arch/ive/ief (2000 - 2005)

SLIKT U DE BEZETTING NOG LANGER?
Een boycot van Israëlische producten: waarom? hoe? wat?

De Palestijnse bevolking is duidelijk het slachtoffer van een systematische bezettings- en kolonisatiepolitiek door Israël, dat gepaard gaat met zware inbreuken tegen de mensenrechten. Het verder uitblijven van een duidelijke internationaal standpunt en tussenkomst zet vele mensen aan het denken over het dubieus hanteren van waarden als mensenrechten en democratie binnen de internationale politiek scène.

Als de Europese Unie en de rest van de internationale gemeenschap geen stappen wensen te ondernemen tegen deze Israëlische politiek, dan zien wij, civiele maatschappij, ons genoodzaakt om zelf een signaal te stellen. Daarom roepen wij groothandelaars en consumenten op tot een boycot tegen Israëlische producten. De boycotactie richt zich niet tegen de joodse gemeenschap hier of ergens anders. Ze is een drukkingsmiddel naar onze eigen politici toe om eindelijk duidelijke stappen te ondernemen. Want zolang Israël de Palestijnse gebieden blijft bezetten, zal de spiraal van geweld nooit doorbroken worden. Via deze oproep tot boycot vragen wij u een signaal te helpen stellen naar de internationale gemeenschap en de Israëlische politiek toe.

Wij willen dat er een einde komt aan de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden, een respecteren van het internationaal humanitair recht door beide partijen en een uitvoeren van de bestaande VN-resoluties betreffende dit conflict.

Als onderdeel van de campagne ‘STOP BEZETTING PALESTINA' roept het Actieplatform Palestina* iedereen op om niet langer Israëlische producten te kopen. Deze actie moet onze centrale eis versterken, met name de stopzetting van de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden en de oprichting van een onafhankelijke en leefbare staat Palestina. Alleen op die manier kan er vrede komen in het Midden-Oosten.

Voor deze oproep tot boycot baseert het Actieplatform zich op een studie over de Israëlische en Palestijnse landbouw, die in opdracht van Oxfam-Wereldwinkels door Stefan Deconinck (Vakgroep Derde Wereld RUG) gemaakt werd. Deze is te vinden op websites van de leden van het Actieplatform. De studie legt de structurele wurggreep van Israël op de Palestijnse economie bloot, met de focus op landbouw en in de periode van het zogenaamde Oslo-Vredesproces (1993-1999). Het is die economische achterstelling die geleid heeft tot eindeloze frustraties aan Palestijnse kant en tot de zogenaamde tweede Intifadah in september 2000. Het recente rappoort van de Wereldbank (Fiftheen Months – Intifadah, Closures and Palestinian Economic Crisis – An Assessment, te vinden op www.worldbank.org) toont glashelder aan dat de situatie sindsdien dramatisch verslechterd is.

We stellen uitdrukkelijk en oprecht dat deze boycotactie niet gericht is tegen de joodse gemeenschap in België of andere landen, en veroordelen zowel de Palestijnse zelfmoordaanslagen in Israël als elke vorm van geweld tegen Joden, waar ook ter wereld. Deze boycotcampagne is wel gericht tegen de politiek van de Israëlische regering die nog steeds de Palestijnse gebieden bezet, de repressie tegen de Palestijnse bevolking opvoert, de Palestijnse economie en infrastructuur verwoest, de joodse kolonies uitbreidt, alle VN-resoluties naast zich neerlegt en het internationaal recht en de mensenrechten systematisch schendt.

De politieke eisen van het Actieplatform zijn de volgende:

• Israël het Internationaal Recht respecteert, waaronder de VN-resoluties 194, 242 en 338 die het stopzetten van de bezetting en de erkenning van het recht op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen eisen
• Israël haar leger volledig terugtrekt uit alle in 1967 bezette Palestijnse gebieden (de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook én Oost-Jeruzalem)
• Israël de joodse kolonies in de bezette gebieden ontmantelt
• Israël een einde maakt aan haar discriminatiepolitiek in de Palestijnse gebieden én in Israël
• Israël onderhandelingen voert met de Palestijnse Nationale Autoriteit op basis van de vermelde VN-resoluties met het oog op een alomvattende duurzame vrede, met inbegrip van een rechtvaardige oplossing voor de Palestijnse vluchtelingen

Met deze eisen scharen wij ons zowel achter onze Palestijnse partnerorganisaties als achter de vredesorganisaties binnen de Israëlische maatschappij.

Uiteraard zullen wij deze boycotactie stopzetten van zodra Israël de bovenvermelde eisen en internationale rechtsregels naleeft en uitvoert.

Achtereenvolgens gaan we in op de dieperliggende redenen voor deze actie (waarom?), op de manier waarop we deze actie willen voeren (hoe?) en op de concrete producten die we willen boycotten (wat?).

Een boycotcampagne heeft als bedoeling politieke eisen kracht bij te zetten door economische druk. In het geval van de Israëlische landbouwsector is dat belang relatief beperkt (zie verder). Maar een boycot van Israëlische producten is zowel een signaal naar Israëlische politici als naar Belgische en Europese politici. Deze laatste hebben een instrument in handen om druk op Israël te zetten (de schending van het Associatieverdrag door Israël, erkend in het Europees Parlement), maar doen weinig of niets. Daarom roepen we consumenten op om zelf in actie te schieten.

De reële impact van een boycotcampagne hangt natuurlijk in sterke mate af van de schaal die de actie krijgt, in België maar vooral wereldwijd. Het Zuid-Afrikaanse voorbeeld heeft aangetoond hoe belangrijk een boycot kan zijn. Het was de economische schade veroorzaakt door zowel het interne conflict als door de internationale boycotacties die de economische verantwoordelijken er toe gebracht heeft de politieke verantwoordelijken van het Apartheidsregime van koers te doen veranderen.

Een boycotcampagne geeft onze achterban en het publiek de kans om iets te doen.

Tegelijk doet een boycot anderen nadenken en stilstaan bij het bloedvergieten dat ze op hun televisiescherm zien.

Mede door de escalatie van de bezetting zijn onze Palestijnse partners vragende partij voor alle mogelijke vormen van politieke en economische druk op Israël, ook van een consumentenboycot.

In Palestina circuleert trouwens al een oproep tot boycot van de eerste ladingen producten die in Europa door boycotacties geweigerd zouden zijn (druiven) en die de Israëli's dan maar op de Palestijnse markt proberen te slijten.

WAAROM ISRAELISCHE LANDBOUWPRODUCTEN?

We roepen op om alle Israëlische producten te boycotten, maar focussen op landbouwproducten. Het dossier waarop we ons baseren gaat ook enkel over landbouw.

Deze keuze is ingegeven door de volgende redenen:

Landbouwproducten zijn producten die de consument dagdagelijks tegenkomt. Merken als Jaffa en Carmel zijn gekend. Bovendien wordt in de distributiesector de oorsprong van verse landbouwproducten meestal vermeld, wat bijvoorbeeld voor verwerkte producten niet het geval is.

Andere sectoren zoals diamanten, communicatie- en computertechnologie en wapens zijn weliswaar veel belangrijker in de handel tussen België en Israël, maar zijn geen consumentenproducten of zijn moeilijk te traceren. Dit soort sectoren vragen nieuw onderzoek en andere actievormen dan een consumentenboycot.

Landbouwproducten nemen weliswaar een bescheiden plaats in in de Israëlische economie (2%) en in de Israëlische export, maar het werkelijke belang is de symbolische waarde van de sector. Het bewerken van het land (‘de woestijn doen bloeien') is immers een essentieel gegeven in de zionistische ideologie en de opbouw van de staat Israël.

Met de keuze voor landbouwproducten hebben we ook een sterk juridisch argument in handen. Israël vermarkt immers een aantal landbouwproducten die in feite uit Joodse nederzettingen in de Bezette Gebieden komen, onder het label ‘Made in Israël'. Deze praktijk wordt uitdrukkelijk verboden door het Associatieverdrag, gesloten tussen de EU en Israël. Dit verdrag, dat Israël preferentiële tarieven geeft om naar Europa te exporteren, bevat bovendien ook een belangrijke mensenrechtenclausule die Israël op dit moment schendt.

Toch weigeren de Europese ministers stappen te zetten, tegen een stemming in het Europees Parlement in.

Met een boycotcampagne willen we de Europese politici verder onder druk zetten om dit Associatieverdrag op te schorten. Aangezien Europa veruit de belangrijkste Israëlische handelspartner is, zou zo'n stap grote economische druk op Israël zetten. En aangezien Israël ze labelt als Israëlische producten, kunnen wij als consument producten uit de nederzettingen en andere landbouwproducten niet onderscheiden.

Toch zijn er nog andere redenen waarom we niet enkel producten uit de nederzettingen boycotten, maar alle Israëlische landbouwproducten. Omdat ze groeien op gestolen grond, met gestolen water en dankzij goedkope arbeid.

Tijdens en na de Oorlog van 1948 moesten 750.000 tot 900.000 Palestijnen op de vlucht. Hun gronden werden onteigend door Israëlische wetten, zonder dat ze ooit enige compensatie kregen. Die gronden werden nadien als landbouwgrond aan Joodse immigranten gegeven.

Zonder een onderhandelde oplossing voor het Palestijnse vluchtelingenprobleem (terugkeer of compensaties) is geen duurzame vrede mogelijk. Ook die boodschap willen we met een boycotactie geven.

75% van het water gaat in Israël naar de landbouw. Een belangrijk deel daarvan komt van watervoorraden onder de Bezette Gebieden. Het beheer en de controle van die voorraden is volledig in Israëlische handen. Het watertekort van Palestijnse gezinnen en van de Palestijnse landbouw is dramatisch.

Resultaat: zelfs op satellietfoto's genomen vanuit de ruimte is de ‘Groene demarcatielijn' als een echte grens in het landschap te zien. Israël is een groen land met veel landbouw, de Westbank en Gaza zijn door droogte geel en bruin gekleurd.

Veel Palestijnen werken in de Israëlische landbouw. Gemiddeld zijn de Palestijnse lonen 34,3% goedkoper dan de Israëlische. Bovendien is die arbeid onzeker. Israël sluit regelmatig de Bezette Gebieden af waardoor Palestijnse arbeiders niet meer binnenkomen en dus zonder inkomen vallen. Israël vult hun plek dan in door tienduizenden arbeiders uit landen als Thailand en China over te vliegen.

Door zijn eigen landbouw alle ontwikkelingsmogelijkheden te geven (grond, water, arbeid) en door dit beleid door te trekken naar de Joodse nederzettingen op de Bezette Gebieden, ontneemt Israël de facto de Palestijnse landbouw alle kansen op ontwikkeling.

Bovendien worden Palestijnse gronden in de Bezette gebieden nog steeds in beslag genomen (‘tot militair gebied of tot natuurgebied verklaard'), worden boomgaarden met opzet vernietigd, worden Palestijnse producten geblokkeerd (waardoor ze rotten) en wordt de Palestijnse export bemoeilijkt. Export als ‘Palestijns' product kan, maar de Israëlische douane doet zo moeilijk, dat dit voor verse landbouwproducten in de praktijk onmogelijk is. Die moeten dus toch via Israëlische exportfirma's passeren en vertrekken onder het label ‘Made in Israël' en onder de gunstige tarieven van het Associatieverdrag. Omdat dit een schending is van het Associatieverdrag riskeert Israël een boete, namelijk een extra Europese taks van 14%. Hoewel die nog nooit geheven is, wentelt Israël het risico intussen wel al af op de Palestijnse producenten door hen alvast een even hoge taks van 14% te doen betalen…

Treft een boycot dan ook Palestijnse landbouwproducten? Ja dus, aangezien verse landbouwproducten vaak via Israëlische exportfirma's en onder Israëlische labels (bv Carmel) het land verlaten. Maar naar omvang is dit beperkt, zeker in de huidige omstandigheden met de escalatie van het conflict.

Bovendien nemen biologische producten een steeds groter aandeel in in de Israëlische export, en vermeldt een EU-rapport dat de Israëlische overheid geen weet heeft van Palestijnse bioproducten.

Carmel: avocado's

Carmel Bio Top:

• bio trostomaten
• bio kersttomaten
• bio rode paprika's
• bio-avocado's

Het Carmel-label is ongetwijfeld het bekendste label. De Agricultural Export Company AGREXCO is opgericht in 1957, en is nu een van de grootste en herkenbaarste (dankzij het ‘Carmel'label) exportbedrijven voor landbouwproducten in de wereld.

AGREXCO wordt gezamenlijk beheerd door de Israëlische regering (ministerie van landbouw) en de landbouwbedrijven; beiden hebben een belang van 50% in de organisatie. Het is een non-profit organisatie, die de opbrengsten verdeelt onder de beide aandeelhouders(groepen). De 8 vertegenwoordigers van de landbouwbedrijven in de beheerraad van AGREXCO staan samen voor de ongeveer 12.000 bedrijven die producten aan de organisatie leveren.

Jaffa: Pomelo

Het Israëlische citrusseizoen situeert zich vooral tussen november en april. Net ten einde dus. Jaffa is een label dat verschillende citrusexporteurs, verenigd in de Citrus Marketing Board, kunnen dragen.

Jaffa is de naam van de uitvoerhaven, vanwaaruit Palestijnse boeren reeds in de 19^e eeuw appelsienen naar de Europese markt verscheepten. Tussen 1922 en 1935 verzesvoudigden de Palestijnen de oppervlakte waarop zij sinaasappels kweken. Het is pas na de oorlog van 1948, als Israël het land zonder compensaties confisceert dat zij de sinaasappelcultuur overnemen en bijna volledig gaan monopoliseren. De oude merknaam Jaffa behouden ze omwille van de grote naambekendheid.

Hasat: pompelmoes

Yarden: rode en witte wijn

Dit is een product van de Golan Heights Winery. Dit wijnbedrijf werd opgericht in 1983 en ligt in Katzrin, op de Golan hoogvlakte. De wijn vermeldt Mount Hermon als de plaats waar de wijnstokken bloeien. Dit ligt helemaal in het noorden van de Golan, vlakbij de demarcatielijn met Syrië. Het gaat hier dus zeer duidelijk om een product van Joodse nederzettingen dat Israël vermarkt als Israëlisch product. Een schending van het Associatieverdrag dus.

Verwerkte producten

Een aantal verwerkte producten zijn hier toch te vinden, soms in de gewone winkels van grootwarenhuizen (vb Sabra Salads), soms enkel in die vestigingen waar Joodse klanten in de buurt wonen.

Sabra Salads: bereide salades met houmous (op basis van kikkererwten), eierplant of aubergines

In feite zijn al deze salades typisch Arabische gerechten, ditmaal geproduceerd en verkocht door Sabra Salads, een bedrijf gelegen in Azoor, in het noorden van Israël. De laatste 10 jaar is het bedrijf er in geslaagd zijn verse salades succesvol te exporteren naar verschillende West-Europese supermarkten.

Zonder merknaam: rode en groene pesto

Beigel & Beigel: zoute koekjes, pretzels en crackers

Ook dit is ontegensprekelijk een product van een nederzetting en dus een schending van het Associatieverdrag. Beigel en Beigel produceert in de Barkan Industriezone op de Westbank.

Osem: koekjes, snacks, snoep, soepen, graangerechten

Osem is Israëls grootste voedingsbedrijf, dat jaarlijks 30.000 ton graansoorten verwerkt tot een duizendtal producten.

Tivall: vegetarische schnitzels, burgers en panklare gerechten