Afscheid van mijn vriendin Beng

Benjaline ‘Beng' Hernandez was amper 22 jaar en vice secretaris-generaal van Karapatan Zuid-Mindanao. Het is de eerste mensenrechtenacitiviste met een belangrijke functie sinds jaren die vermoord werd door de regeringstroepen. Ze was in Arakan Valley om onderzoek te doen naar de situatie van de boeren, de invloed van het vredesproces van het Nationaal Democratisch Front en het Moro Islamic Liberation Front met de Filippijnse regering. En de opvolging van de familieleden en getuigen van de Tabababa-massacre die in augustus plaatsvond in de regio, waarbij 3 boeren vermoord werden door dezelfde unit. Ze werkte dar samen met de Arakan Progressive Peasant Organisation (APPO). Heel deze periode woonde ze in een eenvoudig nippa-hutje in Sitio Bukatol, Barangay Kinawayan.

De meesten van ons krijgen zaterdag een smsje met het bericht dat Beng neergschoten is. Ik kan het niet geloven..Beng is mijn filmmaatje, enkele maanden geleden hebben we nog samen zitten sniffen bij ‘Bridget Jones' Diary". …Beng, die me in haar kleine kamertje haar gedichten toonde …gedichten over het harde leven van de boeren en de arbeiders..en de foto's van haar liefde, Kim. Ze was 18 toen ze lid werd van the College Editors Guild of the Philippines en was tot op vandaag vice-president. Haar campus-journalistiek bracht haar op het platteland en de stakingen van de arbeiders.

Ik begrijp het niet, want ze zou immers die week terugkeren uit Arakan. …We brengen met vrienden en collega's de dag door, samen in het kantoor van Matina…een eindeloos wachten op het nieuws dat maar met mondjesmaat binnenkomt. Haar lichaam is onderweg. Tegen de avond komt Eric"Kim" aan. Het verdriet, die bodemloze diepe put doet ons allemaal het hoofd hangen.

Zondag ochtend komt Bengs lichaam aan. Ze wordt overgebracht naar het mortuarium van het National Bureau of Investigation. Sjalom zal als onafhankelijke dokter de autopsie bijwonen. Che, Francis, Tyuron en ik stellen de fact sheet op, we proberen aan de hand van de getuigenissen te reconstrueren wat er nu eigenlijk gebeurd is. We worden even stil als we de foto's te zien krijgen…Niemand durft ze door te geven, Beng werd gruwelijk vermoord…onze Beng lijkt op een dode lede pop…

Beng, Viviane (18j), Crisanto(23j) en Labaon(30j) stonden net op het punt om hun eenvoudig middagmaal van rijst, zout en guyavanos (fruit) te nuttigen, toen een van hen opmerkte dat er soldaten in aantocht waren. Een jongen van 17 die ook bij hen was, had nog net de tijd om zich in het hoge cogongras te verbergen. De CAFGU openden onmiddellijk het vuur op het hutje. Labaon strompelt gewond naar buiten, valt bewusteloos neer in het cogongras, waar hij uiteindelijk sterft. Een van de meisjes roept in de hut ‘Tama na kay magpa-doktor na mi! Het is genoeg geweest, we hebben een dokter nodig!' Hij ziet hen nog naar buiten komen, maar dan loopt hij weg.

De dorpelingen vertelden dat de CAFGU aan het opscheppen waren na de moordpartij: " Hurod na sila! Tua na sila lain kalibutan. Peaceful na! Adtoa na ninyo! [Ze zijn allemaal afgemaakt. Ze zijn reeds in het hiernamaals. Het is nu weer rustig. Ga ze snel gaan halen!" We vermoeden dat Beng en Viviane hebben gesmeekt voor hun leven, want een andere para-militair vertelde trots dat "Perting hilak sa mga babae![De meisjes waren heel hard aan het huilen.]"

Als de dorpelingen naar de het hutje snellen, vinden ze de lichamen zwaar verminkt terug. Ze liggen, netjes op een rij, op hun rug met de handen omhoog. Alsof ze zich nog probeerden te beschermen of dat ze hun handen omhoog hielden…De ordelijke schikking doet ons vermoeden dat ze buiten hun hutje werden samengedreven en op de grond moesten gaan zitten met hun handen omhoog. Beng haar hoofd werd verbrijzeld door een hard voorwerp (waarschijnlijk werd ze met de kolf van het geweer geslagen, nvdr), de uitgaande kogels van een nekschot hebben haar linkerkaak, mond en tanden volledig weggeblazen. De brandwonden aan haar palmen en in de schotwond van haar rechterschouder tonen aan dat ze nog het wapen heeft proberen wegduwen. Viviane en Crisanto hun hersenen liggen verspreid over de grond, de dorpelingen probeerden weer alles in hun schedel te lepelen. Crisanto zijn ingewanden hangen uit zijn onderbuik. Viviane heeft ook een schotwond in haar schouder. Ze werden alledrie standrechtelijk geëxecuteerd. Beng werd het gruwelijkst toegetakeld, maar we zullen nooit weten wat er gebeurd is, wat ze gezegd of gedaan heeft. Was ze te assertief en hebben ze haar met een nekschot het zwijgen opgelegd?

Haar dood is heel alarmerend. Ze is reeds de dertiende op rij van dit jaar, maar wel de eerste van Karapatan in Southern Mindanao. De 12 anderen zijn activisten van Bayan Muna, de progressieve partijlijst die met de verkiezingen in january 2001 3 zetels behaalde in het Congress. Sinds de oprichting van Bayan Muna zijn er al 97 activisten, coordinatoren en massaleiders vermoord, ontvoert of afgeslacht, de meesten komen van het platteland en 45% van Mindanao! De dood van Beng wijst uit dat mensenrechtenactivisten een vervelende hinderpaal worden voor de militaire operaties op het platteland.

Tuurlijk hoor je regelmatig nieuws van activisten die verdwijnen of vermoord worden, maar toch lijkt het allemaal zo ver weg. Ze zitten in Luzon en ergens probeer je dat te negeren. Alsof je er niets mee te maken hebt. Het doet zo verschrikkelijk pijn…Ik ga nog met Francis om 23uur naar Beng. Ik staar naar haar en naar de foto. De conclusie is simpel. Dat is niet Beng. Ze lijkt nu op een dode lede pop, haar gezicht is zodanig misvormd dat ze op een oude vrouw lijkt in haar kist… Ik teken de gastenlijst. Er zijn al 150 vrienden en familieleden haar een laatste groet komen brengen. De wake is gelaten…hier en daar zitten jongeren stilletjes op een gitaar te spelen, anderen liggen te slapen of maken een praatje. Zes dagen lang, zullen we bij haar eten, babbelen en slapen…

De volgende ochtend haalt ze de ‘headlines' van het locale nieuws. De persconferentie zit stampvol met radio, nationale tv en de kranten. Beng vocht voor rechtvaardigheid voor de Filippijnse student, boer en arbeider. Ookal moest ze daarvoor met gevaar voor haar eigen leven naar zwaar gemilitariseerde gebieden gaan. Ironisch genoeg werd zij zelf het slachtoffer van de barbaarsheid en de mededogenloze gewapende krachten van de regering. Ze heeft zelf verschillende ‘massacres' opgevolgd…en werd zelf het onderwerp van een fact finding mission.

We eisen dat het Congress en de Senaat een onderzoek instellen en dat de Commissie van Mensenrechten een Fact Finding organiseert. Wij zullen niet rusten vooraleer de moordenaars achter slot en grendel gezet worden.

arch/ive/ief (2000 - 2005)