Megafoon Maria (SABENA): "Er gaan vliegers vallen!"

Maria is niet te spreken over de tendens tot privatisering. "In Amerika had de privatisering ernstige gevolgen: veel mensen verloren hun werk, de lonen verminderden met 30 tot 40 % en de veiligheid laat steeds meer te wensen over. Uiteindelijk bleven daar nog maar vier grote luchtvaartmaatschappijen over. In Europa zal hetzelfde gebeuren. Sabena is het eerste slachtoffer van die liberale politiek."
Onder anderen Virgin, Ryanair en City Bird kwamen het monopolie van Sabena doorbreken en daarom moesten de prijzen van de tickets naar omlaag. "Ze verkochten tickets aan een prijs die hen meer kostte dan het hen opbracht. En wie moest daarvoor opdraaien? Wij, het personeel. Wij hebben zes of zeven herstructureringsplannen gehad omdat ze zeiden dat het niet goed ging. Er werd personeel afgedankt en diegenen die bleven, leverden in. We dachten dat we zo het bedrijf konden redden."

De druk op het personeel werd enorm verhoogd. "De productiviteit steeg de laatste vijf jaar met 45 %. Wij kuisten bijna dubbel zoveel vliegtuigen dan vijf jaar geleden. Er waren mensen die dat werk niet meer aankonden. Ook ik heb mijn prestaties verminderd naar 80 % omdat ik dat fysisch niet meer aankon. In mijn afdeling zat er niemand boven de vijftig die nog fulltime kon werken. Van ons werd er meer flexibiliteit verwacht."
Door de verhoogde werkdruk verhoogde de frequentie in arbeidsongevallen en hadden de werknemers meer lichamelijke klachten. "Bij de laders en op de cleaning waren er veel mensen met rugproblemen. Veel ongelukken waren te wijten aan tijdgebrek. Er zijn mensen uit het toestel gevallen. Eén keer kenden we een dodelijk ongeluk: iemand werd geplet door een dienstwagentje. Het aantal arbeidsongevallen bij de handling lag hoger dan in de bouw. Ik maak mij echt zorgen. Er gaan vliegers vallen, dat wordt daar een catastrofe!"

Ondanks de ongunstige financiële situatie en de afdankingen, bleef Sabena ook mensen aanwerven. "Vijf jaar geleden zaten we met 300 op mijn afdeling, op het laatste met 700. De contracten, dat was een ander probleem. De ongeschoolde werknemers konden alleen beginnen als parttimer. Ook bij de check-in en onder het cabinepersoneel kwamen steeds meer parttimers. Ieder jaar waren er stakingen, om de contracten op te trekken. Er kwamen mensen van Bergen en Charleroi voor 25.000 BEF per maand. Tel daarbij hun transportkosten voor 60 kilometer en je komt al snel tot de conclusie dat sommigen beter zouden gaan doppen. Daar hebben ze meer aan."

OOK ONTSLAGEN BIJ TECHNICS

Door de alliantie met Swissair werden de diensten opgesplitst. Zo kon vermeden worden dat de arbeiders zich massaal gingen verenigen. Eerst de Technics, de meest mondige groep. "Onder Godfroid hebben we met 10.000 gestaakt en toen hebben we kunnen voorkomen dat de lonen niet geïndexeerd werden, maar nu wordt alles opgesplitst in aparte bedrijfjes en verkocht aan privé-ondernemers. De Technics waren niet meegesleurd in het faillissement, dus die hebben niet mee gestaakt. Maar ondertussen zijn er al velen onder hen afgedankt."

Van Sabena zelf zijn de strijdbare delegées als eerste ontslagen. Verschillende mensen werken nog onder curatoren, zonder vakbondsafgevaardigden. "Maar de mensen bellen mij nog altijd. Ik had daar een en ander verkregen: sociale uurroosters, werk voor de veiligheid, zestien jaar inzet compleet naar de vaantjes." Op dat moment rinkelt de telefoon. Nog een oud-collega, helemaal overstuur: op brugpensioen gezet, maar nu bleek dat ze daar eigenlijk nog geen aanspraak op maakte, omdat ze pas enkele dagen na het faillissement haar verjaardag ‘gevierd' had. Zo goed was ook de administratie geregeld.

Over de aandeelhouders, met name Swissair en de Belgische staat, is Maria niet te spreken. "Müller verklaarde in zijn businessplan al dat de catering en de handling moesten aparte onderdelen worden. Hij wou een kleinere luchtvaartmaatschappij. De groten hebben gedaan wat ze wouden. Daarom zeggen wij dat het een georganiseerd faillissement was. De Belgische Staat heeft Swissair de vrijheid gegeven te doen wat ze wou. Swissair heeft niet gewerkt in het belang van Sabena, maar in het belang van haar eigen maatschappij. De aankoop van de airbussen is de doodsteek geweest. Verhofstadt heeft zijn broek afgedaan voor Swissair, in plaats van op tafel te kloppen."

arch/ive/ief (2000 - 2005)