arch/ive/ief (2000 - 2005)

Al vijf jaar gaat Zimbabwe gebukt onder de officieuze sancties van het Westen. In 1997 beslisten de meeste Europese en Amerikaanse donoren om hun hulp aan de regering van Mugabe stop te zetten. Enkel de "onafhankelijke" civiele maatschappij kon nog op steun van het Westen rekenen. Dit had het gekende gevolg. De Zimbabweaanse economie raakte in ademnood en plots dook vanuit het niets een sterke oppositiepartij op die de ZANU-FP van Mugabe het vuur aan de schenen legde.

Maar Mugabe hield stand. Zowel de verkiezingen van 2000 als van 2002 won hij ondanks de verkiezingsfraude en de chantage van de MDC, de oppositiepartij rond IMF-man Tsvangirai. De blanke boeren schaarden zich massaal achter Tsvangirai en lieten daarvoor zelfs the Rodesian Front, de politieke erfgenamen van het apparteheidssysteem in de steek. In de aanloop naar de verschillende verkiezingen creëerden zij telkens een kunstmatige voedselschaarste in de hoop daarmee de Zimbabweanen op te zetten tegen Mugabe.

Begin maart werd Mugabe herverkozen als president van Zimbabwe. Nadat hij weigerde om te bezwijken onder de druk van het Westen om ook oppositiefiguren in zijn regering op te nemen, schakelt het Westen in een hogere versnelling. De sancties tegen Mugabe en zijn entourage worden gehandhaafd en zelfs uitgebreid. Dat Mugabe op nog al wat sympathie kan rekenen van andere Afrikaanse landen zit Bush en Blair nogal hoog. Lees maar eens wat Charles Snyder, een hoge functionaris van de Amerikaanse regering onlangs liet optekenen tijdens een lezing voor het Center for Strategic and International Studies in Washington: "We have begun a bargain with Africa in general, a new day in Africa in which we are looking for this new Economic Partnership for African Development. The rules of the game call on the Africans to provide good governance, peer review and, if you want, neighborhood watch. If Africa doesn't step up here it's going to cripple our ability to provide the kind of economic development assistance we want to provide; not the humanitarian aid, but serious economic assistance. The Commonwealth has stepped up and we are gratified by that but we are looking forward to the rest of Africa stepping forward on this."
De VS beschuldigen Mugabe van verkiezingsfraude. Bovendien zou de tape op basis waarvan Tsvangirai beschuldigd wordt van hoogverraad vervalst zijn. Snyder: "Those of you who have seen the tape, it looks doctored to me, speaking personally, and I've been in the Africa business a long time."
Het gaat hier wel degelijk om dezelfde VS die met een schimmige videotape van Bin laden het platbombarderen van een gans land rechtvaardigden.
De verschillende landen die historische belangen hebben in Zimbabwe proberen Mugabe nu volledig te isoleren. De Commonwealthlanden staan onder enorme druk om sancties te nemen. De Australische regering maande zijn landgenoten zelfs aan om niet langer naar Zimbabwe te reizen. De rechtse Deense regering (jawel, diezelfde regering die enkele weken geleden besliste om de geldkraan voor het Deense centrum voor gelijkheid van kansen dicht te draaien) sloot de Deense ambassade in Harare. Nieuw-Zeeland voert campagne om Zimbabwe uit te sluiten van de Commonwealth-spelen.
Ook Westerse mensenrechtenactivisten worden ingeschakeld in de campagne tegen Zimbabwe.

De Londense homorechten-activist Peter Tatchell vertelde onlangs aan Reuters dat de Zimbabweaanse mensenrechtenorganisatie Amani Trust honderden getuigenissen over marteling had verzameld. Dit moest volgens hem genoeg zijn om Mugabe te arresteren wegens misdaden tegen de mensheid. Maar wat blijkt nu: deze NGO wordt gefinancierd door net die landen die het hardst schreeuwen om sancties namelijk Denemarken en Zwitserland. De Amani Trust is ook lid van het oneworld-netwerk. Hun Nederlandse website biedt interessante literatuur. Daar staat ondermeer een reactie te lezen van de internationale secretaris van de Nederlandse PVDA, Alvaro Pinto: "Vanuit de VN, de EU, de VS, de Gemenebest en de SADC moet er zware druk worden uitgeoefend op de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki. Deze moet kleur bekennen: valt hij Mugabe niet openlijk af, dan moet Nederland en de EU de samenwerking (lees: geld geven) met het Nieuwe Afrikaanse Initiatief (Nepad) opzeggen. Nepad heeft immers als doel bevordering van democratie in Afrika."
Vlak na de verkiezingen organiseerde de PVDA een debat in de Balie in Amsterdam met onder meer Peter Hermes van het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA) en de Zimbabwanen Chenjerai Hove (schrijver/dichter) en Timoty Kondo (van de vakbond ZCTU). In een verslag van dit debat op oneworld.nl kan je lezen wat dit soort mensen werkelijk denkt: "Van Mugabe is Zimbabwe niet snel af, is de conclusie. Aan de bar na afloop werd nog een suggestie gedaan. 'Laten we rondbazuinen dat er Al Qai'da kampen in Zimbabwe zijn. Zien hoe snel George W. de zaak oplost...'"
Volgens critici is de Amani Trust bovendien slechts een mantelorganisatie van de MDC van Tsvangirai.
Het is een beetje treurig dat Peter Tatchell in zo'n gezelschap verzeild is geraakt. Wellicht is zijn strijd voor homorechten helemaal terecht en gebeuren er wel degelijk zware schendingen van deze rechten in Afrika en Zimbabwe. Maar door zich alleen te focussen op deze rechten en niet te zien welk web de Westerse landen weven rond Zimbabwe staat hij aan de zijde van de meest reactionaire krachten die Zimbabwe het zelfde lot willen doen ondergaan als Afghanistan.

Noot van de auteur:
Voor de volledigeheid en om de kritiek van sommigen voor te zijn: "Mugabe is een domme, homofobe, gewelddadige, zwarte en seniele dictator.
Behalve over dat homofobe (waar er inderdaad een aantal uitspraken en maatregels zijn die niet door de beugel kunnen, maar die we hier al in een breder kader hebben gezet) hebben we daar geen enkel bewijs van, maar het staat in een paar kranten en AI zegt het ook, dus het zal wel waar zijn. Vreemd genoeg willen we daarmee niet beweren dat de sancties tegen Mugabe gerechtvaardigd zijn. We proberen enkel de kerk in het midden te houden. Van zodra de Amerikaanse bommenwerpers op zoek gaan naar al qaeda-leden in Zimbabwe gaan we ook een beetje kritisch zijn over de Amerikanen. Alles op zijn tijd."