Zionisme

De term 'zionisme' komt het eerst voor in het tijdschrift Selbstemanzipation (1890) van N. Birnbaum. Een duidelijke formulering kwam er echter pas 6 jaar later in 1896, met het werk van Theodor Herzl Der Judenstaat. Dit boek vond veel weerklank en Herzl besloot tot het organiseren van een internationaal zionistencongres. Dit kwam voor de eerste keer bijeen in Basel in 1897. Doelstelling van de zionistische organisatie was: de stichting van een publiekrechtelijk gewaarborgde eigen woonplaats voor het joodse volk in Palestina. Herzl en zijn aanhangers verwierpen systematische en directe kolonisatiepogingen, maar daar kwam na Herzls dood verandering in. De praktische of 'synthetische' richting, die onmiddellijke immigratie (alijah) en kolonisatie van Palestina voorstand, kreeg de overhand. De eerste kolonies werden in Palestina gesticht (het ging hoofdzakelijk om de zogenaamde kibboets, nederzettingen gebaseerd op collectivisme en zelfverdediging).

De Balfour-declaration die op 2 november 1917 werd afgelegd door de gelijknamige Britse minister, verklaarde dat de Britse regering 'gaarne de vestiging in Palestina van een nationaal tehuis voor het joodse volk zal zien en alles in het werk zal stellen teneinde het bereiken van dit doel te bevorderen, waarbij wel moet worden begrepen dat niets zal worden gedaan dat een inbreuk zou maken op de burgerlijke en godsdienstige aanspraken van de bestaande niet-joodse gemeenschappen in Palestina, of op de rechten en de politieke status die de joden in enig ander land genieten'. De verklaring werd uiteraard als een groot succes beschouwd voor de zionistische organisatie. Het zionisme was nu officieel erkend!

Na WOI werd de chaloetsiem (pioniersbeweging) definitief opgericht. Door de pogroms die in Oost-Europa en in Amerika hadden plaatsgevonden, kwam er een stroom van jonge immigranten op gang richting Palestina. De eerste rellen met Arabieren en met de Britse militaire en civiele autoriteiten ontstonden ook in deze periode. De joden startten met hun zelfverdediging (hagana), die later tot het Israëlisch leger uitgroeide. Het was echter niet louter zelfverdediging, want er vonden ook joodse aanslagen plaats op Britse en Arabische doelwitten. Toen in de jaren dertig de jodenvervolging begon in Europa konden de Britten de vloedgolf van immigranten niet stoppen. De immigratie- en kolonisatiebeperkingen vanwege de Britse autoriteiten werden ondermijnd. Tegelijkertijd wan er binnen de zionistische beweging serieuze tegenstellingen ontstaan. Er kwam een soort breuk tussen de gematigden (arbeiderspartijen, genuanceerd tegenover Britse autoriteiten) en de radicalen (revisionisten). De leiding kwam in handen van de gematigden (Weizmann).

In het begin van WOII besloten de Britten, om de steun van de Arabieren te verkrijgen, de immigratie en de landverkoop drastisch te beperken met de bedoeling ze na verloop van tijd ook stop te zetten. De illegale immigratie ging echter voort, mede ook door de vervolgingen in Europa. De Britten probeerden krachtig op te treden tegen deze immigranten. Na de oorlog gingen de hagana en andere joodse militaire organisaties meer en meer de kant op van openlijke opstand. Ze deinsden niet terug voor terroristische aanslagen. De leiding van de zionistische beweging was immers terug in handen gekomen van de radicale richting, namelijk onder leiding van Ben-Goerion. Deze radicale zionist is tot op vandaag een Israëlische held.

Met de uitroeping van de staat Israel in 1948 kende het zionisme een groot succes. De kolonisatie ging verder. De zionistische organisatie probeerde vooral de joodse immigratie te bevorderen om aan een joodse meerderheid te geraken (de demografische wedloop). Verder hield ze zich ook bezig met het bevorderen van de joodse cultuur, de joodse taal (Hebreeuws) en de joodse identiteit. In 1968, een jaar nadat Israël de serieuze gebiedsuitbreiding had bekomen via de zesdaagse oorlog, werd op het 27ste zionistencongres het Jeruzalem Programma aangenomen, waarbij vestiging in Israël voor de zionist verplicht werd gesteld.

Ondertussen had zich het antizionisme ontwikkeld vooral onder impuls van de Arabische nationalistische regimes en de communistische landen. Het zionisme werd bestempeld als een racistische, kapitalistische, imperialistische, kolonialistische beweging/ideologie. Door de zionisten werd dit onmiddellijk bestempeld als onvervalst antisemitisme. In 1975 haalde het antizionisme nochtans gelijk bij de Verenigde Naties. In een resolutie door de Algemene Vergadering met 72 voor, 35 tegen en 32 onthoudingen, werd het zionisme als 'een vorm van racisme en rassendiscriminatie' veroordeeld. Deze resolutie werd echter direct naar de prullenmand verwezen door Israël. De kolonisatie ging verder, een apartheidspolitiek werd gevoerd, de demografische wedloop werd aangewakkerd, de onderdrukking van het Palestijnse volk ging verder. Tot op vandaag. Alle vredespogingen mislukten uiteindelijk.

Op de VN-conferentie over racisme in Durban (Zuid-Afrika) vorig jaar was er weer een poging van verschillende derdewereldlanden om het zionistisch project van de joodse hard-liners te veroordelen. De VSA en Israël bleven weg van de conferentie. Er kwam een symbolische veroordeling, maar een resolutie bleef achterwege.

Het zionisme is een beweging onder de joden die streeft naar een terugkeer van de joden naar Zion (Beloofde Land - Palestina) en de stichting daar van een joods land.

Het zionisme baseert zich op twee grote pijlers:
1. het gedurende 2000 jaar ballingschap nimmer gedoofde Zionsverlangen
2. het mislukken van de jodenemancipatie in de 19de eeuw

Om het zionisme te rechtvaardigen wordt dikwijls het argument van het eeuwigdurende lijden van het joodse volk gebruikt. Het is onmiskenbaar dat het joodse volk een turbulente geschiedenis achter de rug heeft, maar dat is nog geen reden om zelf een ander volk te onderdrukken of een apartheidspolitiek te voeren. Het gebruiken van de holocaust (joden, zigeuners, gehandicapten, homosexuelen en communisten) om een kolonisatiepolitiek te rechtvaardigen is misdadig.

Binnen het zionisme heb je een radicale en een gematigde stroming. De radicale zionisten streven naar een zuivere joodse staat met 1 joodse godsdienst en met Jeruzalem als joodse hoofdstad. Sommigen onder hen zien bijna gans de Arabische wereld als een toekomstige zionistische staat. De gematigden zijn voor een meer geseculariseerde staat, voor een minder agressief kolonialisme, maar ondersteunen eveneens de kolonisatiepolitiek van de joodse nederzettingen. Zij zijn echter bereid tot toegevingen.

De zionistische organisatie congresseert om de vier jaar in Jeruzalem. De feitelijke leiding berust bij een bestuur dat zowel in Jeruzalem als in New York zetelt. De zionistische lobby is zeer goed vertegenwoordigd in het Amerikaans Congres. Ze vinden ook steun in de machtige lobby van de fundamentalistische christenen.

Hoeveel aanhangers de zionistische beweging op dit moment kent is onduidelijk. Begin jaren tachtig kende de beweging meer dan twee miljoen volgelingen. Niet elke Israëliër is een zionist, laat dat duidelijk zijn. Toch is de beweging/ideologie over het hele politieke spectrum verspreid (behalve bij de communisten en de vredesactivisten). Van Likoed tot Labour zijn er zionisten. De ene al wat extremer dan de andere. Sharon wordt gerekend tot het radicale zionisme. Hij is een echte kolonisator. Hij is uit op de vernietiging van de Palestijnse Autoriteit.

Het zionisme bedreigt de vrede, vermits het gestoeld is op superioriteitsdenken en een fanatiek geloof in het 'eigen volk'. Haar praktijk is duidelijk kolonialistisch (het nederzettingenbeleid en de stelselmatige bezetting). Een terugdringen van deze ideologie/beweging kan een goede stap zijn op weg naar deftige vredesonderhandelingen.

arch/ive/ief (2000 - 2005)