Belgisch 11-juli-essay: 2. Vlaamsch 'Vlaanderen' versus multicultureel België

In de week dat de 11-juli feesten met veel gesubsidieerd gedruis losbarstten, werden in Antwerpen twee zigeunergezinnen (met in totaal 10 kinderen) opgepakt, waarna ze dreigden uitgewezen te worden naar Kosovo. Andere zigeuners die recent uit 'Europa' naar Kosovo teruggestuurd werden, bekochten het met hun leven.

In Kosovo ligt een plek die gelijkenis vertoont met 'onze' Groeningenkouter: het 'Merelveld'. Daar vochten de Serviërs één van hun legendarische veldslagen uit. Daar startte Milosevic zijn nationalistische campagne.

En zoals de Serviërs hun middeleeuws Merelveld herdenken, zo gaan wij terug tot 1302 voor het ontstaan van de 'Vlaamse natie'. Nu was de slag bij de Groeningenkouter zeker geen akkefietje: Rolf Falter (DS, 1/7) scheef dat "de bloedige ondergang van het sterkste ridderle ger van die tijd anno 1302 in heel West-Europa even schokkend nieuws was als 11 septem ber vorig jaar."

Met dat verschil dat 'wij' in 1302 aan de kant van de overwinaars stonden. Voor één keer: de Fransen namen al in 1304 revanche en nog eens in 1305, bij de vrede van Athis-sur-Orge.

Maar dat wordt voor ons vergeten. Want de 'Vlaamse' politici, in een poging om zichzelf te legitimeren (te verantwoorden waarom zij zo nodig ministerportefeuilles moeten hebben) hebben besloten om hun 'Vlaanderen' via een 'symbolisch arsenaal' vorm te geven. Mede via de omroepen (met de tot Vrt omgedoopte Brt) moet en zal een 'Vlaamse' natie geschapen worden.

Een kunstmatige natie, die ook in 1302 niet bestond. Aan de kant van de 'Vlamingen' van toen, vochten ook Nederlanders én Walen mee ... De Guldensporenslag als Belgische veldslag ?

En hebben we redenen om fier te zijn op de oorlog in 1302 ? De 'Vlamingen' vermoordden bij de Groeningenkouter iedereen die ze te stekken kregen. "Neem geen gevangenen" luidde het bevel. "Iets wat radicaal indruistte tegen de toen gangbare 'etiquette' aan het front" (KH, DM, 9/7). Pure terreur waren de 'Brugse Metten': "Wie zich vandaag nog op de operatie van etnische zuivering durft beroepen waarbij mensen op basis van een rudimentaire taaltest ('schild en vriend') door middel van een barbaars moordwapen (de 'goedendag') de schedel werd ingeslagen, verdient illico voor het internationaal gerechtshof in Den Haag gedaagd te worden. 11 juli als centrale referentie van de Vlaamse identiteit ? C'est mal parti" schreef Pieter Lagrou (DS, 8/7).

* De vergeten geschiedenis als 'middengebied' (843-1830)

Het graafschap Vlaanderen dat in 1302 tegen Frankrijk vocht, stemt niet overeen met wat nu 'Vlaanderen' moet heten, en waartoe ook Antwerpen, Brabant en Limburg behoren. Heel Nederlandstalig België omschrijven als 'Vlaanderen' is afbreuk doen aan de rijke geschiede nis van de niet-Vlaamse Nederlandstalig Belgische gebieden.

Laten we die geschiedenis even induiken. 843 is hier het sleuteljaar: toen werd het Karolingi sche rijk verdeeld in drie gebieden. Tussen waar nu Frankrijk en Duitsland liggen, kwam het 'rijk van Lotharingen'. In onze gewesten behoorden Holland, Brabant, Limburg, Luik, Henegouwen, Namen en Luxemburg tot dat 'derde rijk'. Het graafschap Vlaanderen daarentegen hoorde bij Frankrijk. Toen het 'middenrijk' al snel uit elkaar viel, waren wat nu de 'lage landen' noemen, vertrokken voor een eeuwenlange gemeenschappelijke geschiede nis als tussengebied én als Europees slagveld. Hebben we daar de opstelling aan overgehouden dat we ook nu nog de overheid vaak als een bezetter zien ?

Heel die bijna duizendjarige geschiedenis (843-1830) als tussengebied verklaart misschien ook ons streekgebonden karakter. Dit land is nog steeds een samenvoegsel van oude graafschappen, hertogdommen en prinsbisdommen. Dat verklaart mee waarom een Limburger in veel opzichten minder gemeen heeft met een inwoner van het verre Veurne - elkaars dialect verstaan ze van geen kanten - dan met iemand van het nabije Luik of Maastricht (in Nederlands Limburg, waarmee Belgisch Limburg zich héél verwant voelt).

In 1830 ontstond dan België. Een staat die het resultaat was van een Belgisch natiegevoel dat - zo toonde historicus Jean Stengers - vanaf 1600 in de Zuidelijke Nederlanden ontstond en dat zijn eerste hoogtepunten vond in de revoluties van 1789 (Brabantse omwenteling) en 1830. Pas na het ontstaan van België doken geleidelijk twee 'nieuwe' begrippen op: 'Vlaan deren' en 'Wallonië'. Beide begrippen ontstonden dus 'in' en 'na' België. Dat de naam 'Vlaanderen', die vroeger enkel een 'zeegouw' aanduidde, slechts zeer geleidelijk veld won, blijkt uit het feit dat bij het begin van de culturele autonomie in de jaren zestig, er nog gesproken werd van het Ministerie van Nederlandse Cultuur.

In een eenwordend Europa kan deze geschiedenis voltooid verleden tijd lijken, maar zoals Dave Sinardet schreef: "wil men echt meewerken aan Europa, dan moet men in eigen land beginnen. Wanneer men de burger, via een soort leerproces, gewoon maakt zich alleen nog voor de eigen regio binnen het eigen land te interesseren hoe kan men dan verwachten dat hij interesse zou tonen voor andere landen ? De volgende woorden van Geert Van Istendael zijn hier dan ook op hun plaats: 'L'Europe sera belge ou ne sera pas."

2) Het positieve aan België

* België: waarom we er gehecht aan raakten

Het België van 1830 werd bestuurd door een Franssprekende elite. Samen met de sociale strijd moest er een lange, verbeten strijd voor het recht op het gebruik van de niet-Franse volksstaal (een verzameling dialecten) gevoerd worden. Het zou tot na W.O. II duren voor de Nederlandse standaardtaal aan het Frans gelijkwaardig werd.

Met die gelijkwaardigheid namen een aantal 'Vlaamse' politici geen genoegen. Door middel van een eindeloze rij 'staatshervormingen' moest een 'Vlaamse (deel)staat' op poten gezet worden.

Nu is er zeker niets op tegen dat men het bestuur van de samenleving zo dicht mogelijk bij de burgers brengt en het zo goed mogelijk tracht te organiseren, maar het kunstmatig gedoe rond de 'Vlaamse natie', schoot veel mensen in het verkeerde keelgat. Ergerlijk was ook de soms manifeste onwil om met Franstaligen samen te werken, wat leidde tot haast eindeloze bevoegdheidsconflicten.

Het gevolg was dat de identificatie met de 'Vlaamse' taalgemeenschap na de jaren zeventig terug kleiner werd. Uit recente opiniepeilingen bleek herhaaldelijk dat de overgrote meerder heid van Frans- én Nederlandstaligen zich in eerste instantie Belg blijft voelen. Eind 1999 leerde een studie dat een kwart van de 'Vlamingen' zelfs alle 'Vlaamse' bevoegdheden aan België wil teruggeven ... Midden 2000 moest ook VU-kopman Patrick Vankrunkelsven in 'Le Matin' toegeven dat "Vlaamse eisen voor een verdere staatshervorming momenteel geen grote volksbasis hebben. De Vlamingen zijn vandaag niet erg gevoelig voor die problema tiek."

En dat ondanks al de 'Vlaams'e propaganda die de media al decennia uitstrooien. Waarom blijft de meerderheid der Nederlandstalige Belgen zich Belg voelen ?

Historicus Lagrou vond een verklaring. Volgens hem is België "zonder enige twijfel het beste wat de regio's die men vandaag 'Vlaanderen' noemt, ooit overkomen is. Veel beter dan wat hen onder Spanje, Oostenrijk, Frankrijk en Holland overkwam, laat staan Duitsland. België bracht een democratische grondwet, industrialisering, algemeen stemrecht, een sociale welvaartsstaat met veralgemeende toegang tot onderwijs en gezondheidszorg en noem maar op. Vlaanderen heeft daar oorspronkelijk niets aan toegevoegd."

Marc Reynebeau ging op die denkpiste door: inzake politieke cultuur blijkt "Vlaanderen erg weinig te verschillen van wat er in de rest van België en Europa aan de gang is. Het doet het in zijn specificiteit zelfs niet opvallend beter dan zijn Belgische voorgangers - hoe zou het ook anders kunnen. Erg pijnlijk blijft bijvoorbeeld de ruimtelijke ordening en het beheer van 's lands oppervlakte en milieu." (Knack, 10/7)

Reynebeau stipte ook aan dat 'Vlaanderen' als geheel wel rijker wordt, maar dat dit niet voor al zijn inwoners geldt. "Het vertoont hetzelfde verschijnsel als wat elders in de wereld te zien is: dat de rijken rijker en de armen armer worden. Sinds 1985 is het aantal arme gezinnen met 15 % gestegen, het aantal arme individuen zelfs met 23 %. Ruim een kwart van de Vlamingen zegt dat het de eindjes maar moeilijk aan elkaar kan knopen. 40 % stelt vast dat aan het eind van de maand alle geld op is, dat ze niets kunnen sparen. Veel gelukkiger zijn de Vlamingen er ook niet op geworden. Een derde klaagt over periodiek 'psychisch onwel zijn', 7 % noemt zich kortweg depressief." En dan is er ook nog dit: "15 % van alle Vlamingen voelt zich zo uitgesloten dat ze zelfs stemmen voor een onmenselijke partij."

Lijkt het dan niet beter te leven in de de door officieel 'Vlaanderen' zo verguisde PS- zorg- staat, waar zoals zelfs Guido Fonteyn moest toegeven, "elke Waal met zijn pakje miserie ergens terecht kan en het leven met een jupiler achter de hand nog zo slecht niet is; waar de PS- staat met de organisatie van loom geluk uiterst-rechts afblokt." In 'Vlaanderen' wordt uiterst rechts niet afgeblokt en "beroven elke dag drie Vlamingen zich van het leven omdat ze het om emotionele of financiële redenen niet meer zien zitten in deze harde en harteloze wereld" (Reynebeau).

Kortom: redenen genoeg om met de 'Waalse' minister-president Jean-Claude Van Cauwen berghe te stellen dat we beter samen kunnen werken aan een rechvaardigere samenleving, een 'actieve democratie".

* "Een averechts vaderland"

In De Morgen van 4 december 1999 werd aan cultuurminister Anciaux gevraagd waarom "kunstenaars wel eens vaker belgicistische trekjes vertonen, ook in hun werk." Zijn repliek: "Het is natuurlijk ook een manier om tegendraads te doen. Misschien is het een reactie omdat het Vlaamse cultuurbeleid te veel als een politiek instrument werd beschouwd en reageren ze tegen een centralistisch, onverdraagzaam en bekrompen Vlaanderen à papa." Waarmee Anciaux toegeeft dat dat bestaat ...

Het belgicistisch rebeleren heeft echter diepere beweegredenen. Belgische kunstenaars blijken gehecht te zijn aan een land zonder chauvinisme (wat ook negatieve kanten heeft, zoals bv. het moeilijk erkennen van binnenlands talent). Belgische cineasten bijvoorbeeld houden van de inspirerende mengeling die typisch is voor dit land, "ce pays de bric à brac" zoals Jaco Van Dormael het noemde. Wat hen boeit en waar ze films over willen maken, dat zijn Belgen op zoek naar zichzelf, mensen die twijfelen tussen het één blijven en het andere worden, mensen die hun identiteit halen uit het leven op de grens tussen culturen.

Voor Belgische kunstenaars is België "een averechts vaderland" schreef Knack-journalist Marc Reynebeau. België is "niet geschikt voor pathetische sentimenten, maar wel voor humor, zelfrelativering, zelfspot en provocatie, niet zoekend naar bevestiging maar naar bevraging en reflectie, geen locatie voor eenduidige zuiverheid maar voor interpenetratie en beïnvloeding."

En wie ooit zo'n 'averechts vaderland' leerde waarderen, valt niet meer voor de sirenezangen van een 'sterk Vlaanderen'.

En wie dacht dat enkel de dwarsliggende 'progressieve intelligentsia' (dixit Geert Bourgeois) zich tegen 'Vlaanderen' afzet: ook topsporters zoals Erik Gerets en Johan Museeuw - die beiden het etiket 'Leeuw van Vlaanderen' opgeplakt kregen - stellen: "Wij zijn in de eerste plaats Belgen." (DS 5/6) Marc Wilmots, hun tweetalige landgenoot van de andere kant van de taalgrens, denkt er net zo over: "Ik ben Belg. Ik weiger over 'Waals' of 'Vlaams' te spreken. Ik ben tegen separatisme." (Humo, 28/5).

* "Een manier van leven"

De Europese eenwording maakt dat 'de Belgische problematiek' aan belang inboet omdat België op bestuursvlak steeds minder te zeggen heeft. Dat vergeten wij (én de media) al te vaak uit het oog. "Brussel, nieuwe hoofdstad van Nederland", titelde een VPRO-documentai re van een paar jaar geleden. Ongeveer de helft van de Nederlandse wetgeving komt uit Brussel. En voor België/'Vlaanderen' is dat niet minder het geval. Verschieten de 'Vlaamskil jons' hun kruit op een Belgisch spookschip ?

"Het paradoxale is", zo schreef de in België werkende Nederlandse journalist Derk-Jan Eppink anno 2000, "dat terwijl het uithollingsproces zeer sterk is, de Belgitude op een nieuw toppunt is." Volgens hem komt er "in beleidsmatig opzicht wellicht minder België, maar daardoor ontstaat er in emotioneel opzicht juist meer behoefte aan België." Niet enkel Europa krijgt meer bevoegdheden, ook 'Vlaanderen' dat daardoor sympathie verliest, omdat een overheid die veel wetten maakt, bij de bevolking meer als een 'binnenlandse bezetter" overkomt. Het België van de toekomst ziet Eppink als een "ander België waarvan de toegevoegde waarde voor veel Belgen vooral het thuisgevoel is. Al raakt België beleidsmatig uitgehold, toch blijft het maatschappelijk een 'manier van leven'."

Eppink ziet als Nederlander ook hoe 'Vlamingen' nog altijd niet goed overweg kunnen met de in hun ogen vaak arrogante 'Hollanders'. Bij de 'Walen' bestaat een gelijkaardig complex tegenover grote buur Frankrijk die neerkijkt op 'les petits Belges'. Hou je met die relatie met de buitenlandse 'taalgenoten' rekening, dan valt op dat 'Vlamingen' en 'Walen' het goed met elkaar kunnen vinden. "Het paradoxale is dat Vlamingen en Walen, naast een aantal duidelijke verschillen, meer gemeen hebben in hun mentale programmering dan ze zelf geloven', observeerde Eppink. "Zolang dit de situatie is, zal België een emotionele meer waarde hebben, al is die moeilijk te definiëren."

Als het van de Belgen zelf afhangt is de boedelscheiding niet voor morgen. Wat moet je bij een splitsing overigens met de stad die centraal in heel het Belgisch (en Europees) web ligt en zonder dewelke noch 'Vlaanderen' noch 'Wallonië' verder kunnen: Brussel ? "Celui qui met fin à la Belgique, perd Bruxelles" heeft de Brusselse PS'er Charles Piqué ooit treffend gesteld.

3) De erfzonden van 'Vlaanderen'

* Het 'Vlaams' democratisch deficit

Vlaams-nationalist Geert Bourgeois stelde in De Standaard (9/7) dat "een volksgemeen schap de drager is van de democratie". "Democratie vraagt grenzen". "Wie wereldburger schap gebruikt als slogan om de eigen identiteit weg te gommen, ondergraaft de fundamen ten van de democratie."

Nu willen we nog aannemen dat Bourgeois een democraat wil zijn. Maar waarom dan werd er - zoals historicus Pieter Lagrou opmerkte in De Standaard (8/7) - over de "Vlaamse constructie nooit een referendum gehouden" ? Waarom werd "er nooit een kiesslag om gevoerd" ? Naast een Europees democratisch deficit bestaat er een gelijkaardig 'Vlaams' deficit: 'Vlaanderen' is de schepping van politici, niet van het denkbeeldige 'Vlaamse volk'.

Lagrou schreef ook: "Kiezers die gehecht zijn aan de Belgische staatsstructuur kunnen dat al decennialang niet partijpolitiek tot uitdrukking brengen." Hij vroeg zich af of al het gesleutel achter de schermen - waardoor de staatsstructuur steeds ingewikkelder werd - niet mee de oorzaak is van de kloof tussen burger en politiek. Dat bij dat gesleutel de kiezer niet betrokken werd, werd ook door de beweging B-Plus als hoogst ondemocratisch aang eklaagd.

En als de meeste burgers nauwelijks nog weten wie hen bestuurt - Europese, federale, gewest- en/of gemeenschapsregering om het bij die vier te houden, in Brussel ligt het nog ingewikkelder - is dat rampzalig voor de democratie. Een democratie kan enkel werken als de burgers weten over wie en wat het in de politiek gaat.

De achterbakse truuken van de separatisten

Lagrou wees ook op de heimelijke aanpak van de Vlaamse separatisten: "De duurzame populariteit van de Belgische staatsvorm en de schitterende verwezenlijkingen die deze met zich bracht, hadden tot gevolg dat diegenen die België wilden ontmantelen ten voordele van een grotere Vlaamse autonomie nooit frontaal steun zochten voor hun project, maar een parasitaire strategie zochten: onpopulaire Vlaamse eisen aan andere politieke thema's koppelden, thema's die het electoraat wel konden mobiliseren."

Tweemaal leidden Vlaams extremisme zelfs tot collaboratie met Duitse bezetters en dat waren lang niet de laatste blunders in de opportunistische aanpak van de Vlaamse extremis ten. Lagrou somde ze op: van de koningskwestie tot 'Leuven Vlaams / Walen buiten'. Maar zegt hij: "een generatie die de Europese eenmaking en de mondialisering van schaal en snelheid zag wisselen, heeft aan eentaligheid volstrekt geen boodschap."

De juistheid van die uitspraak mocht ik recent bv. ondervinden bij jonge Belgische initiatieven zoals het medianetwerk Indymedia en het 'Belgisch Sociaal Forum': daar bestaat de wil om elkaar te verstaan en dus zijn er nauwelijks taalproblemen.

De achterbaksheid van het 'Vlaamse' (en evenzeer het 'Waalse') separatisme is ook in de pers terug te vinden. Neem nu de stukjes die Guido Fonteyn schrijft in De Standaard. Fonteyn observeert de Walen op het eerste zicht met sympathie. Tot hij het heeft over de progressieven van Ecolo, die hij herhaaldelijk met stalinisten vergeleek (je zou eerder het tegenovergestelde verwachten). Tot hij de impact van de Waalse 'rattachisten' (voorstanders van aanhechting bij Frankrijk) kan ophemelen (want die passen in zijn België-barst-denken). Fonteyns 'eigen invalshoek' zoals De Standaard die aankondigt, is die van een sluipschim mel: onder het sympathiek vernisje dat hij nodig heeft om zijn 'Vlaamse' lezers aan te spreken (zie zijn wekelijkse rubriekstitel: "Zuiderterras") haalt hij heimelijk België onderuit. En wie het aandachtig volgt, merkt ook bij bij andere journalisten een verborgen Vlaamse agenda.

Dit is overigens geen toeval - hier wordt het volksbedrog nog grover - want nogal wat 'Vlaamse' journalisten staan (al dan niet in het zwart) op de betaalrol bij 'Vlaamse' politici wiens standpunten ze in hun artikels en editorialen verwerken, uittesten ... Namen noemen is hier moeilijk: er is een Walraff nodig om van zoiets bewijzen boven water te krijgen. Maar laten we de wandel en Handel van het 'separatistisch' journaille maar in de gaten houden.

* Het 'Lasagnemodel': optellen in plaats van uitsluiten

Waarom moet een politicus zoals Bert Anciaux het bestaan van een Belgische identiteit ontkennen ? Waarom wou hij als minister van Cultuur een deel van onze cultuur negeren ? Waarom moeten we altijd maar zoeken naar de o zo enorme verschillen tussen 'Vlamingen' en 'Walen' ? Waarom steekt men zoveel tijd in alles te splitsen, als met wat goede wil om samen te werken en wat compromissen - die tussen mensen altijd nodig zijn - de problemen meteen kunnen aangepakt worden ?

Waarom kunnen nationalisten niet optellen in plaats van uitsluiten ? Kunnen we niet én Oost- of West-Vlaming/Limburger/Brusselaar/Henegouwer/Luikenaar/... én Belg én Europeaan én wereldburger zijn ? 'Meervoudige identiteiten' worden in de samenleving van de toekomst overigens meer regel dan uitzondering. "Het lasagne-model" noemde Marc Reynebeau dat: "een identiteit die uit verschillende laagjes is opgebouwd en die de gelaagdheid van de wereld weerspiegelt." Laten we de mensen dus zelf laten kiezen waar ze zich 'thuis' willen voelen, zonder dat vanuit politieke overwegingen de ene groep als beter dan de andere moet voorgesteld worden (want daar komt nationalisme toch vaak op neer: wij zijn beter ...).

Kijken we ook eens gewoon naar onze Belgische familienamen: in hoeveel daarvan zitten geen elementen uit de twee talen. Nietwaar Anciaux ? Of zoals een student ooit schreef: "we zitten in elkaars bloed" ... De geschiedenis die daarvor zorgde, gom je niet zomaar uit.

In tegenstelling tot wat sommigen beweren, groeien Noord-, Centraal- en Zuid-België wellicht ook niet echt verder uit elkaar. Op bestuursvlak nemen de verschillen wel toe en door tal van kleine en grote ingrepen maken zowel het 'Vlaamse', het Brusselse, het 'Waalse' en het 'Duitse' 'systeem' de bevolking steeds duidelijker in welk gebied ze wonen. 'Vlaamsheid', 'Brusselsheid', 'Waalsheid' en 'Duitsheid' worden meer en meer vanzelfsprekend. Maar groeien de mensen daarom steeds verder uit elkaar in doen en denken ?

Vergeten we niet dat er zoiets bezig is als de 'globalisering', waardoor in heel de wereld op cultureel en andere gebieden de verschillen uitgevlakt worden. Ondertussen wordt de wereldbevolking dankzij de toenemende transportmogelijkheden ook steeds 'gemixter'. Heeft het zin zich tegen dat alles te verzetten en conservatief vast te houden aan een niet te definiëren 'culturele eigenheid' ?

* Immobilisme en provincialisme voorbij

Er zijn zeker practische voordelen aan verbonden als men op bestuursvlak alles in één taal kan regelen. Maar de verregaande bestuurlijke versnippering van een compleks land zoals België (met drie officiële talen en vier gewesten: 'Vlaanderen', Brussel, 'Wallonië' en Duitstalig België) leidde de jongste decennia op tal van terreinen tot immobilisme. Bovendien werkt een 'scheiding' waarbij men nog nauwelijks weet heeft van elkaars activiteiten, het provincialisme en de bekrompenheid in de hand.

Luc Wauters, auteur van de thesis "Wat is er zo Vlaams aan de Vlaamse film ?", vatte de uitdaging waar we voor staan, zo samen: "De meest volwaardige cultuur is er wellicht één die de eigen wortels combineert met een bredere, internationale kijk. Dat België twee (eigenlijk drie) culturen in zich verenigt zou, naast bron van voortdurende herrie, gezien kunnen worden als een verrijking, en als een platform om in een dialoog te treden met andere Europese culturen; een dialoog die uiteindelijk lonend zou zijn, ook wat de 'eigen' kunst betreft."

Al die talen en culturen in België (met ook de steeds belangrijk wordende Arabische culturen), die hebben elkaar veel te bieden. Het beleid moet de samenwerking over de taalbarrières heen steunen en 'multiculturele' organisaties aanmoedigen in plaats van ze af te straffen door minder subsidies en andere beperkingen. België met zijn 'Latijnse Vlaming en' en zijn 'Germaanse Walen', kan zodoende verder een Europees platform worden waarop ook andere culturen met elkaar in dialoog kunnen treden. En dat zal zowel onze economi sche handel en wandel als onze culturele diepgang ten goede komen.

* Wat zoal kan helpen ...

Wie taalhoffelijkheid kan opbrengen en in gesprekken met anderstaligen hun taal kan hanteren, krijgt meestal meteen een vriendschappelijk contact.

Om een harmonische Belgische samenleving te ontwikkelen, moet het taalonderwijs in dit land een stuk beter worden. Met bv. meer uitwisselingen van leraren tussen Noord en Zuid.

Einddoel zou minstens een twee-taligheid van heel het land moeten zijn, met in sommige steden - we mogen er beginnen werk van te maken - faciliteiten voor bv. Engels- en Arabisch-sprekenden. (Tussen haakjes: in Rotterdam worden al meer dan 300 talen gesproken. Dat is de toekomst.)

Provocerend zou je deze vraag kunnen stellen: Waarin willen we investeren ? In een kwaliteits-taal-onderwijs voor onze jeugd of in nog meer taalgesplitste instellingen, in nog meer aparte ministeries en parlementen ?

Tegen het eigenbelang van de politieke kaste in, moet de vraag gesteld worden: hebben we al dat politiek personeel wel nodig ? Zoveel aparte regeringen: wat doen die allemaal ? Zou het niet veel efficiënter, goedkoper én nog veelzijdiger ook kunnen zijn om mits een betere talenkennis, terug meer samen te gaan werken ?

Om daar naar toe te werken moeten we de taal heroveren op het separatistisch 'dis cours'/verhaal van politici en het voor hen schrijvend journaille. Enkele tips/voorstellen.

1) De 'Vlaamse', Waalse' en andere onder-regeringen in dit land, benoemen we vanaf nu weer als 'deelregeringen'.

2) Onze 'minister-presidenten' worden voortaan 'gewest/gemeensschaps-burgemeesters'. Ministers in de deelregeringen spreken we aan als 'schepenen'. Op wereldschaal hebben 'Vlaanderen' en 'Wallonië' de bevolking van een middelgrote stad. Hebben steden ministers nodig ? Terug naar de middeleeuwen, naar 1302 ?

3) De woorden 'Vlaanderen' en 'Wallonië' komen tussen 'tsjoepkes' om aan te geven dat het om betwiste termen gaat.

4) Waar mogelijk spreken we niet over 'Vlaanderen', 'Wallonië', Nederlandstalig of Franstalig België, maar gebruiken we de meest neutrale omschrijvingen: Noord-, Centraal- en Zuid- België; kortweg Zuid, Centrum en Noord.

* Rechts 'Vlaanderen' of een politiek evenwichtig België ?

Voor al wie 'links' denkt is er ook nog dit aspect. Met een 'Vlaamse Gemeenschap' waarin mede dankzij de 'laffe' houding van veel 'Vlaamse' media het Vlaams Blok nu als partij al groter is dan de 'sociaal populisten' van SPA, is samenwerking met Zuid-België ook om ideologische motieven belangrijk.

Waar de 'Vlaamse' pers het nu vaak heeft over de uiteenlopende politieke visies tussen Noord en Zuid, gaat het vaak - maar dat vertelt men er niet bij - om verschillen tussen links en rechts. Denk aan het cryptoliberale Copernicus-plan (hervorming ambtenarij) of aan de tegengestelde visies inzake misdaadbestrijding en privacy. Al te vaak doet men de kritiek van de Franstaligen in 'Vlaanderen' af als 'Waals', zodat men niet meer toekomt aan de confron tatie tussen linkse en rechtse visies. Marc Reynebeau merkte dit ook op: "Ideologische geschillen worden 'vermomd' als communautaire twisten. Ze heten dan de uiting van verschillende 'culturele' eigenheden te zijn, die bijgevolg als eeuwig, onveranderlijk en dus ook als overzoenbaar worden voorgesteld." (Knack, 10/7)

Wil links in 'Vlaanderen' niet verder in de hoek gedrumd worden, moet het de steun van het linksere Zuiden blijven zoeken in plaats van zoals SPA - om Spirit voor zich te winnen - bruggen (en spoorwegen ...) op te blazen.

arch/ive/ief (2000 - 2005)