Raymond van het Groenewoud in Irak, anno 1994

De volgende ochtend wacht ons de rit naar de schuilkelder voor vrouwen, kinderen en grijsaards, de Amiriya Shelter. Tijdens het rijden maakt Nasra de gruwels van de bombardementen tastbaar, de ellende waarin Janneke en Mieke gestort worden, ellende die niet goed te praten valt in verband met een Nobel Streven, en wees gerust, voor zover er gezond verstand wordt aangesproken is het nobel streven veraf...
In de schuilkelder worden we rondgeleid door een vrouw die in de oorlog op deze plek haar hele familie verloor. Twaalfhonderd onschuldige burgers werden hier de Eeuwige jachtvelden in gebombardeerd, met een precisie die menig techneut in een hallelujah-stemming moet brengen. Als excuus voor deze massamisdaad wordt aangevoerd dat men vermoedde dat onder deze schuilkelder de privé-schuilplaats van de president lag. Daar maakte de precisie dus plotseling plaats voor een misvatting. Als je daar staat besef je hoe men via het media-spoor z'n hand niet omdraait voor gelijk welk verzwijgen, voor gelijk welke vertekening.
…
Aan de muren van de schuilkelder hangen foto's van kinderen die hier het licht zagen uitgaan. Aan de muren plakken restjes huid, haar en mensenvlees. Ons krankzinnig ras. Hoe moet je dit verwerken ? Hoe kan je dit verwerken ?
…
De grote schaamte een westerling te zijn, voor de zoveelste keer... Een lompe, brutale, gewetenloos op winst beluste Westerling, een Vitale, Ondernemende, Walgelijke Westerling, een Napalmveroveraar, is het niet goedschiks, dan maar kwaadschiks: kolonialist, missionaris, plunderaar, moordenaar. Maar met stropdas.
Buiten schijnt de zon: kussen, omhelzingen, beloftes. De volgende dag zal de Amiriya Shelter weer zwijgend getuigen in de blakende hitte.
…
In de namiddag proberen we lukraak te gaan rondkuieren door de eerste de beste wijk waar ons Europees oog op valt. Oversteken, kortom, en voor je het weet in steeds smallere straatjes, en voor je het weet staan de straatjes voor minstens de helft onder het rioolwater - leve de bombardementen ! - en daardoorheen trippelen de blote voetjes van de hier aanwezige kinderen. Die prachtige kinderen met hun grote zwarte ogen en krullebossen en hun grauwe vuile knieën en benen. Ook hoger opgeschoten jeugd. De angst overvalt je dat er om het hoekje vijftien pubers staan die die drie Westerlingen even mores gaan leren. "Wat denken die Amerikanen wel ? Eerst vernielen en dan bezoeken!" Maar nee hoor, de kindjes kirren door elkaar heen "How are you !?". Ze willen mee op de foto. We stralen blijkbaar de Universele Verleidelijkheid uit van de Cola, de Hamburger, de Blue Jeans, o wat moet dat het einde zijn...
…
Vrijdag 15 april 1994: we zijn naar het Saint Raphael Hospital geweest. Dit was, meer nog dan het bezoek aan de schuilkelder, moeilijk om te incasseren voor een huidskleurgenoot van een aantal misdadigers van de bovenwereld. Een Franssprekende zuster, een chirurg in het Engels - die het hebben over hoe de strop dichtgetrokken wordt rond de nek van mensen als jij en ik, dit alles door toedoen van de blokkade. De reserves zijn op, de spaarpot is leeg, de volksmoord kan op volle toeren gaan draaien. Baby's worden verminkt geboren omdat de moeders ondervoed zijn en andere pikante verhalen. De zuster vroeg: "Zijn jullie weer zo'n groep die de publieke opinie in het Westen moeten bewerken ? ". Vermoeide uitdrukking. Ze heeft er al zien komen. Ze werkt tegen een opkomende golf die haar misschien zal verdrinken en tussendoor moet ze de delegatie lompe ("how interesting !") Westerlingen te woord staan. De chirurg beëindigde zijn gelaten verhaal met enkele pertinente retorische vragen i.v.m. zijn situatie. Hoe leuk is het om straatarme patiënten te moeten opereren zonder verdoving ? De kostprijs van een injectiespuit op de zwarte markt.
…
"Het enige" wat ze hier in Irak hebben, is solidair zijn, als één man achter de president staan, en fier zijn dat de rantsoenering democratisch verloopt. De zuster en de dokter vroegen hoe het nu zat met de Human Rights. In Bagdad is geen melk voor de baby's. In Europa is er melk voor de kat. ENZOVOORT... Want het verhaal van "how do you think it feels" kunnen zij eindeloos uitspinnen, omdat ze elke dag van 's morgens vroeg tot 's avonds laat met hun neus in de drek zitten.
Een oude Belgische pater met Marnix Gijsen-baard en zwart stomp gebit, vergeleek de situatie met de tweede wereldoorlog, uit eigen ervaring. Ja, die man zat daar ook, als introductieman, want we hebben het niet over die "enge moslims", neen, het betreft een Christelijk ziekenhuis, goddank, Saint Raphael, behorend tot een Dominicaanse congregatie.
…
Dit is de laatste dag. Vanavond is het weer een uitwisselingsfeest met drank en eten. Buiten lopen tienduizenden Irakezen op de rantsoenbon, en wij gaan lekker smikkelen, zonder schuldgevoel. Een mens zit toch raar ineen. Het is wat het is en it ain't what it used to be. Tijdens het feest een beetje muziek plegen, en een beetje trots op de lijnen uit het lied "Hoppa":
dit is de wereld van de waanzin
dit is de wereld van verdriet
maar Josip, laat ons - hier gezeten
elkaar verwarmen met muziek...
…
Weg met het embargo ! Weg met de xenofobie ! Weg met de enggeestigheid ! Weg met de vervreemding ! Weg !...

arch/ive/ief (2000 - 2005)