arch/ive/ief (2000 - 2005)

Jenin maandag 22 april 2002: "Jenin, het Stalingrad van het Midden-Oosten"

Maandag konden we rondtrekken in Jenin. Boven ons een Apache-helikopter die ons op korte afstand nauwgezet in de gaten houdt. Een schrikwekkend beeld. De mensen vertellen hier hoe die zeven dagen aan een stuk raketten hebbenafgevuurd, aan een tempo van vijftif projectielen per uur. Schieten op het kamp doen ze niet meer, maar wel op de verbindingswegen. Om te verhinderen dat er volk in of uit komt.

In het kamp wonen ongeveer 13000 bewoners, de meeste vluchtelingen uit 1948 uit de omgeving van Haifa.
Jenin is een centrum van radicaal verzet tegen Israelische bezetting en ligt vaak in de clinch met de Palestijnse autoriteit. Volgens Israel is Jenin de vertrekplaats van de kamikaze-acties.

De Palestijnen beschikken over een ongelooflijke veerkracht. Israel kon op zeven dagen (volgens de palestijen was het eigenlijk maar 7 uren) de Westbank, Gaza, de Golan en de Sinai bezetten. Ze hadden meer dan 20 dagen nodig om Jenin te bezetten en dat is hen dan alleen gelukt door het helemaal met de grond gelijk te maken toen de verdedigers van het kamp zonder munitie waren gevallen. De Palestijnen zien de val van Jenin niet als een nederlaag. Er is ontzettende woede over de vele doden en de massieve vernietiging van alle woningen en infrastructuur. Tegelijkertijd is er terechte fierheid over wat enkele tientallen strijders hebben kunnen doen tegen een overmacht van zwaar gewapende Israelische soldaten. Volgens de Palestijnen is het verzet van Jenin de reden waarom Israel tot nu toe de vluchtelingenkampen van Gaza niet durft aanvallen. De moedige huis-aan-huis gevechten maken van Jenin een symboolfunctie, een beetje het Stalingrad van het Midden-Oosten.

Met alleen lichte handwapens en met zelfgemaakte explosieven, maar vooral met een ontzettende dosis moed en vastberadenheid hebben de verdedigers van Jenin een twintigtal Israelische tanks uitgeschakeld. Hoewel Israel dat
feit wil verbergen tonen de kampbewoners tonen de kampbewoners ons her en der nog de loodzware brokstukken van tanks. Met de bulldozers waarmee ze de woningen platgereden hebben werden de wrakstukken van de tanks van het slagveld verwijderd. Maar de vergeten stukken van tanks leveren het bewijs. Sharon geeft het verlies van 24 soldaten in Jenin toe. Volgens de Palestijnse strijders ligt het doden aantal onder de soldaten beduidend hoger. Heel wat soldaten zouden verongelukt zijn in het verkeer om te verdoezelen dat ze bij het beleg van Jenin zijn gesneuveld.

De Israëlische soldaten waren bang om Jenin binnen te trekken. Tot drie keer toe zijn ze met de staart tussen hun benen teruggetrokken. Alle groepen werkten samen in het verzet. Bij de vierde nieuwe lading Israëlische soldaten is Sharon zelf ter plaatse gekomen om orders te geven het kamp te vernietigen. Toen Sharon met ene helikopter boven Jenin vloog heeft hij bevel gegeven om zo snel; mogelijk met alle middelen die ze hadden het kamp van de kaart te vegen. Wat door dagenlange beschietingen met raketten vanuit Apache helikopters en met meer dan 100 tanks niet lukte is uiteindelijk door het inzetten van gigantische gepantserde bulldozers wel gelukt omdat de verdedigers zonder materiaal en munitie zaten. Deze "overwinning" van het Israelische leger is in feite uitgegroeid tot een voorbeeldfunctie voor het toekomstig Palestijns verzet en bleek en zware misrekening te zijn van Sharon. Hij heeft de Palestijnen niet de hoop kunnen ontnemen dat ze ooit hun rechtvaardige strijd voor onafhankelijkheid kunnen winnen.

Je kunt het je niet voorstellen hoe Jenin er uit ziet. De huizen die door raketten zijn geraakt, zijn nadien met bullodozers platgewalst. Er is geen enkel huis dat niet is beschadigd. Ze proberen lijken vanonder het puin te halen. De meeste doden vielen toen het leger met de bullodzoers het centrum van het kamp platswalsten. Er zijn tot nu toe 52 lijken geborgen, maar er worden constant menselijke resten van onder het puin gehaald. Het probleem is dat die nauwelijks herkenbaar zijn. Ze worden verzameld en geregistreerd per kilo.

De mensen uit het kamp zijn er zeker van dat onder de doden langs Palestijnse kant de overgrote meerderheid burgers zijn. Heel wat mensen zijn op dit ogenblik nog vermist maar het is zeker dat heel wat verdedigers van het kamp de strijd overleeft hebben, zijzelf schatten het verlies aan strijders op 25. Wie het kamp bezoekt en gezien heeft hoe het Israelische leger tekeer gegaan is kan niet anders dan tot de conclusie komen dat het hier gaat om een slachtpartij uit wraak voor de onverwacht hevige weerstand die het leger ondervond en het onverwacht hoge aantal dodental onder de Israelische soldaten. Het is de gewoonte om voor de dood van één Iraeli, vijf Palestijnen om te brengen.

Ahmed, 5 jaar oud zegt: " Wij hebben veel geluk gehad. Wij hebben nog een huis, het is maar door drie raketten geraakt." Dit voorbeeld illustreert wat het Palestijnse volk meemaakt en hoe zij redeneren. Als er nog iets recht staat keren zij terug, onderstutten wat op instorten staat, beginnen op te ruimen, de was te doen, eten te maken en zich voor te bereiden op de volgende etappe in hun strijd. Een ding staat vast ze zullen niet weggaan en zullen de hoop op een vrij Palestina nooit opgeven. Dit is wat Sharon wanhopig maakt.
Zakaria, 26 jaar, is een van de Palestijns de strijders in Jenin: "We hebben het kamp verdedigd in groepen van vier strijders. Ik vocht samen met drie kameraden in mijn eigen huis. We hebben 16 dagen vanuit mijn huis ons kunnen verdedigen, we hebben het de Iraeli's enorm moeilijk gemaakt. Een van mijn kameraden is door een kogel geraakt in zijn keel waardoor hij dreigde te stikken. Met een mes hebben een opening gemaakt i zijn luchtpijp zodta hij weer kon ademen. Meer dan tien dagen later is hij bij onze terugtrekking door levend gearresteerd. Nu is hij buiten levensgevaar in een Israelisch militair ziekenhuis. Ikzelf en de twee andere strijders zijn levend ontsnapt. Ik sta hier als een vrij man in mijn eigen appartement, dat wel helemaal stukgeschoten is." Vanonder de massa's brokstukken en lege kogelhulzen trekt hij een doos met briefomslagen. Hij neemt hier één van een toont ons zijn huwelijksaankondiging. Hij is niet getrouwd, door de oorlog kon het huwelijk niet doorgaan. Zakaria zegt: "Ben ik een terrorist, als ik in mijn eigen huis mij verdedig tegen vreemde soldaten, die alle uit mijn omgeving vernietigen en mijn vrienden vermoorden? Ik vraag niet liever dan in vrede en als een normaal mens te leven, als mij dit
onmogelijk wordt gemaakt heb ik het recht mij te verdedigen."

Vooraleer we beslisten welke kant van het kamp we zouden opgaan dringt een Palestijnse vrouw heel sterk aan een kijkje in haar woning te gaan nemen. Het is een nieuw gebouw met drie voor verschillende gezinnen. Het werd vanaf de eerste dag door soldaten bezet om van daaruit het kamp onder vuur te nemen. Het is schokkend te zien hoe alles binnen totaal is vernietigd. De drie badkamers zijn met een voorhamer totaal stukgeslagen. Alle vloeren en trappen zijn vernietigd, er zijn gaten gekapt in de muren naar de huizen van de buren, de elektriciteitsdraden zijn uit de muren getrokken en alle inboedel ligt stukgeslagen tussen de rommel op de vloer. Wat zij het toppunt vindt is dat de soldaten hun behoeften deden op haar bed in de hoeken van de slaapkamer.

We leerden Abla kennen. Zij heeft leidt het "Early Childhood Resource Centre" . Zij legt uit: "Onze jeugd groeit op een omgeving waar ze dagelijks geconfronteerd worden met onrecht onderdrukking, soldaten, geweld, destructie. Dat kan je zien in alle tekeningen die de kinderen spontaan maken. Of we het willen of niet deze brutale bezetting van ons land drukt een stempel op onze maatschappij en in het bijzonder op onze jeugd. Voor ons is een belangrijke vraag hoe we deze getraumatiseerde kinderen kunnen laten ontwikkelen tot evenwichtige volwassenen. Wij werken
programma's uit om de kinderen te leren omgaan met wat ze meemaken en leren hen hun ervaringen te gebruiken voor hun toekomstige strijd voor een vrij, vreedzaam, verdraagzaam en onafhankelijk Palestina."

Nefous, dokter en moeder van drie kinderen vertelt: "Van mijn woning naar het hospitaal waar ik werk, minder dan tien km, moet ik aan Israelische wegversperringen soms meer dan drie uur wachten. Wat moet ik als moeder
antwoorden aan mijn zoontje van acht jaar in de auto die zegt "mama neem zijn geweer af en schiet hem dood"? Het enige dat ik hem kan leren is dat we moeten blijven vechten voor vrede. Voor mij is het duidelijk vrede zonder rechtvaardigheid maakt geen enkele kans."

Nablus dinsdag 23 april: "4000 jaar geschiedenis platgewalst onder twee meter hoge rupsbanden"

Dinsdag trekken we naar Nablus. Nablus is een heel oude stad, met 3 à 4000 jaar geschiedenis en die typische kleine steegjes. We geraken opnieuw binnen dankzij de hulp van het verzet die dagelijks nieuwe doorgangsroutes vindt.
's Voormiddags wordt geseind welke weg vrij is, 's namiddags kan dat al anders zijn. Wanneer wij door Nablus wandelen is er na een straatboog plotsklaps niets meer. Alleen puin. De bullodozers waren er gepasseerd. Je
moet je zo'n bullodozer voorstellen: dat is een monster waarvan de rupsbanden alleen al meer dan twee meter hoog zijn. Speciale modellen die uit Amerika komen. De situatie is er erger dan in Jenin. Er is hoegenaamd geen hulp. We kwamen mensen tegen die met blote handen famileleden onder het puin trachtten te halen, er is geen materiaal om hen op te graven. De stad is totaal vernield, de bewoners zijn in shock. In Nablus is ook gebombardeerd vanuit F16's.

Nadien willen we naar Ramallah trekken maar worden we opgehouden door een check-point. Een check-point, dat is in ons geval een tank midden in de bergen. Je kan geluk hebben en geen tank tegenkomen, of pech, zoals bij ons.
De wegen zijn kapotgeschoten, en stukgereden door tanks en bulldozers. Telkens weer opnieuw leggen de boeren de wegen heraan. De volgende dag worden ze wederom stukgewalst. Toen Guido aan een Israëlische soldaat vroeg
of de bezetting nu gedaan was, kreeg hij als antwoord "there is no end of the ocuppation so ever". Aan het check-point staan ook tientallen mensen die urenlang hebben gelopen met kilo's voedsel en hulpgoederen voor familieleden. Vaak op ezels. Ze moeten drie uur in de brandende zon wachten en krijgen dan als antwoord: ga maar terug naar daar waar je van komt. Opnieuw urenlang terug. We ontmoetten een oude man die voor de twede keer
vandaag probeert voedsel naar familie brengen. Hij wordt twee keer teruggestuurd. Ook wij worden uiteindelijk teruggestuurd, en komen 's avonds opnieuw in Jenin aan. Morgen proberen we opnieuw naar Ramallah te gaan.

Zohra Othman,
advocate sociaal centrum De Bres (Deurne - Antwerpen)
voormalig voorzitster Antwerpse migrantenraad