arch/ive/ief (2000 - 2005)

Wat betekenen de hervormingen van de NMBS voor haar werknemers?
"Wat er nu bij de NMBS op het spel staat is eigenlijk het hele probleem van de liberalisering. Liberalisering kan privatisering met zich meebrengen. Voor ons betekent dat op de eerste plaats dat men het bedrijf in stukken gaat kappen en dat er geen eenheid meer zal zijn tussen de 40.000 spoormannen die er vandaag zijn. Er zullen dus verschillende statuten zijn voor de verschillende delen binnen de NMBS. Ten tweede: geen ééngemaakt statuut zal tot gevolg hebben dat heel de reglementering (zekerheid van job, statuut: levenslang een job hebben als je geen fouten maakt,...) zal verdwijnen. Er is ook een hele reglementering die onze werkomstandigheden bepaalt; bijvoorbeeld hoeveel dagen per maand men mag werken, hoeveel dagen rust men mag nemen,... en die reglementering zal op de helling komen te staan. Een derde punt dat op de helling komt te staan is de functie binnen het bedrijf. Om een goederentrein te laten vertrekken is er een machinist nodig, een rangeerder om de wagons aan elkaar te koppelen, een schouwer die een check-up van de veiligheid doet, een factageklerk die de administratie doet,... en al die jobs dreigen een beetje te verdwijnen. Men gaat bijvoorbeeld een conducteur nemen die de administratie, het aaneenkoppelen en de veiligheid voor zijn rekening moet nemen. Dat heeft als gevolg dat er een groot aantal jobs zullen verdwijnen en dat is het grote gevaar."

Minder mensen zullen dus meer werk moeten doen en dat terwijl er al een enorme sociale achterstand bij de NMBS is.
"Wat betreft de werkomstandigheden: door de directie is er een rapport gemaakt op basis van een rapport van een consultancybedrijf dat aangeeft hoe ze het goederenvervoer willen herstructureren. Een van de punten in dat plan is dat de privé 35 procent goedkoper werkt en dat de productiviteit serieus zal moeten stijgen. Dat is een duidelijk teken dat de werkomstandigheden moeilijker en slechter zullen worden.
Ik vind het ook heel belangrijk om te benadrukken dat er op dit moment een achterstand is van 600.000 op te nemen vrije dagen. Ikzelf heb nog een tachtigtal vrije dagen tegoed dit jaar, wat eigenlijk enorm is."

Is de situatie vergelijkbaar met die van Groot Britannië?
"Dat is wat men aan het voorbereiden is. Liberalisering wil zeggen dat men een splitsing maakt tussen de sporen en de exploitatie van die sporen, en dat men het onderhoud overlaat aan een onafhankelijk bedrijf dat 'reisvakken' gaat verhuren aan privébedrijven, waaronder ook de NMBS. Zo zal de NMBS moeten concurreren met bedrijven zoals IKEA en BASF die eigen spoorwegbedrijven hebben. Dat ziet men ook in Groot Britannië waar omnibustreinen voor internationale, directe treinen rijden, wat grote vertragingen teweegbrengt. Men verhuurt bepaalde reisvakken uit, zoals bij de vliegtuigen, waardoor bij vertraging de directe trein plaats moet maken voor de volgende en als dat dan een omnibustrein is, dan komt de directe trein achter de omnibustrein te zitten. In het New Cargo- rapport van de directie over het goederenvervoer staat ook dat men een grotere prioriteit aan de goederentreinen wil geven. Reizigerstreinen zullen veel vertraging oplopen."

Een ander element dat samengaat met liberalisering en privatisering is het isoleren van de werknemers.
"Dat is een groot probleem want nu is er nog een zekere eenheid binnen die 40.000 werknemers. De vakbond kan nu nog regelmatig algemene stakingen organiseren voor de NMBS. Het is niet ondenkbaar dat men in de toekomst tot aparte bewegingen gaat komen die de goederen, reizigers of het sporennetwerk zullen behelzen. Opsplitsing betekent verdeling van de mensen."

Wat zijn de geplande acties?
"Gisteren was er een 24-uren staking van het goederenvervoer. Volgende week zullen er twee pamfletten verdeeld worden onder de reizigers en de spoormannen. Een van de lessen die men getrokken heeft uit vorige acties, is dat de reizigers nogal slecht gereageerd hebben. Men heeft als conclusie daaruit getrokken dat er pamfletten nodig zijn om de reizigers te informeren over de situatie en het waarom van de stakingen. Spijtig genoeg gaan onze acties problemen opleveren voor de reizigers; daar kan men niet onderuit. Als we laten voelen dat we niet akkoord gaan, dat we de NMBS willen redden als ééngemaakt bedrijf, dat we ons statuut willen redden, dan zullen we acties moeten voeren die niet populair zullen zijn. Ik vind dat er gediscussieerd moet worden met de reizigers, dat we hen moeten uitleggen waarom we het doen want de plannen die men heeft met de NMBS gaan ook hen treffen en gaan ook grote gevolgen hebben voor de veiligheid. Denk maar aan Groot Britannië waar er al vele ongelukken zijn gebeurd. In datzelfde land kent men trouwens de hoogste tarieven ter wereld. Twee jaar geleden ben ik daar geweest en voor 24,79 euro (1.000 frank) rij je helemaal niet ver. Het is enorm duur."

"Wat ik belangrijk vind is dat we tot meer eenheid op Europees vlak moeten komen. Al de plannen die nu uitgevoerd worden, worden gedicteerd door de Europese Unie. Overal in Europa zijn er acties geweest ( Nederland, Groot-Britannië, Griekenkland, etc.) maar dat is allemaal nogal verspreid. Er zijn weinig contacten tussen Belgische spoormannen en spoormannen van andere landen. Vorig weekend probeerde ik naar Barcelona te gaan voor de EU-top, maar ik ben er niet geraakt (U kent het verhaal). We zaten vast in Frankrijk en daar sprak ik met mensen van de vakbond SUD, die ook een werking heeft voor de spoormannen. De problemen die zij kennen zijn eigenlijk exact dezelfde problemen als de onze. Twee weken geleden sprak ik met Italianen en die staan al een stap verder in de liberalisering, bijvoorbeeld op vlak van stakingsrecht. Hier zijn er al verklaringen geweest van de VLD. Stakingsrecht in een openbare dienst willen ze ondergeschikt maken aan een toelating van de rechtbank. In Italië is er effectief al een ongelooflijke reglementering waarbij men 10 of 20 dagen op voorhand moet aanvragen om te kunnen staken. De vakbondsmensen vertelden mij dat ze advocaten nodig hebben om te analyseren wanneer ze mogen staken. Ik denk dat we via internet of andere kanalen contacten moeten leggen tussen spoormannen over heel Europa die geconfronteerd worden met dezelfde vijand, met dezelfde problemen."