arch/ive/ief (2000 - 2005)

Groen licht voor antistakingswet?
Agalev wil minimumprestaties bij openbare diensten

"Stakers gijzelen gebruikers in openbare diensten", roept de patroonsorganisatie VBO al jaren. Nu wil Agalev een wetsvoorstel indienen om het stakingsrecht in de openbare diensten te beperken. En op 7 juni organiseren de Gentse en Antwerpse universiteiten daar een studiedag over. Is er een nieuwe antistakingswet op komst?

Jan Vandenbergh en Jef Bruynseels
24-05-2002

Sinds de privatiseringsgolf in de openbare diensten wil het patronaat daar het stakingsrecht beperken. U dacht dat de liberale regeringspartij die klus zou klaren? U vergist zich. Het is de groene regeringspartij die zich opwerpt als pleitbezorger van "minimumdiensten en opeisingen in de openbare diensten"(1) en daar een wetvoorstel wil over indienen.

De voorbije maanden lanceerde Minister Onkelinx haar voorstel tegen stakingen in de privé-sector. Ze wou de arbeidsrechtbanken laten beslissen of een staking wel mocht. En ook de gehate dwangsommen werden in haar voorstel niet verboden. Alle regeringspartijen gingen akkoord, ook Agalev. Maar door het protest van de vakbondsbasis werd het voorstel afgevoerd.

Vandaag is de publieke sector aan de beurt. De regering wil ook daar komaf maken met de stakingen en na de SP/PS voelt Agalev zich geroepen om het stakingsrecht aan te pakken.

Agalev helpt patroons

2001 kende verscheidene succesvolle stakingen bij het Onderwijs, de Post en het Spoor. Zowel de regeringspartijen als de oppositie reageerden verontrust. Door hun massale deelname aan deze stakingen gaven de werknemers te kennen dat ze hun buik vol hadden van het voortdurende personeelstekort en verhoogde werkdruk, die deze openbare bedrijven klaar moesten maken voor de ‘liberalisering van de markten'. Het was duidelijk dat de plannen voor verdere liberalisering op steeds meer weerstand zouden stuiten.

Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) vraagt daarom al sinds 1984 dat er minimumdiensten komen bij de openbare bedrijven.(2) En vorig jaar schreef de regering in een rapport: "Een ander probleem dat de regering zal moeten aanpakken, is de afwezigheid van een minimumdienst voor de bevolking, die gegijzeld wordt door een conflict of zelfs herhaalde conflicten."(3) Het is in deze context dat Agalev op het toneel verschijnt met haar voorstel. In plaats van het verzet van de mensen in de openbare bedrijven tegen de door Europa opgelegde liberalisering te steunen, gaat ze hun stakingen ontkrachten, door ze sterk te reglementeren. Wat wil deze partij? Vooral twee zaken: minimumprestaties en een verplichte verzoeningsprocedure met een sociaal bemiddelaar.

Niet meer staken voor 9 uur 's morgens?

Agalev wil minimumprestaties invoeren: dat zijn de prestaties die altijd moeten verzekerd blijven, ook bij staking. Een minimumprestatie zou kunnen zijn dat er niet voor 9 uur 's ochtends gestaakt mag worden. Of dat er minstens één trein om het half uur moet rijden. Of dat er niet gestaakt mag worden bij het begin van de vakantieperiode… Elke werknemer weet dat staken pas doeltreffend is als het de patroons of de regering echt pijn doet en dat is precies wat men tegen elke prijs wil vermijden. Met de ‘minimumdienst' zijn de bedrijven zeker dat hun goederen overal op tijd aankomen.

Agalev wil daarvoor de vakbondstop inschakelen, zoals bij het ‘herenakkoord'. In de geest van sociaal overleg wil ze dat de vakbonden samen met de patroons bepalen welke minimumprestaties er moeten geleverd worden. En als dat niet lukt, zal een ‘neutrale instantie' dit doen. Daarbij denken ze aan een Commissie met een aantal professoren, zoals in Italië (zie artikel hiernaast). Als stakers weigeren deze minimumprestaties te vervullen, dan zullen er opeisingen gebeuren!

Binnenkort overal loeiende sirenes?

Zo'n systeem van minimumprestaties en opeisingen bestaat al in de privé-sector. Het werd ingevoerd door de wet van 19 augustus 1948. Deze wet legt in feite een stakingsverbod op in de ‘vitale punten van de economie'.(4) De petroleumsector is zo'n vitaal punt: tijdens de grote stakingen in de jaren '70 waren de arbeiders verplicht minstens een bepaalde hoeveelheid te produceren.

Tot op vandaag geldt deze wet niet voor de publieke sector. Toch gebeurden er in het verleden reeds een aantal (onwettelijke) opeisingen door de overheid.(5) In februari 2002 kwam de politie met loeiende sirenes opeisingbevelen thuisbezorgen bij de werknemers van het OCMW-rusthuis van Destelbergen. En nog maar enkele weken geleden dreigde burgemeester Beke van Gent om 100 vuilnisophalers op te vorderen, die in staking waren voor loonsopslag.(6) Totnogtoe waren zo'n opeisingen onwettig, Agalev wil dat veranderen zodat ze volop kunnen gebruikt worden.

Om haar standpunt kracht bij te zetten, heeft Agalev het net als de andere partijen over ‘stakers die gebruikers gijzelen'. Ze werpt zich op als beschermer van de gebruikers: "Recente stakingen bij de post, de spoorwegen, het onderwijs en Sabena hebben nog maar eens aangetoond dat het recht op staking niet hetzelfde is als een rechtvaardiging van de staking. (…) Het leek alsof de vakbonden van de NMBS het land drie dagen in gijzeling hielden, enkel om hun zitjes in de Raad van Bestuur veilig te stellen. (…) De macht van de bonden stond in schril contrast met de machteloosheid van de dagelijkse treingebruiker. (…) Staken is geen absoluut recht. (…) Een staking mag de publieke orde niet ontwrichten."(7)

Net als bij de andere partijen valt er niet één woord van kritiek te horen op de omstandigheden waarin het spoor-, post-, of onderwijspersoneel moet werken. Dat zijn meestal de redenen waarom er wordt gestaakt. De Post moet gemiddeld nog veertig dagen verlof per werknemer toekennen, alleen al om de achterstal van de vorige jaren goed te maken.(8) Wie gijzelt wie? Als Agalev de gebruikers wil verdedigen, zou ze zich beter met hand en tand verzetten tegen de geplande liberalisering en privatisering. Want die zorgt voor tientallen doden, zoals bij British Rail. Gebruikers én werknemers hebben er alle belang bij om samen op te komen tegen de privatiseringen en voor het stakingsrecht. Alleen door een gezamenlijke strijd kunnen er goede en goedkope openbare diensten voor de bevolking komen.

"Laten we eerst bemiddelen"

Een tweede stokpaardje van de groene partij is het invoeren van een verplichte verzoeningsprocedure met sociaal bemiddelaar. Vakbonden zouden deze verzoeningsprocedure moeten doorlopen vooraleer te staken. Op dit moment bestaat er zo goed als geen procedure voor de publieke sector. Met het invoeren van zo'n procedure wil Agalev de spontane staking beletten. De nieuwe rechtse partij van Geert Bourgeois, NVA, diende al een gelijkaardig wetsvoorstel in en schrijft: "De bemiddelaar krijgt een maand de tijd om zijn opdracht uit te voeren. Pas wanneer dat niet lukt, kan er gestaakt worden."(9)

Beter dan de liberalen?

Is er binnen de regering een soort taakverdeling afgesproken? De PS pakt de privé-sector aan, met Onkelinx. Agalev neemt de publieke sector voor haar rekening. Wil men via die twee partijen het ABVV en ACV onder druk zetten en tot toegevingen dwingen?

Reacties graag naar janvandenbergh402@hotmail.com

De regering heeft de gevaarlijkste staking ontdekt

Gelet op de actualiteit van de voorbije jaren lijkt het erop dat er een evolutie plaatsvindt in de aard en vooral de omvang van de sociale conflicten.

1. Er waren tal van stakingen in de tijd dat de verdeling van de winsten als basis diende voor een verhoging van de koopkracht van de werknemers (…) Conflicten van die aard zijn vrij zeldzaam geworden.

2. Later kwamen er conflicten waarbij de werknemers probeerden hun bedrijf te redden om hun tewerkstelling veilig te stellen tegenover de chantage met desinvestering en/of delocalisering van het bedrijf door de kapitaaleigenaar(s). (…) Dit soort van stakingen vormt meestal geen probleem (…)

3. Er bestaat echter ook een nieuw soort staking: stakingen voor onredelijke eisen of zelfs stakingen waarbij een groot deel van de bevolking wordt gegijzeld en die een langdurige en herhaalde desorganisatie veroorzaken. Dikwijls gaat het over actiemethodes die zeer locaal en zeer corporatistisch van aard zijn. Meestal wordt verzoening niet nagestreefd of zelfs afgewezen en dikwijls zijn de acties provocerend of gewelddadig. We stellen vast dat deze conflicten en incidenten vaak het werk zijn van leden van een vakbond, veel meer dan van een gemeenschappelijk front, ofwel van een geïsoleerde, mogelijk niet-representatieve organisatie. Vaak wordt hierbij gesignaleerd dat er sprake is van infiltratie door niet-democratische groepjes. Typerend door deze categorie van conflicten zijn degene die werden ontketend door sommige chauffeurs van de TEC (openbaar vervoer) van het Waalse Gewest (...). De staking wordt een privé-oorlog (…) Dergelijke conflicten zijn in de publieke opinie rampzalig, omdat een vrij groot deel van de bevolking er alleen maar nadeel van ondervindt en omdat de acties heel frequent zijn en bovendien dikwijls wild.

Bron: rapport regering voor het expertencomité van het E.S.H.

Eisen van de PVDA:

steun aan de eisen van de vakbonden tegen de minimumprestaties;

onverkort behoud van het stakingsrecht, tegen de installatie van een verplichte verzoeningsprocedure met sociaal bemiddelaar;

voor sociale verkiezingen in de publieke sector om de werknemers te betrekken bij een strijdbaar syndicalisme;

goede, kwaliteitsvolle en goedkope openbare diensten onder controle van de werknemers en gebruikers (bestel daarvoor het Plan van de Werkers van Sabena of de NMBS);

afschaffing van alle Europese maatregelen tegen stakingsbewegingen (antiterrorisme, snel interventiemechanisme, e.a.)

Bronnen

(1) haar studiedag van 26 januari 2002

(2) Zie R. JESPERS en E. FLAMAND, Je rechten bij openbare actie, EPO, 1997, 113-116.

(3) Rapport voor het expertencomité van het E.S.H., december 2001.

(4) Zie R. JESPERS en E. FLAMAND, o.c., 102 en 139.

(5) Zie R. JESPERS en E. FLAMAND, o.c., 140 (elektriciteit- en gasindustrie (1950), vuilnisophaaldienst (1960) en luchtverkeersleiders (1988)).

(6) De Standaard, 13/5/2002.

(7) Visietekst Agalev 17/12/2001.

(8) Solidair, 23/1/2002.

(9) Wetsvoorstellen NVA 1609/001 en 1610/001 van 26 januari 2002, eenvoudig te downloaden op http://www.dekamer.be bij ‘kamerdocumenten'.

Niet staken tijdens Pasen, Kerstmis, en liefst ook niet tijdens ..."

Of wat men in Italië verstaat onder ‘minimumprestaties'

Het voorstel van Agalev om in België minimumprestaties in te voeren, komt er niet toevallig. De privatisering van de openbare diensten stuit in heel Europa op weerstand. Om dat protest te breken, willen de Europese regeringen het stakingsrecht uithollen. Alleen in België en Frankrijk bestaan nog geen officiële minimumprestaties, in alle andere Europese landen wel. (1) Het voorbeeld van Italië toont tot wat dit kan leiden.

In Italië werden deze minimumprestaties ingevoerd door de wet van 12 juli 1990. Het voorstel kwam van de socialistische partij en de top van de drie grote vakbonden ging ermee akkoord. De wet voorziet dat vakbonden en patroons gaan samen zitten om te bepalen wanneer en hoeveel er gestaakt mag worden.

Zo beslisten ze dat er niet gestaakt mag worden tussen 17 december en 7 januari, vijf dagen voor en vijf dagen na Pasen, van 27 juni tot 4 juli. Wie werkt bij het spoor of in de luchtvaart, krijgt nog extra beperkingen opgelegd. En niemand mag meer dan één keer in tien dagen staken. Bovendien moeten de vakbonden een verplichte verzoeningsprocedure door.

Over de naleving van de wet waakt een Commissie van 9 professoren. Deze Commissie kan sinds 11 april 2000 ook effectieve boetes uitspreken. Als men de minimumprestaties naast zich neerlegt, kan men een boete van 5.000 tot 50.000 euro oplopen. (2) Vandaag is er in dat verband een proces bezig tegen zestig buschauffeurs en tegen basissyndicalisten van Alitalia, de Italiaanse luchtvaartmaatschappij.

Veel werknemers leggen zich immers niet neer bij deze repressieve wetgeving. Over de grenzen heen is er veel verzet. Werknemers uit de openbare sector kunnen zich op Europese

schaal organiseren tegen de privatiseringen en voor de verdediging van het stakingsrecht.

Reacties graag naar janvandenbergh402@hotmail.com

Stakers terroristen?

Ook de Europese Unie laat zich niet onbetuigd. Na 11 september heeft de Europese Commissie een voorstel gemaakt, zogezegd tegen het terrorisme. Maar terrorisme betekent voor haar vooral "het inbezitnemen of beschadigen van staatseigendommen, middelen van openbaar vervoer, publieke plaatsen, het blokkeren van essentiële basisbehoeften zoals electriciteit". (3) Iedereen begrijpt dat deze definitie kan gebruikt worden tegen spoorwegarbeiders of arbeiders van een electriciteitscentrale of syndicalisten die een overheidsgebouw bezetten. En dat is zelfs al gebeurd: in Griekenland, waar zo'n wetgeving al bestaat, wordt ze vandaag toegepast bij processen tegen studenten en syndicalisten die het Ministerie van Arbeid hadden bezet. In juni 2002 zal de Europese Ministerraad het definitief kaderbesluit vaststellen.

Noten

1 Er bestaan twee overzichten: http://www.senat.fr/rap/198-194/198-194.html (januari 1999) en http://www.cnt.fr/VIEWDOC/020_-_Continuite_du_service_public.shtml (mei 2001).

2 http://www.cnt.fr/rapports/Le_droit_de_greve_en_italie

3 "Council framework decision on combatting terrorism", Commissievoorstel, 20 september 2001.

Aan Jan Vandenbergh
janvandenbergh402@hotmail.com
http://archive.indymedia.be/front.php3?article_id=24470&group=webcast

Brussel, 27.05.02
Ons Kenm.: jw/sd/867

Geachte redactie,
Uw berichtgeving is nogal tendensieus.
1) Agalev/Ecolo hebben als enige politieke formatie een wetsvoorstel ingediend dat dwangsommen uitgesproken door rechtbanken bij stakingen verbiedt.
Stakingen zullen in dat geval de facto niet aan de rechter voorgelegd worden, want het is precies de dwangsom die verpletterend neerkomt op de stakers.
Het is verwonderlijk dat u dit voorstel onbesproken laat.
2) In alle privé-sectoren is er een procedure omtrent staking. Elke sector heeft daaromtrent CAO's afgesloten. Dit gaat over de regels rond de stakingsaanzegging, de bemiddeling, minimumprestaties. Sociale partners leggen de procedure vast.
Bovendien bepaalt de wet dat elke sector een afspraak maakt over de procedure waarop minimumprestaties dienen vastgelegd te worden.
Dit gaat niet over de inhoud van de prestaties maar over de procedures en telkens gaat het over een overleg en akkoord van de sociale partners.
3) In de openbare sector bestaat dit niet.
Vandaar ons idee om voor de openbare dienst sectoren een procedure van sociaal overleg structuur op punt te stellen. Daarbij zouden de "sociale partners" een procedure afspreken over stakingsaanzegging, sociale bemiddelingspoging, een procedure van op welke wijze men minimumprestaties zou kunnen afspreken.
Ver van ons om hier inhoudelijke dwingende maatregelen op te leggen of te laten opleggen. Het idee van een "onafhankelijk college van bemiddeling" is om de rechtbank niet te laten tussenkomen en om de ambtenaren te beschermen tov. de overheid, die tegelijkertijd rechter en partij zou zijn.
In elk geval , voor ons is bescherming van werknemers het hoofddoel. Sociaal overleg is daarvoor één van de basispijlers.
Wij willen het stakingsrecht meer kracht geven. Daarom zijn wij ook voorstander van sociale verkiezingen in de openbare sectoren om de leden en militanten kracht te geven.
Maar ja, dat hadden jullie weeral zo niet begrepen.
Joos Wauters
Volksvertegenwoordiger Agalev

Geachte heer Wouters,

Indymedia.be werkt volgens een open publishing symsteem. Hierdoor kan iedereen die dat wil, artikels publiceren op deze nieuwssite. Wij werken niet volgens een redactisysteem zoals kranten of tijdschriften dat doen. Enkel in het geval dat een artikel of commentaar niet door de beugel kan (op de een of andere manier, volgens afspraken die wij vastgelegd hebben)halen wij deze van de nieuwslijn.

Daarom is je aanspreekvorm "geachte redactie" wat misplaatst. Jan Vandenbergh en Jef Bruynseels vertolken hier hun eigen mening, niet die van indymedia (al kan het wel zijn dat mensen van indymedia achter deze tekst staan, dat maakt ieder voor zich uit nietwaar?).
Ook de zin "Maar ja, dat hadden jullie weeral zo niet begrepen" is misplaatst, vermits het weer aan onze "redactie" geadresseerd is.

De heren Vandenbergh en Bruynseels behoren niet tot ons edito-team. Maar zelfs wanneer medewerkers van het editoteam artikels posten, dan doen zij dat uit eigen naam, niet in naam van indymedia. En zoals eerder gezegd, iedere lezers van deze artikels is dan vrij en slim genoeg om te oordelen over een bepaald artikel.

groetjes
Joeri
imc-belgium edito-medewerker

Als ik even als delegee van de openbare sector hierop mag reageren?
Wij hebben aan niemand gevraagd om de stakingen in de openbare sector te reglementeren, ook aan Agalev niet. Dus voor ons hoeft het niet!
Dat Agalev een wetsvoorstel tegen dwangsommen heeft ingediend, daar hebben wij niets over gehoord. Het verwondert mij, want toen Onckelinx met haar voorstel afkwam om het stakingsrecht in de privé te reglementeren, zonder dat de gehate dwangsommen eruit waren, heb ik niemand van Agalev horen protesteren. Toen dat hier , in januari, onder ABVV-delegees werd besproken, was het kot te klein. Echt waar, wij hoeven geen procedures omtrent stakingen zoals in de privé. Trouwens de collega's in de privé zeggen het zelf: ze zijn een blok aan ons been en dienen alleen om de zaak te sussen.
En aangezien, bij mijn weten, niemand in 't parlement zich verzet tegen de privatiseringsdictaten van de patronale lobby's, willen we ons zo goed mogelijk daartegen kunnen verzetten, op alle mogelijke manieren, ook met stakingen, met de gebruikers, die het eerste slachtoffer van zo'n liberaliseringen zullen zijn.