Superkapitalisme

Beperktheid (tekort)is het sleutelbegrip in het huidig economisch bestel, vooral in het financieel aspect ervan, want soms overtreft het aanbod aan goederen de vraag naar geld ervoor. (Deze laatste vraag wordt uitgaande van de axiomatische beperktheid der geldmassa, vaak niet eens meer gesteld, nadat men alle middelen om aan geld te geraken en die zelf bepaald zijn door de axiomatische beperktheid van geld, heeft doorlopen om zo tot het axiomatisch beginpunt van deze vicieuze cirkel terug te keren).

In het huidig kapitalistisch systeem zijn alle staten (en individuen) aan deze wetmatigheid onderworpen dat het totaal aantal deviezen niet te ver rond een bepaald, beperkt, maximum mag schommelen.

In tijd en ruimte heeft men hierop wel een aantal bijkomende duplicaatsystemen en circuits geënt die voor een zekere uitbreiding en tijdelijk soelaas kunnen zorgen. Maar ook daar is tenslotte een grens aan. Beperktheid dus. Dat is het basisbegrip van het kapitalisme. En binnen die beperktheid speelt dan de wet van vraag en aanbod, de vrije markteconomie.

Maar de vrije markteconomie zou pas echt vrij zijn, indien ook deze initieel opgelegde beperktheid voor individu en staat werd opgeheven, indien met andere woorden elke staat en ieder individu vrije toegang zou hebben tot de - in dit geval onbeperkte - geldmassa.

Dergelijk systeem zou het kroonstuk zijn op het huidig beperkt kapitalisme. Het zou zeker en vast ook een waarachtiger weerspiegeling geven van de echte menselijke vermogens, die in se ook onuitputtelijk zijn.
In zo'n systeem zouden uiteraard alle beperkingen die uit geldgebrek voorkomen wegvallen. Alle creatieve impulsen zouden vrijuit met elkaar concurreren en niet op de eenzijdige en enig bepalende goedkeuring van de geldbezitter moeten wachten, en daaraan eventueel van uitputting uitdovend ten onder gaan.

In dit waarachtig vrije markteconomisch systeem, het superkapitalisme, zouden uiteraard zeer snel alle intermenselijke relaties veranderen. Maar stel u eens voor in welke richting. Zeker en vast in een meer waarachtige hypocrisieloze richting.

Op de eerste plaats zou zo'n verandering zich in een algemene activiteitsvermindering uitdrukken. Meer rust dus. Het huidig activiteitspeil der kapitalistische landen is onnatuurlijk en ongezond hoog en kan tenslotte in geen geval ongestraft zo behouden blijven, laat staan grenzeloos toenemen. Een machine die constant over haar toeren moet draaien heeft het nadeel veel nodeloos lawaai te produceren, maar het voordeel dat dit euvel niet al te lang kan aanhouden, daar de machine zelf erdoor verhit, versleten en verteerd raakt.

De beweeglijkheid als zodanig wordt in het superkapitalistisch systeem wel bewaard. Maar het gebruik dat ervan gemaakt wordt daalt tot een natuurlijker peil. Want veel van het huidig in beweging zijn schiet zijn doel voorbij, en dient alleen als wanhopige poging om het partieel beschikbare geldpeil in stand te houden of te verhogen.

Waartoe dienen immers al die spitsuurfiles en opstoppingen? Waartoe dient het ritmisch pendelen tussen huis en werkplaats. Indirect vloeit het voort uit, en dient het om, de illusie in stand te houden van: financiële beperktheid. Hoeveel zogenaamde "posities' of "werkplaatsen" dienen niet uitsluitend als rechtvaardiging van het persoonlijk aanspraak mogen maken op een (beperkte) geldstroom, en hebben verder geen enkel direct maatschappelijk nut?

Indien dus al die mensen die zich nu tegen hun zin en nodeloos verplaatsen, om dan vaak even zinloze "arbeid" te verrichten, de vrije toegang tot de middelen van behoeftebevrediging zouden kunnen vinden, dan werd de maatschappij alvast ontlast van een grote bron van ergernis, lawaai, gevaar, kosten enzovoort.

In dit geval zou de ware vrije markteconomie in zulke zin spelen dat het persoonlijk voldoen van kunstmatige behoeften zelf aan banden zou worden gelegd, doordat de zinloze productie ervan, en van de middelen ertoe, waarschijnlijk spoedig zou ophouden. Doorgaans is de natuurlijke gang van zaken immers dat de productiewijze van dat soort behoeftebevredigers zelf zeer onaangenaam en schadelijk is, zodat het aantal vrijwilligers om dat soort productie in stand te houden zeer beperkt zou kunnen zijn, zelfs in de hoogste maatschappelijke geledingen, die nu ook zelf onbeperkte toegang tot de geldvoorraad zouden krijgen in dit systeem.

Dat zou automatisch tot een herwaardering van het begrip "arbeid" leiden. Iedereen zou op de eerste plaats de vrije keuze behouden of hij wenst te arbeiden of niet, en zo ja, welke arbeid dan wel te verrichten. Dat leidt er dan toe dat de alsnog verrichte arbeid van de hoogste kwaliteit kan zijn, omdat hij met volle vrije inzet van de persoon gebeurt, eerder uit idealisme dan uit dwang of nood en om secundaire motieven. Uiteraard zou in dit systeem de scheppende arbeid of kunst geherwaardeerd worden, die het loon in zichzelf draagt. Want degene die iets doet, doet dat met volle inzet en overtuiging, en met beschikking over alle nodige middelen, en de kunstenaar wordt niet geremd of misleid door dwingend gebrek.

Vanzelfsprekend zou ook de verstandhouding tussen de mensen ingrijpend veranderen en volgens haar natuurlijk gegeven patroon evolueren. De mens zal nog moeilijk een doeltreffender middel dan de geldbeperking kunnen bedenken om zijn medemens tot uitvoer van eigen plannen te dwingen. De vrouw zou snel tot volle emancipatie komen. Ditzelfde zou men op de eerste plaats op het niveau der naties herkennen. Landen die nu in knechtschap leven vanwege hun verknocht zijn aan het beperkt kapitaal systeem zouden dan in vrijheid opstaan en hun eigen bronnen naar believen aanwenden. En landen die menen aangewezen te zijn op de bronnen van anderen, en die daarom van dezelfde knechtshap lid zijn, zullen ook opstaan en vroeg of laat hun eigen bronnen gaan zoeken, ontdekken en gebruiken. Zij zullen allen vanzelf inzien dat zij die zo goed mogelijk moeten aanwenden om met een minimum aan werkcapaciteit tot een maximum aan gezonde behoeftebevrediging te komen. Want omkoopbare medeplichtigen in binnen- of buitenland zullen erg schaars geworden zijn. Iedereen kan immers alles kopen wat hij nodig heeft.

Het misdaadpeil zou daardoor aanmerkelijk kunnen dalen, ofschoon dit uiteraard ook en vooral opvoedkundig bepaald wordt. In ieder geval zal het onderwijs degelijker zijn, gegeven door vrijwillige idealisten, die zich tot geen ander beroep laten omkopen, omdat zij de komende generatie willen helpen. En als het misdaadpeil voorlopig niet daalt (zeker in de overgangsfase naar het nieuwe systeem), dan zal het opvallen dat nu een geheel ander type van mens zich eraan begeeft. Het type bijvoorbeeld dat met een onvoldane doch onnatuurlijke behoefte is achtergebleven om de medemens te dwingen en te controleren.

Maar de meerderheid zal voldoende energie over houden in het superkapitalistisch systeem om zich te weren tegen dat soort vijandige elementen. Ook zal er meer tijd en aandacht vrijkomen voor de kwakkeren, en de geneeskunde zal weer een ware kunst worden, evenals de opvoeding. Meer uitgeruste jongeren, die voldoende aandacht krijgen van minder gespannen idealistisch ingestelde volwassenen, zullen opgroeien in een minder gevaarlijke omgeving tot een evenwichtigere weerbare generatie die gericht is op het van nature gegevene, de diepere grond en waarden van het leven, in de zin van ontwikkeling.

Een eerste kennisname van de idee van het superkapitalisme in ons huidig beperkt kapitalistisch bestel geeft een schok. En wanneer men er de verdere implicaties van overschouwt wil men ze allicht als revolutionair, belachelijk, gek, en zelfs gevaarlijk afdoen.
Maar de natuurlijke trend van de evolutie gaat bij ons via dergelijke tussenstap. Ons huidig bestel kan deze een tijd uitstellen, of vervroegen, maar niet afwenden.

arch/ive/ief (2000 - 2005)