Dan blijft er niets anders meer over dan het eigenhandig te regelen. Mijn persoonlijke mening is dat dit gerechtvaardigd volksverzet is, zelfs als dit met geweld gepaard gaat. Het is te gemakkelijk om vanachter zijn computer in België dit simpelweg te veroordelen of te zeggen: "Noch het geweld van de regering, noch het geweld van de maoisten."
Wil dat zeggen dat ik daarom elke vorm van geweld, of elk slachtoffer vergoelijk? Neen. Maar als per definitie het volksverzet vertrekt vanuit de laagste, meest onderontwikkelde lagen en kasten, dan hoef je ook niet te verschieten wanneer hun pogingen tot volksverzet niet altijd mooi en puur zijn, of 100% politiek correct. Wil je misschien wachten met volksverzet tot elke arme boer ontwikkeld is en 100% politiek bewust? Dan veroordeel je elke volksbevrijding tot passiviteit en verleng je de dwingelandij enkel maar.
"Noch het geweld van de één, noch het geweld van de ander", zegt in feite: het gerechtvaardigd volksverzet (in het groot en het klein, de pure en de niet pure) is één van de twee oorzaken van het conflict (naast het geweld van de regering), en niet het gevolg ervan. Deze stelling verdoezelt op die manier de échte, sociale en politiek-democratische, orzaken van het conflict en de ontevredenheid die aanleiding geven tot dit soort van situaties.
Het is bovendien al te naïef om elke daad van volksverzet in de schoenen van de maoisten te schuiven, om overal het spook van de maoisten te zien.
Deze visie van "geweld tegen geweld" of "Noch Geweld noch geweld" en aansluitend daarbij degenen die elk sociaal verzet in de schoenen willen schuiven van de maoisten versterken zonder dat ze het misschien zelf willen het beeld dat de Nepalese regering hier ophangt van het conflict: "Wij tegen de maoisten/terroristen.". Op die manier versterken ze ook Deuba in zijn taktiek van militaire confrontatie en escalatie van geweld. Want met een volksbeweging onderhandel je, hou je rekening mee, maar geïsoleerde gewelddadige terroristen die verpletter je militair. Maar zoals een franse ONG-medewerkster stelt in Le Soir van deze week: "De opstand militair neerslaan? Wat gaan ze doen…de helft van de bevolking afmaken?"