Het verhaal van 4 jonge anarchisten en de gevangenisstrijd in Uruguay

Gefolterd, opgesloten en veroordeeld!
het verhaal van 4 libertaire jongeren in Uruguay

Gerardo Giménez (22 jaar oud) en Miguel Giménez (20 jaar oud) zijn twee Zweedse broers, zonen van een Uruguayaans koppel dat hun land moest verlaten en voor een tijd in Zweden leefde, gedurende de laatste militaire dictatuur in Uruguay. Alexander Montero (19 jaar) en Alexis Tourné (19 jaar) zijn twee van hun vrienden.

Deze vier jongens werkten in de buitenwijken van de stad, deden er sociaal werk, zoals het heropbouwen van een sportcentrum en het opzetten van een inter-city computernetwerk, zodat de jonge mensen van die buurten een alternatief zouden hebben om hun levensomstandigheden, die de staat en de economische situatie hen bieden, te verbeteren.
De politie had hen al verschillende keren lastig gevallen. Tijdens de laatste maanden voor hun arrestatie werden zij zowat elke dag tegengehouden door de politie, om gefouilleerd te worden op zoek naar wapens of voor een identiteitscontrole.

Op 27 September 1999, rond 21.30u, werd een warenhuis overvallen (juist om de hoek waar Alexander woont). De jonge mannen waren aan het praten op de hoek van één van de blokken, twee en een halve blok verder (op de grote laan) van de winkel, toen zij een patrouillewagen in volle snelheid zagen voorbij rijden. Ook één van de politiemannen in de wagen zag hen, zoals hij rapporteerde in één van de memorandums. Zo'n 3 of 4 minuten later komt dezelfde patrouillewagen terug van de melding, en zonder enige reden zegt één van hen: "Dat zijn ze". Binnen enkele minuten staat de plaats vol politiewagens en de vrienden, ook een minderjarige die bij hen stond, worden gearresteerd, geboeid en naar het Politiestation #17 van Montevideo gebracht.
Omdat de politie geen enkel bewijs had, er werden geen wapens of wat dan ook gevonden dat hen met de overval in verband zou kunnen brengen, folterden ze de jonge mannen om hen te dwingen een schuldbekentenis te ondertekenen. Gedurende uren werden zij geslagen, met de vuisten, met de voeten, in de testikels, bij hun haren over de vloer gesleurd. De Giménez broers werden geviseerd omdat zij "gringos" (vreemden) zijn en zonen van politieke vluchtelingen. Maar het ergste overkwam Miguel (de jongste broer): toen een agent hem beval neer te knielen, hetgeen hij niet kon omdat hij geboeid was aan een bureau, wordt hij op de grond geduwd en krijgt hij een trap op het hoofd. Miguel hoort iets als een explosie. Het was zijn oor. Pas na bijna twee jaar kan Miguel soms iets horen, maar meestal hoort hij niets. Zij kregen geen medische verzorging. De enige die onderzocht werd door een gerechtsdokter was Alexander, de dag na de folteringen. De dokter verklaarde dat Alexanders verwondingen en littekens oud waren. Enkele dagen later werd Miguel onderzocht door een onafhankelijke dokter, ook die stelde dat hij ok was, zonder zelfs naar zijn oor te kijken. Ook de minderjarige die die nacht werd meegenomen naar het politiestation werd fysisch en psychologisch gefolterd, maar werd twee dagen later vrijgelaten. Na uren van folteringen en doodsbedreigingen tekenen de jongeren een bekentenis. Geen van hen kon zelfs hun verklaring lezen… .
Aangezien er geen materieel bewijs was voor hun schuld, werd door de politie niet ver van de plaats van de overval een zak "gevonden" met ijzeren staven en vuurwapens, twee maskers, lege snoepzakjes en koopwaar uit de winkel voor een zeer hoog bedrag. Op geen van de wapens werden vingerafdrukken gevonden, er werd geen ballistisch onderzoek uitgevoerd.

Tenslotte vond de politie nog een tweede aanklacht uit, deze keer een overval op een bar. Aanvankelijk zei de barhouder dat hij enkele minuten na de overval van de winkel werd beroofd, maar hij veranderde later zijn verklaring en stelde dat de overval drie dagen voordien plaatsvond…
Er zijn nog vele tegenstrijdige en absurde dingen te vinden in deze zaak.
Geen enkele van de winkeliers herkende de jongeren als de daders. De winkelhouder zelf was te nerveus en kon hen niet identificeren. Iets werkelijk absurd vond dan plaats: de politie vroeg de jonge mannen de winkelhouder te identificeren! Nu, hoe zouden zij de winkelier uit hun eigen buurt niet herkennen? Daarna kwam de politie met een heel snuggere conclusie: als zij de man kunnen identificeren, betekent dit dat zij schuldig zijn! De winkelier kende Alexander sinds zijn geboorte en toen hij realiseerde dat de politie hem beschuldigde voor de overval, wou hij de aanklacht intrekken, maar het was te laat.

Twee dagen na hun aanhouding, werden de jongeren door rechter William Corujo naar de het Complejo Carcelario Santiago Vázquez (COMCAR), een gevangenis in de buitenwijken van Montevideo, gestuurd. Ook daar werden zij voortdurend gefolterd. Zo werd op 26 februari 2000 Miguel geboeid en gedwongen pijnstillers te slikken en dan heeft men geprobeerd hem te vermoorden. Gelukkig konden zijn kameraden zijn leven redden. Op 29 februari 2000 werd Alexander afgeslagen, geboeid en uitgekleed, zijn weinige bezittingen werden verbrand en hij werd gesanctioneerd met 85 dagen eenzame opsluiting. Op 14 april 2000 vraagt Miguel medische verzorging wegens hevige pijn in de borst. Onmiddellijk daarop wordt er in de cel waar hij, Gerardo en enige anderen zitten traangas binnengespoten en worden ze bedreigd met overplaatsing naar de beruchte Libertad gevangenis. De repressailles verminderen pas nadat Zweden een afgezant stuurde om de zaak te onderzoeken.
Op 15 September 2000 – bijna een jaar na hun arrestatie – veroordeelde rechter William Corujo Gerardo Gimenez tot 7 jaar en 1 maand, Miguel Gimenez, Alexis Tourné en Alexander Montero tot 7 jaren en 4 maanden. Opmerkelijk is dat de jongeren nog geen veroordeling hadden opgelopen, zij verzetten zich niet tijdens hun arrestatie en zij werkten mee aan het onderzoek. Ondanks dit alles werden zij zeer zwaar veroordeeld voor feiten waarvoor men normaal minder dan 5 jaar krijgt…
Op 6 december 2000 worden Gerardo en Miguel overgeplaatst naar de "Libertad" gevangenis. Daar worden zij meteen voor 45 dagen in isolatie geplaatst.
Op 6 Augustus 2001 bevestigd het Hof van Beroep de veroordeling. Maar de uitspraak is niet unaniem, één van de drie rechters spreekt zich uit voor de vrijlating van de jongeren. Er moet een vierde rechter bijgehaald worden. Op 22 Oktober 2001 volgt de uitspraak: bij meerderheid (3 tegen 1) wordt de veroordeling bevestigd.

Solidariteit

De solidariteit met de 4 anarchistische jongeren is in de volkswijken van in het begin groot en onvoorwaardelijk. In de maanden na hun opsluiting werd er een Comité por la Libertad de los Muchachos Presos opgericht dat veel werk heeft verzet om hun zaak een grotere bekendheid te geven. Vele buurtverenigingen, sociale, syndicale, studenten- en jongerenorganisaties in Uruguay hebben zich solidair verklaard, de politiemanipulaties en de folteringen aangeklaagd en de vrijlating van de 4 jongeren geëist.
Op internationaal vlak vormde zich medio 2000 de Comisión Internacional para la Libertad de los Muchachos Suecos y Uruguayos Detenidos en el Uruguay. Samen met de vier jongeren, die verschillende brieven vanuit de gevangenis schrijven, hun ouders, de advokaten, zetten zij druk op de Uruguayaanse en Zweedse regering door een internationale informatie- en briefschrijfcampagne op te zetten. Honderden, zoniet duizenden personen en organisaties over heel de wereld hebben protestbrieven geschreven naar rechter Corujo, naar het Hooggerechtshof in Uruguay, naar de Zweedse en Uruguayaanse ambassades.

En Strijd: De opstand in de ‘Libertad' gevangenis

De zaak van de 4 jongeren werpt opnieuw een licht op de schendingen van de mensenrechten in Uruguay (sinds 1985, na 12 jaren militaire dictatuur, een zogezegde democratie), en vooral op de situatie in de gevangenissen.
Eind maart 2000 was er reeds een hongerstaking geweest in COMCAR en andere gevangenissen in het land. De media hadden het vaag over "problemen tussen gevangenen en oproerpolitie", maar over wat er echt aan de gang was werd niet gesproken. In de volgende dagen worden wel verschillende rapporten over grove schendingen van de mensenrechten publiek gemaakt. Het was duidelijk dat het rommelde in de gevangenissen.
Op 1 maart 2002 breekt er dan een gewelddadige opstand uit in de Libertad gevangenis. De gevangenen nemen de gevangenis over en gijzelen 10 bewakers om er zich van te verzekeren dat de politie niet onmiddellijk binnenvalt en hen allen vermoordt. De eisen zijn dezelfde als altijd: overbevolking, mishandelingen door de bewakers, gebrek aan medische zorg, etc. Tegelijkertijd hadden buiten de families van de gevangenen zich verenigd om de strijd van de gevangenen te steunen die op voorhand reeds open brieven hadden geschreven aan het Uruguayaanse volk, aan de pers, aan verschillende instanties. Hierin worden klaar en duidelijk en met verve de motieven voor hun actie uitgelegd.
De gevangenen in strijd, omsingeld door tanks, honderden soldaten en politieagenten, tussen het geluid van overvliegende helikopters en het geknal van geweerschoten, … vragen de aanwezigheid van de minister van binnenlandse zaken en slagen erin een akkoord te sluiten met de "Tripartite" (Ministerie van binnenlandse zaken, van Justie, en de mensenrechtencommissie van het parlement). Het compromis houdt in dat er breed maatschappelijk debat komt over de gevangenispolitiek, met participatie van afgevaardigden van de gevangenen, en dat de fysische integriteit van de gevangenen in strijd wordt gegarandeerd, dat er geen repressailes tegen hen komen en dat alle gevangenen van Libertad worden getransfereerd naar andere gevangenissen. Toen de gevangenen de bewakers – die allen goed werden behandeld - één na één vrijlieten, bleek algauw dat de autoriteiten niet van plan waren hun beloften na te komen.
Onmiddellijk na de vrijlating van de bewakers sloot de politiemacht de traliehekken, water- en electiciteitstoevoer werden afgesneden en de gevangenen bleven nog dagen opgesloten zonder water, electiciteit en voedsel. Gelukkig begon het te regenen, zodat de gevangenen water hadden, en ze voedden zich met duiven die ze konden vangen. Op 8 maart begonnen dan de eerste overplaatsingen, 32 gevangenen werden getransfereerd naar La Tablada (onder hen Gerardo en Miguel Jiménez), anderen naar COMCAR, maar de meesten blijven opgesloten in de totaal vernielde Libertad gevangenis. Het is duidelijk dat er momenteel een terreurregime heerst: op TV-beelden was te zien hoe de gevangenen werden mishandeld en geslagen in de Libertad gevangenis en tijdens de overplaatsing, de overgeplaatste opstandelingen worden 90 dagen in isolatie geplaatst, en er zijn al verschillende gevangenen gedood. Volgens de overheid gaat het om zelfmoord of afrekeningen tussen gevangenen, maar alles wijst erop dat het om regelrechte executies gaat. De nieuwe gevangenisdirecteur verklaarde onomwonden dat "iedereen die rebelleert onmiddellijk zal worden geëxecuteerd". (Hierop gaan op 1 April de 200 overgebleven gevangen in Libertad in hongerstaking, dezelfde dag bezetten de families van de gevangenen de kathedraal van Montevideo, met de eis dat de repressie ophoudt en dat de Tripartite het akkoord naleeft.) En dan is er een nieuw wetsvoorstel dat de bewakers quasi straffeloos stelt, het stelt dat de bewakers mogen schieten op iedereen die "poogt te ontsnappen", maar iedereen weet dat deze wet ("gatillo fácil") gebruikt zal worden om degenen te doden die hinderlijk zijn of protesteren tegen de onmenselijke omstandigheden in de Uruguayaanse gevangenissen. Het doet denken aan de beruchte "lley de fuga" die vorige eeuw in Spanje gebruikt werd om tientallen anarchisten te vermoorden… Ook lanceert het ministerie van binnenlandse zaken een media-offensief. De gevangenen in opstand worden "de gevaarlijkste delinkwenten van het land" genoemd en er wordt een anti-anarchistische hetze gecreëerd. Gerardo en Miguel Giménez worden beschouwd als de "ideologische aanstichters" van de opstand, net als hun vader, Luis Giménez, die door de minister op de radio werd omschreven als een individu met anarchistische affiliaties die een gevaar vertegenwoordigd voor de gevangenissen…
"Deze bevrijdende strijd van 349 gevangenen is opnieuw een bladzijde in de geschiedenis van de strijd voor de menselijke waardigheid en het respect voor de mensenrechten", zoals het Comite por la Libertad de los Muchachos Presos schrijft: "Toen de gevangenen de ‘Libertad'-gevangenis afbraken, hebben ze niets anders gedaan dan een einde gemaakt aan een erfenis van de militaire dictatuur. Deze gevangenis, waarvan de muren steeds druipten van het vocht, is opgetrokken met het bloed van ons volk; duizenden politieke gevangenen werden gedurende meer dan een decennium begraven in dit concentratiekamp. Vele van deze kameraden werden vermoord in haar kerkers … of werden onherstelbaar fysisch en psychisch beschadigd. Daarna, met de democratie, zou deze gevangenis blijven bestaan als een museum van de fascistische gruwel. Maar met het voortschrijden van de tijd veranderde ze opnieuw in een realiteit van gruwel, en honderden gevangenen kregen er dezelfde behandeling van vernietiging als die de militairen in de tijd van de dictatuur reserveerden voor de politieke gevangenen. Velen zijn gestorven in haar kerkers of zijn er gek geworden … en opnieuw werd de praktijk van de fysieke en psychische vernietiging de constante… Nu hebben de gevangenen in strijd een einde gemaakt aan de ‘Libertad'-gevangenis. En deze strijd heeft een crisis en een ontwrichting van het penitentiaire systeem teweeggebracht. Niet alleen omdat de autoriteiten niet weten waar ze de gevangenen naartoe moeten sturen. Maar ook omdat al de leugens waarmee de publieke opinie gedurende jaren werd gebombardeerd overduidelijk tevoorschijn kwamen. Aan de andere kant heeft de strijd van de gevangenen van ‘Libertad' de strijd van alle sociale gevangenen over heel het land in beweging gezet. En tegelijkertijd werd een beweging op gang gebracht van familieleden en buurtjongeren die zich solidariseren met de strijd. (…) Zoals de muur van Berlijn hebben de gevangenen de Libertad-gevangenis vernietigd, een symbool van de straffeloosheid en de barbarij… Wij kunnen niet toelaten dat deze daad van menselijke en bevrijdende rechtvaardigheid eindigt in een brutale repressie van de betrokkenen en in het bijzonder in een wraakneming tegen onze beide kameraden die onterecht werden opgesloten en momenteel geviseerd worden door de macht."
Het comité roept iedereen op tot solidariteit met de gevangenen in strijd in Uruguay en een intensifiëring van de campagne voor de vrijlating van Gerardo en Miguel, gevangen in La Tablada, en Alexis en Alexander, gevangen in ComCar.
Schrijf naar de Uruguayaanse (en Zweedse) ambassade: eis een einde aan de repressie tegen de gevangenen, de uitvoering van de akkoorden met de ‘Tripartite', de onmiddelijke vrijheid van Miguel, Gerardo, Alexis en Alexander!
Ambassade van Uruguay
In België :
F. D. Rooseveltlaan 22, 1050 Brussel
tel: 02-640 11 69 en 640 21 18 fax: 02-648 29 09)
In Nederland:
Mauritskade 33, 2514 HD Den Haag
Tel:(3170) 3609815 en 3609816 Fax:(3170) 3562826
Coolsingel 75, Kant 101/102 3012 AD Rotterdam
Tel:(3110) 4118382 (3110) 4133827 Fax: (3110) 4129158

Ambassade van Zweden
Louizalaan148, 1050 Brussel
tel (2) 289 5760 fax (2) 289 5790
Burg. van Karnebeeklaan 6A, Den Haag
tel (70) 412 0200 fax (70) 412 0211

Consulaat Zweden
c/o Westerlund Corp nv, Oude Leeuwenrui 8, 2000 Antwerpen
tel (3) 224 1830
c/o W. Lippens nv., Sint Antoniuskaai 22, 9000 Gent
tel (9) 224 1991

Voor mee info:
http://www.muchachos.cjb.net/
Comisión Internacional por los Muchachos - Montevideo
Los Tanjerinos 3752
Montevideo - Uruguay.
http://www.muchachos.cjb.net
luisgimenez@sindominio.net
(via dit adres kan je ook schrijven naar de 4 jongeren!)

Comisión Internacional por los Muchachos - Buenos Aires
C.C. 3411
C1000WBI
Ciudad de Buenos Aires - Argentina
http://www.muchachos.cjb.net
muchachos@sindominio.net

Comisión Internacional por los Muchachos - Estocolmo
Vänskapsföreningen Sverige Uruguay [VSU]
Vattenledningsvägen 51/102
126 34 Hägersten
Stockholm, Sweden
Tel: 468-182146
Fax: 468-6028219
http://www.muchachos.cjb.net
vsu@spray.se

arch/ive/ief (2000 - 2005)