Hoe werkt de Israëlische berichtgeving / propaganda

Een firma die waspoeder of pampers wil verkopen schakelt gespecialiseerde reclamebureaus in. Waarom zou een regering die haar politiek aan de publieke opinie kwijt wil niet hetzelfde doen? Dat vroeg de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Shimon Peres zich af. Hij nam contact op met de Amerikaanse firma Howard J. Rubinstein.1

Dat bureau uit New York stelde een rapport op. Vol raadgevingen aan het adres van de Israëlische regering. Een goede raad aan het leger: zorg ervoor dat officieren na ieder gevecht de plaats van het conflict schoonmaken zodat de pers alleen "een steriel terrein" te zien krijgt. Goede raad aan eerste minister Ariel Sharon: omring u met meer discrete lijfwachten in plaats van die kerels in donker vest en met zwarte zonnebril. Goede raad aan de verantwoordelijken van het cultuurbeleid: zoek meer intellectuelen met naam en faam zoals bijvoorbeeld de schrijver Amoz Oz om de politiek van Israël te verdedigen. Goede raad voor de mannelijke politieke en militaire verantwoordelijken: laat wat meer ruimte aan uw vrouwelijke collega's; de boodschap komt dan beter over. Dus komt de vice-minister van Defensie Dalia Rabin meer op de voorgrond want ze is een vrouw en heeft dezelfde achternaam als de vroegere eerste minister die een meer gematigde reputatie heeft dan Sharon wiens naam verbonden is met de slachting in de vluchtelingenkampen van Sabra en Chatilla.

Alleen al om de Amerikaanse publieke opinie te bewerken heeft Israël een miljoen dollar (45 miljoen frank) over.2 De minister van Buitenlandse Zaken Peres wil ook een televisiezender opstarten in het Arabisch "om de invloed van de Arabische media tegen te gaan die niets anders doen dan olie op het vuur gooien".3 De zender zou beroepsjournalisten aanwerven die volgens de Israëlische krant Ma'ariv "ervoor moeten zorgen dat deze nieuwe zender niet beschouwd wordt als een propagandamiddel".3 De zender moet een aantal zwakke punten opvangen in de uitzendingen in het Arabisch van de officiële Israëlische radio en televisie die een extra budget krijgen van 15 miljoen dollar (675 miljoen frank).

Een Frans publiciteitsagentschap waarvan de naam nog niet is bekend gemaakt is belast met het opvijzelen van het Israëlische imago in Europa. Het agentschap zal zijn inspanningen toespitsen op Spanje, Italië en vooral België omdat in dat laatste land een gerechtszaak loopt tegen premier Sharon wegens misdaden tegen de menselijkheid.

"U bent niet beter dan de nazi's"

De pro-Israëlische lobby's hebben niet op de goede raad van reclamebureaus gewacht om het drama van de holocaust te misbruiken. Iedereen die het waagt kritiek te leveren op de politiek van de Israëlische regering krijgt het verwijt naar het hoofd geslingerd dat hij een antisemiet is en derhalve niet beter dan de nazi's. Begin dit jaar beschuldigde het Centrum Simon Wiesenthal de toenmalige Zweedse voorzitter van de Europese Unie ervan "het anti-joodse geweld aan te wakkeren". De man had gewoon gezegd dat de Israëlische tactiek om Palestijnse verantwoordelijken te vermoorden niet bevorderlijk was voor het vredesproces. Volgens het Centrum had de Zweedse voorzitter "de overlevenden van de holocaust aangevallen".4

Een ander belangrijk propagandamiddel is de wijze waarop Israël en zijn bondgenoten (of meesters) de Palestijnen afschilderen. De Canadese socioloog Rachad Antonius heeft een studie gemaakt over de manier waarop de media in de Verenigde Staten en Canada verslag geven van het conflict in het Midden-Oosten. Er zijn genoeg beelden en foto's voorhanden van neergeknalde Palestijnen maar Antonius zegt dat "de meeste foto's van Palestijnen mensen tonen in een agressieve houding, als ze stenen gooien, autobanden verbranden of betogen met spandoeken waarop schreeuwerige slogans staan". Volgens Antonius is de manier waarop de media de feiten verdraaien, de context vervormen, er een dubieuze interpretatie aan geven en bij dat alles steeds dezelfde stereotype taal gebruiken, ervoor verantwoordelijk dat "het anti-Palestijnse racisme aanvaardbaar geworden is".5 Typisch voor dat racisme is het taalgebruik van de Israëlische toppolitici en legerleiding die over de Palestijnen en hun leiders spreken in termen van "kakkerlakken", "parasieten", "mieren"...4

Medialeugen in Newsweek

De Britse journalist Robert Fisk4 heeft een voorblad van het Amerikaanse Newsweek van februari nader bekeken. De titel luidt: "De globalisering van de terreur. Exclusief: het internationale netwerk van Bin Laden". Het als kwaliteitsvol bekend staande weekblad zet daar een foto bij van een vervaarlijk uitziende kerel, geweer in de hand en het gezicht weggestoken achter een sjaal. Robert Fisk heeft ontdekt waar de foto gemaakt is: tijdens een Palestijnse begrafenis in Cisjordanië. De gebeurtenis noch de man op de foto hebben wat dan ook te maken met de meestgezochte terrorist ter wereld, Bin Laden.

Foto's kunnen choqueren. Maar woorden ook. De directie van de eveneens zeer kwaliteitsvolle Britse zender BBC heeft na een ontmoeting met Israëlische diplomaten een richtlijn verspreidt onder zijn journalisten waarin hen gezegd wordt dat het voortaan verboden is het woord "moord" te gebruiken als het gaat om de executie van Palestijnse activisten. De journalisten moeten het versluierende en in Israël ook in voege "gericht doden" gebruiken. Als het daarentegen gaat om Palestijnen die Israëli's doden, mogen de journalisten spreken over "moord".

arch/ive/ief (2000 - 2005)