arch/ive/ief (2000 - 2005)

Sluiting kerncentrales:

Van cholera naar pest?

Na het PCB-schandaal en het nogmaals op de lange baan schuiven van het migrantenstemrecht, werd het hoog tijd dat de groenen nog eens konden scoren. Dit gebeurde dan met de goedkeuring van het wetsvoorstel van Staatssecretaris voor Energie Olivier Deleuze (Ecolo). Het voorstel voorziet in de sluiting van de zeven Belgische kerncentrales tussen 2015 en 2025. Commentatoren noemen dit een puur politieke beslissing, meer een soort intentieverklaring dus. Tussen de regels leest men dat het plan onuitvoerbaar zal blijken.

Daarvoor voorziet het wetsvoorstel een clausule van "overmacht" - centrales mogen langer open blijven als de energiebevoorrading in het gedrang komt. De clausule mag niet toegepast worden als het tekort te wijten is aan de energieproducenten zelf. Of de groenen binnen 23 jaar nog in de regering zullen zitten om te waken over de correcte toepassing van deze clausule is twijfelachtig.

In de tekst geen woord over de alternatieven. Vandaag put België slechts 0,13% van onze energie uit hernieuwbare energiebronnen zoals zonne- en windenergie. Kernenergie staat in voor 58%. Wetenschappers van de commissie-Ampère noemen het plan waanzin. De hernieuwbare energie zou in ons land maximaal voor 10% van de productie kunnen instaan. Dus zullen er meer gascentrales nodig zijn die CO2 uitstoten en dus bijdragen tot het broeikas-effect.

Deleuze droomt luidop van een Noordzee vol windmolens, tot in de internationale wateren. Daarvoor zou Electrabel royale subsidies krijgen. Liberalisering is voor Deleuze het sleutelwoord, "laat de investeerders maar komen". De consument zal dan weer via een energiehef-fing gedwongen worden zuiniger met energie om te springen. En als we de normen van het Kyoto-protocol niet halen, een vermindering van CO2-uitstoot met 7,5%, dan kopen we schone lucht in Rusland, kostprijs € 247 miljoen (10 miljard frank).

Tot daar de natte droom van Deleuze, een nachtmerrie voor de bevolking en het milieu. Ongetwijfeld is de huidige productie van kernenergie een energieverspillende, kortzichtige en ge-vaarlijke onderneming. Men weet nog altijd geen blijf met het radioactief afval dat nog minstens 100.000 jaar geïsoleerd bewaard moet worden. Transporten van radioactief afval lokken overal in Europa zwaar protest uit. De Duitse groenen wer-den groot op deze protestbeweging. Nu zet Joshka Fischer (Groene minister in Duitsland) vanuit de regering zelf de politie in tegen de actievoerders. Onze Duitse zusterorganisatie, de SAV, is nauw betrokken in deze acties. Onlangs lekte nog een rapport dat kerncentrales niet bestand zijn tegen de inslag van een vliegtuig. Bin Laden zal het graag gehoord hebben.

Het sluiten van de kerncentrales is een logische beslissing. Maar de context waarin dit gebeurt, schept nieuwe problemen. De energieproductie, de dienstverlening, de prijzen en de veiligheid worden door de privatisering van de distributie nog minder democratisch. De liberalisering van de energiemarkt die vorige maand werd bevestigd op de top in Barcelona, zal leiden tot grote monopolies. Zij zullen de prijs bepalen naargelang hun winstverwach-tingen. Over een gegarandeerde dienstverlening aan gezinnen met een laag inkomen werd geen akkoord bereikt. In landen waar de liberalisering verder gevorderd is dan bij ons, zoals in Frankrijk, zijn de energieprijzen gestegen.

Maar Verhofstadt wil met de liberalisering nog sneller gaan dan de andere lidstaten. Deleuze volgt hem daarin. De markt moet als een onzichtbare hand de leemtes opvullen. In Kazachstan weten ze wat dat betekent: Tractebel zette Almaty en omstreken gewoon zonder stroom wegens "niet rendabel genoeg". En in Californië gebeurde hetzelfde nadat de belangrijkste producent zich failliet liet verklaren. Privatiseringen en liberalisering maken energie duurder en bieden geen garantie qua dienstverlening.

België zal waarschijnlijk energie moeten aankopen in de buurlanden. Luc Barbé, kabinetschef van Deleuze, verwees in een debat naar Nederland en Italië waar geen kerncentrales staan. Maar deze landen kopen energie van buitenlandse kerncentrales. De hypocrisie van zo'n beleid is dat het afvalprobleem gewoon geëxporteerd wordt.

Ook het aankopen van emissierechten of schone lucht in Rusland getuigt van puur cynisme. Deze Amerikaanse uitvinding om de normen van het Kyoto-protocol te omzeilen, laat rijke landen toe om te teren op de onderontwikkeling en armoede van de armere landen. Puur eco-imperialisme!

Het neoliberalisme van paarsgroen biedt geen oplossing voor het energieprobleem. Het kapitalisme botst hier op zijn limieten. Een socialistisch energiebeleid zou zowel de productie als de distributie van energie in eigendom en onder controle van de bevolking houden. Alleen dan is het mogelijk dienstverlening voor iedereen te garanderen. De winst kan dan integraal geïnvesteerd worden in de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen en massaproductie van energiebesparende technologie.

Er is nu al veel mogelijk, maar het blijft voor de overgrote meerderheid van de bevolking onbetaalbaar. Het onderzoek naar kernfusie van deuterium-atomen is door de privatisering van het onderzoek in het slop geraakt. De VS en Japan weigeren nog onderzoeksresultaten uit te wisselen omwille van onderlinge concurrentie. Nochtans zou kernfusie echt propere energie opleveren voor gans de wereldbevolking gedurende minstens 20.000 jaar. Maar daarvoor zullen eerst de obstakels van de huidige kapitalistische productiewijze moeten opgeruimd worden.

Kristof Bruyland

waarom kom ik in godsnaam zo weinig mensen tegen die eens nadenken WAAROM we eigenlijk zoveel energie moeten verbruiken? Alsof 'consuminderen' zelfs voor de socialisten onder ons een vies woord geworden is, alsof men zeker en vast nooit mag tornen aan de heilige economische wet die zegt dat het handhaven van een gelijk industrieel productiepeil als achteruitgang wordt gezien (laat staan het verminderen ervan - wat een rampen krijgen we daarmee over ons?). Maar wat met het gigantische probleem van de Westerse ecologische voetafdruk, het feit dat wij alhier zoveel keren meer energie nodig hebben dan in het Zuiden, en de vaststelling dat als Zuiderse landen als China, Maleisië, Mexico enz beslissen om een gelijk energie-afnamepeil na te streven, het binnen de kortste keren GEDAAN is met onze longen, onze maag, onze natuur?
Waarom durft bijna niemand nog het grotere geheel van productie-consumptie-energieverspilling-vervuiling in vraag te stellen? Is eenieder dan ZO bang om terug te leven met minder auto's, minder productenvariatie, minder electronica, minder scheerapparaten, electrische tandenborstels, lichtpalen enz. Ik wil ze niet weg, neen, maar ik vermoed dat heel veel mensen zichzelf inbeelden dat ze er nog onmogelijk zonder kunnen. En dat is fout.
Laat het ook een feit zijn dat, indien wij in het Westen af en toe wat energie-afnemers zouden DELEN met elkaar (carpooling, uitlenen van alle soorten werktuigen en genotsmiddelen, samen koken, enz), er ook al wat minder energie gebruikt zou worden dan in ons huidige krampachtige cocoon-tijdperk. Was dit niet zo'n beetje wat de Vlaamse groene pioniers bedoelden met Anders Gaan LEVEN, ooit, in een ver verleden?

Ik wordt stilaan misselijk van al die 'idealisten' die zich zo krampachtig blijven vasthouden aan de mythe van 'meer meer meer', alsof ooit een tegenmacht voldoende ethisch-groen kan corrigeren tegenover de macht van het geld en het egoïsme. Until they chop the very last tree...
De ENIGE manier om deze streken ooit weer wat gezonder te maken, is grondig nadenken over manieren om minder te produceren en minder te consumeren. Een gedachtengang die ook socialistische landen als de voormalige SU of China nooit ofte nimmer hebben willen maken. Iedere econoom kan je vertellen dat het een mythe is dat de welvaart van een bevolking enkel en alleen afhankelijk is van BNP's e.d.. Een belangrijk deel van de toegang tot eten, kleren, behuizing, ontspanning kunnen zich eveneens manifesteren via milde vormen van ruileconomie (twee zelfgemaakte broeken tegen één zak meel bijv., tussen twee buren), het leren delen van goederen (bijv. één grasmachien voor een ganse straat), het aanwenden van gemeenschappelijke landbouwgronden (waarop gegraasd, gezaaid, gemaaid kan worden ZONDER dat hiervoor vele centen in de zakken van grootgrondbezitters hoeven te komen), het minder laten afromen van de inkomens van mensen via teveel belastingen, te hoge en onrechtvaardige huurprijzen, het monopoliseren van een deel vrije beroepen, het criminaliseren van zwarte markten enz enz. Ook DAT is economie, maar dan blijkbaar van een soort waarvan de meeste 'progressieven' onder ons, bedwelmd als ze zijn door hun onderbewuste neo-liberale, geïnternaliseerde 'waarheden', geen kaas van hebben gegeten. Of zijn ze vooral bang om ZELF hun luxueuze cocoonleventje te moeten opgeven?

Waarmee ik geen enkele steen wil werpen naar het zeer degelijke artikel van Kristof Bruylandt. Ik ken hem niet, dus kan ik niet oordelen over zijn totale visie.
Maar dit moest mij toch wel effe van het hart.
Al is het maar omdat ik fysiek voel hoe onze leefomgeving meer en meer achteruit gaat. En omdat ik toch blijf dromen van ooit zelf kinderen te krijgen.

Om het huidige consumptieniveau te bereiken, werden miljoenen slaven van continent naar continent gesleept, werden Afrika, Amerika en Azië van hun grondstoffen beroofd, moesten generaties Afrikanen voor een almoes hun schamele grond bewerken en wordt die zelfde grond nu gebruikt om onze overschotten en afval op te dumpen.
Is het grootste leed nu geleden voor die drie miljard mensen zonder waardig inkomen?
Nee hoor, plots staan in het dat zelfde Westen dat hen vierhonderd heeft leeggezogen, ecologen op die met het vingertje in de lucht zeggen dat het uit is met de pret, dat hoe afgunstig deze derde wereld bewoners ook kijken naar de uitgestalde rijkdom in de Amerikaanse tv-series, zij nooit dat niveau zullen bereiken want dat we met zijn allen moeten consuminderen.
Honderd jaar lang stootten onze fabrieken grote giftige rookpluimen uit ter eer en meerdere glorie van de concurrentie en de winst. Hele gebieden dreigen onbewoonbaar te worden. In de rivieren en kanalen komen dode vissen boven drijven en zelfs het kleinste lieflijke beekje is een open riool geworden. Maar als die Afrikanen of die Chinezen of die Russen met hun onmetelijke open vlaktes, hun ondoordringbare wouden en rijke fauna en flora ook een beetje mee willen genieten van het consumptiefestijn, krijgen ze te horen dat ze te laat zijn. Het feest is voorbij, de booze is op. Zelfs op de kruimels hebben ze geen recht.
Ik vind dit een zieke redenering. Ik ga het eens heel cru zeggen. Toen die vliegtuigen zich in de WTC torens boorden, hebben we gezegd "heel spijtig, maar ze moeten het maar weten." Nu de wereld naar de knoppen gaat omdat die 4/5 van de wereldbevolking die tot nu toe aan de ingangsdeur van de feestzaal stond aan te schuiven eindelijk ook eens wil meegenieten, zeg ik het zelfde: "Heel spijtig, maar jullie moeten het maar weten."
Als de Vietnamezen hun kinderen van de hongerdood kunnen redden door fabrieken te bouwen die zwarte rook uitstoten, is het misdadig om hen dat te verbieden. Want wie wil hen dat uiteindelijk verbieden: enkele groenen die met de fiets naar de wereldwinkel rijden om een leuk ecologisch t-shirt en een chocoladereep om energie op te doen voor de terugtocht. Dezelfde mensen ook die vaak wel eens willen vergeten dat het Centraal Station van Antwerpen waar ze hun ecologische trein nemen, gebouwd werd met de koloniale superwinsten of anders gezegd met de afgehakte handen van een generatie Congolezen.
Moet we de wereld dan maar naar de knoppen laten gaan?
Wel, ik laat de wereld niet naar de knoppen gaan. Ik vecht hier en elders voor een betere wereld. Waar plaats is voor ecologische productieprocessen omdat de winst er geen heer en meester is. Waar de rijkdommen van de wereld eerlijk verdeeld worden. En dat doe ik door iedereen die zich verzet te steunen, ook als die persoon niet meteen helemaal is zoals ik zou willen dat hij is.
En dat is heel wat anders dan afgeven op die paar landen die zich met bloed en tranen proberen los te maken uit die positie van afhankelijkheid en ellende waar het Westen hen al jaren in gevangen houdt.

Christophe schrijft: "Wel, ik laat de wereld niet naar de knoppen gaan. Ik vecht hier en elders voor een betere wereld. Waar plaats is voor ecologische productieprocessen omdat de winst er geen heer en meester is. Waar de rijkdommen van de wereld eerlijk verdeeld worden.
En dat is heel wat anders dan afgeven op die paar landen die zich met bloed en tranen proberen los te maken uit die positie van afhankelijkheid en ellende waar het Westen hen al jaren in gevangen houdt."

Ik ben akkoord met een groot deel van je analyse, christophe. Alleen bespeur ik wat onduidelijkheden (tegenspraak?) in je betoog. Ik ben er ook nog altijd niet uit of je cynisch dan wel constructief aan het denken bent. Maar dat zal wel aan je literaire stijl liggen.

Jij verbindt het 'losmaken uit die positie van afhankelijkheid en ellende' door derde wereldlanden met: een sterke economische concurrentiepositie, meer toetreden tot de neoliberale wereldmarkt, meer industrialisering, meer energieverbruik, meer vervuiling alginds? Waarschijnlijk niet, want je hebt het ook over 'ecologische productieprocessen omdat de winst er geen heer en meester is'.

Kun je wat duidelijker zijn rond jouw CONCRETE ideeën om deze wereld wat gezonder te maken, christophe? Of moeten we met zijn allen wachten op die ENE wereldwijde antikapitalistische revolutie, om dan pas een ECHT ecologisch wereldbeleid te kunnen voeren?

Ik geloof dat een steeds verdere sensibilisering rond consuminderen bij zoveel mogelijk wereldburgers ('verbeter de wereld, begin bij jezelf'), ons op kortere termijn al iets verder kan helpen, dan te wachten op die ENE grote globale revolutie. En ja, ook daar kunnen wij de mensen uit het Zuiden enkel maar aanraden, stimuleren (niet dwingen) om NIET dezelfde fouten als ons te maken.

greetz
pinkje

Ik verbind inderdaad "het 'losmaken uit die positie van afhankelijkheid en ellende' door derde wereldlanden met: een sterke economische concurrentiepositie, meer toetreden tot de neoliberale wereldmarkt, meer industrialisering, meer energieverbruik, meer vervuiling alginds."

Niet omdat ik dat leuk vind of omdat ik niet graag zuivere lucht inadem.
Ik vind enkel dat het misdadig is om aan die mensen die we jarenlang uitgebuit hebben en nog altijd uitbuiten (via schuldenlast, ongelijke ruil, dumping,...), te verbieden te doen wat wij gedaan hebben.

"En verbeter de wereld, begin bij je zelf"

Wel, ik heb het nooit gehad voor de Bond Zonder Naam. Begin bij jezelf en vergeet even dat wij de derde wereld nog altijd leegzuigen?

Wil jij effe uitleggen aan die Vietnamese moeder die haar tien kinderen naar de fabriek moet sturen omdat er anders geen eten op tafel komt, dat zij moet consuminderen omdat jij de reserves al hebt opgestookt?

Vietnam kan door een uniek beleid schitterende armoedebestrijdingscijfers voorleggen, maar blijft wel een doodarm derde wereldland dat nauwelijks dertig jaar geleden volledig van de kaart werd geveegd.
In dat zelfde Vietnam is momenteel een verhitte discussie aan de gang over al dan niet toetreden tot de WTO, over kapitalistische hervormingen,...
Jij (en hierin word je nu eens gevolgd door de Trotskisten) staat al met het vingertje klaar: "Het gaat de verkeerde kant uit. De revolutie wordt verraden. Ze maken dezelfde fouten als het Westen. Ze zijn geen haar beter."

Ik vind dat getuigen van eurocnetrisme. Ik vind dat ook een bewijs van misprijzen voor mensen die met veel bloed en veel tranen een alternatief systeem proberen op te bouwen.
Dat gaat niet vanzelf. Dat valt niet gebruiksklaar uit de lucht. Daar moeten soms keuzes voor gemaakt worden: schone lucht of levende kinderen. En in dat geval raad ik hen aan te kiezen voor de kinderen, voor onderwijs en gezondheidszorg.
Laat de vervuiler maar eens echt opdraaien. En de vervuiler dat is dat economisch systeem dat na vierhonderd jaar de wereld en haar ecologisch systeem aan de rand van de afgrond heeft gebracht.
Met een beetje misprijzen zeg je dat we toch niet moeten wachten op de grote wereldrevolutie.
De Vietnamezen (en de Cubanen, de Chinezen, Mugabe, Kabila en al die anderen die door sommigen wrede dictatrs worden genoemd) wachten alvast niet. Zij doen er iets aan. Laten we hen eens steunen als het ons echt menens is met die andere wereld die mogelijk is.

christophe schrijft: "Daar moeten soms keuzes voor gemaakt worden: schone lucht of levende kinderen. En in dat geval raad ik hen aan te kiezen voor de kinderen, voor onderwijs en gezondheidszorg. "

In wat voor wereldbeeld leef jij, christophe, als je dergelijke vergelijking maakt? Is een schone natuur dan sowieso de vijand van de mens? Je betreurt enerzijds onze dode Vlaamse rivieren, maar brandmerkt iedereen die bekommerd is dat deze kanker zich niet uitstrekt tot de rest van de wereld als een eurocentrische bemoeial? Moet een Viëtnamees kind in Saigon sowieso opgroeien met astma? Of zijn er alternatieve wegen tot invraagstelling van de (gedeeltelijk) valse relatie tussen 'welvaart' en 'welzijn'.

Nogmaals:
* Wat betekent jouw visie (die ik sterk apprecieer en voor 95 procent kan volgen) CONCREET voor het consumptiegedrag van de Westerse mens anno 2002? Verder doen (maar wat dan bijv. met onze coltan, onze olie, onze ertsen - als wij vakbondsrechten en andere linkse politieken toestaan in deze zuiderse ontginningsgebieden, dan is onze huidige consumptiewijze sowieso onbetaalbaar - DAAR draait een groot deel van het westerse imperialisme toch rond, niet?)
* Hoe verbind jij een alternatief, socialistisch systeem in Viëtnam met een toetreding tot de wereldhandelsmarkten. IK zeg niet dat de Viëtnamezen de revolutie verraden,hoor. Ik stel me alleen de vraag hoe je EN voor publiek bezit kunt zijn EN tegelijkertijd een kapitalistisch economisch systeem (gefundeerd op privé-winstmaximalisatie) kunt ondersteunen. Nogmaals, ik stel me vragen, en vel daarom nog geen oordeel.
* Is de ENIGE manier om voor welvaart te zorgen in de Derde Wereld dan een imiteren van onze productie- en consumptie-economie? Moeten we sowieso de weg van de economische en politieke schaalvergroting op?
* Ten laatste: hoe kan ik HIER IN VLAANDEREN, meebouwen aan een DAADWERKELIJKE verbetering van het milieu voor mijn toekomstige nageslacht, zonder dat daarvoor mensen in het Zuiden hoeven te worden uitgebuit?

Komaan christophe, you can do better. Denk kritisch na en probeer mij in geen enkel hokje te duwen. Denk na en geef een doordacht standpunt, dat zich niet uit in een beetje ridiculiseren van de ander, of het vasthouden aan wel erg sombere toekomstbeelden.
Ook ik ben er nog helemaal niet uit, maar ik wil wel zoveel mogelijk intellectuele energie steken in CONSTRUCTIEVE en REALISTISCHE toekomstmodellen, die goed zijn voor mezelf, mijn kinderen en mijn zuiderburen.

love and respect
pinkje

Ik heb eigenlijk geen tijd om hier serieus en deftig op te antwoorden. Misschien tijdens het Paasweekend?

In iedere geval:

Leuk dat je je vragen stelt en geen definitief oordeel velt.
Ik weet ook niet of het verenigbaar is en de Vietnamezen zijn er waarschijnlijk ook nog niet uit. Laten we respect hebben voor de discussie die ze voeren en de alternatieven die ze voorstellen. Sommigen onder ons durven wel eens meteen alles af te breken dat niet volledig aan hun hoge normen beantwoordt. Er bestaat geen handboek voor de opbouw van een verwoest derde wereld land.

Ik vrees inderdaad dat de Derde Wereld weinig keuze heeft als het op ecologie aankomt. Zij zijn niet verantwoordelijk voor de staat waar onze planeet zich nu in bevindt. Het is misdadig om hen daar nu te laten voor opdraaien.

Je kunt hier in Vlaanderen (hoewel ik me zelf bij dit woord niets kan voorstellen, neem voor mij maar België of Europa) iets doen door die mensen te verdedigen en te steunen die er in de derde wereld iets aan doen en door het zelf op te nemen tegen die krachten die verantwoordelijk zijn voor de miserie hier en in de derde wereld.
Misschien zal je daardoor wat minder tijd hebben om voor je eigen voordeur te vegen, maar op lange termijn zullen de resultaten veel en veel groter zijn.

Laat het nu maar liefst zo snel mogelijk helemaal gedaan zijn met die kernenergie: vroeg of laat gaan we er allemaal aan onderdoor. En hoed je toch maar liever vooraleer kernfusie als zaligmakend alternatief voor te stellen, die vorm heeft nog geen enkele dienst bewezen, sterker, ik ben geen voorstander van zulk bruut geweld. Geweld, omdat er geen gefundeerde biologische basis is om van zo'n drastische chemische processen gebruik te maken. Mensen zijn tot veel in staat maar niet alles brengt
verbetering. Al te vaak wordt moedwillig "vergeten" een grondige, alomvattende analyse te maken van veranderingen, waardoor de mogelijkheid ons wordt ontnomen te leren uit opgedane ervaringen. Ik weiger dit spel mee te spelen en tracht wèl rekening te houden met alles rondom. Ik geef toe: ik wordt soms bekeken alsof ik van een andere planeet kom, maar elke keer weer, als ik de tijd neem om mijn ideeën te verduidelijken, merk ik dat ze een goede voedingsbodem vormen: ik put er energie uit, en anderen vertelden me dat ik ermee moest doorgaan. zij gaven te kennen dat ze er zichzelf in konden terugvinden. In 1996 onderging ik een ware vuurdoop: ik verkreeg kennis en vaardigheid met hernieuwbare energie, milieu en energiebesparing. Met bloedend hart moet ik bekennen dat ik daarvan nog slechts weinig heb kunnen verwezenlijken, net omdat geld zo'n bijna almachtig kleed krijgt aangemeten, en zich hieraan met zichtbaar plezier vergrijpt. Zware woorden, maar o zo waar. Het gebrek aan levenbrengende natuur komt nu ook tot uiting in onze cultuur, of het gebrek daaraan. En zo blijven onze cultuurmatig bepaalde vooroordelen en mankementjes voortwoekeren tot natuur geheel verdwenen is, en er geen waarachtige spiegel meer overblijft om naar ons zelf te kijken. Hoe arm zijn wij, als we de kracht van zon en wind, en 't water en de aarde vergeten zijn?