arch/ive/ief (2000 - 2005)

Onveiligheid, we hebben er allemaal weleens mee te maken. De scheidingslijn tussen zich ongemakkelijk voelen en bedreigd is dun bij velen. Politici proberen daar op in te spelen : mooie beloftes doen om onveiligheidsgevoelens weg te werken.
Of het nu gaat om minder autoverkeer of strengere bestraffing van te snel rijden, een harde aanpak van criminaliteit, betere gezondheidszorg of bestrijding van kansarmoede.. Er zijn nog weinig partijpolitieke figuren die niet allerlei beloftes hebben gedaan die ze daarna niet hebben waargemaakt, met de tirannie van het compromis vaak als excuus voor het in gebreke blijven.

Veiligheid wordt steeds meer een thema dat speelt in de strijd tussen links en rechts. De campagne rond de komende presidentsverkiezingen in Frankrijk staat vooral in het teken van de strijd tegen criminaliteit. Waarbij regeringsleider en "socialist" Jospin weinig gedegen resultaten aan de dag kan leggen met zijn lopende regeringsperiode.
Ook de Nederlandse grootsteden kennen genoeg onveiligheid en andere samenlevingsproblemen. Pim Fortuyn speelde rechtstreeks op de bal en boekte spectaculaire verkiezingsresultaten in Rotterdam. Met de komende parlementsverkiezingen is zijn rol nog lang niet uitgespeeld als nieuwe spelmaker in de Nederlandse politieke krachtverhoudingen.

In navolging van Fortuyns succesformule "Leefbaar Rotterdam" is Filip Dewinter gestart met "Antwerpen leefbaar", een nieuw netwerk van organisaties die Dewinter aan de zo gegeerde burgemeesterssjerp moeten helpen. Ook hier staat het nastreven van meer veiligheid mee centraal.
Op hetzelfde moment ontstond er in de Antwerpse bestuurscoalitie onenigheid over een nieuw informatiemagazine over preventie en veiligheid. PV Magazine heet het ding. Daarin maken burgemeester Leona Detiège en schepen voor integrale veiligheid Dirk Grootjans duidelijk waar het hen om te doen is : een gratis tijdschrift in de bus van de Antwerpenaars, een extra publicatie over Politie, Preventie en Partners in veiligheid. Met medewerking van de lokale politie wil men de burgers met dit magazine betrekken bij het gevoerde veiligheidsbeleid. Beveiligingsfirma's mogen er hun advertenties in plaatsen, Belgacom en Alfa Romeo ook. De werking van de politiediensten en buurttoezichtnetwerken wordt uit de doeken gedaan.
De meerderheid van de bestuursleden, Agalev-schepenen op kop, protesteerden. Dit magazine kon binnen drie maanden niet nog eens uitgebracht worden. Waarmee de bestuurscoalitie nog eens pijnlijk duidelijk maakte dat ze helemaal geen gedegen antwoorden heeft op de onveiligheidsproblematiek, want elke partij ziet het anders.

In PV dichten Detiège en Grootjans veiligheid in de stad een topprioriteit toe (sic). "Wij vinden dat samen met u", wordt er aan de stadsbewoner meegedeeld. Onveiligheid is voor de Antwerpenaar echter niet alleen een kwestie van fysiek gevaar. Verre van dat lijkt me. Veel stadsbewoners zijn misnoegd over hun eigen rol binnen de samenleving, het gebrek aan macht,erkenning of kansen. De leefomgeving is tijdens de laatste twintig jaar sterk veranderd.
In Antwerpen-stad is er een amalgaam van culturen en subculturen ontstaan, waaarbij conflict en verandering onvermijdelijk zijn. Antwerpenaars verlangen echter vaak naar de cocon van vroeger, die hen afschermde van nieuwe, bevreemdende ervaringen. De nostalgie naar dat verleden is koren op de molen van het Vlaams Blok, dat die nostalgie mee cultiveert. Voor het Blok is multiculturalisme en pluraliteit uit den boze. Het zijn fenomenen die aangestipt worden als boosdoeners. Nochtans zijn samenlevingsproblemen altijd slechts oplosbaar wanneer de betrokkenen uitgaan van de sterke en zwakke punten die elke cultuur kenmerken, en van de verrijkende effecten van inter- en intraculturele uitwisselingen en betrekkingen.

Hoe politici soms reageren op kwesties van onveiligheid?
Wel (het blijft natuurlijk een beetje fictief):

- Veel auto's in de stad? Ach, u moet die onveiligheid ook niet overdrijven.

- Straatgeweld van allochtonenbendes? Ja, inderdaad een probleem met migranten.

- Weekendongevallen? Tja, de jeugd van tegenwoordig en de alles-kan-alles-mag samenleving..

- Uw zoon in de psychiatrie beland? U bent bang dat het opnieuw gaat gebeuren? Ik ken een goede therapeut. Maar hij is wel duur..

- Drugs? Het begint met een onschuldige joint en het eindigt met heroïne.

- U kan de rekening van het ziekenhuis niet betalen? Hebt u al aan een lening gedacht?

-U bent afgetuigd door uw man? Dat mag niet aan het licht komen. Het zou onze partij een slechte naam bezorgen. Hij is nu al jaren lid.

- U weet niet meer van welk hout pijlen maken? Misschien moet u deskundige hulp inroepen.

- Te weinig geld voor onderwijs? Ach, die leerkrachten zijn nooit tevreden.

- Mensen hebben geen houvast meer. Vroeger was het beter, toen mensen nog durfden dromen en geloven in een leven na de dood.

- De rol van de Oosteuropese maffia in deze stad? Men heeft ze daar geen manieren geleerd in die landen. Nu moeten wij het oplossen.

- Prostitutie? Het kan toch niet dat het allemaal open en bloot gebeurt.

- Terroristische aanslagen? Ach ja, de islam.

- Kinderporno op internet? Ook al zoiets dat in Oost-Europa veel gedaan wordt.

- Dutroux? Gelukkig zit die nu voor altijd achter slot en grendel. Gevangenisstraffen mogen wat vaker levenslang zijn.

- Netwerken? Ik weet het nog zo niet.

- Kapitalistische uitbuiting? Niks aan te doen.

- Sexuele perversie? Een probleem van alle tijden.

- Kernwapens op Kleine Brogel? Dat is niet officieel bekendgemaakt. Trouwens, kernwapens vormen een goede afschrikking.

- Inbraak bij u thuis? Hebt u al aan een alarmsysteem gedacht? U kan het toch missen, het geld daarvoor.

- Ecologische rampen? Dat is nog niet voor morgen.

- Deportaties van vluchtelingen die u kent? We kunnen ze niet allemaal binnenlaten.

- Oorlogen en armoede in het land van herkomst? Het wordt onderzocht.

Ik weet niet goed waar je naartoe wil, met je reeks vragen, maar het is inderdaad juist dat veiligheid een thema is waar zowel links als rechts zich op wil profileren.
Waarom?
Omdat de hang naar veiligeid en de angst voor agressie bij brede lagen van de bevolking diep zitten.
Veiligheid, zekerheid, vrede, geborgenheid... in een maatschappij waar de doorsnee bevolking een redelijk welvarend bestaan lijdt, zijn dat populaire waarden (al was het maar uit schrik die welvaart te moeten prijsgeven - tijdelijk of definitief).
Niemand wordt graag overvallen, bestolen of neergeslagen, niemand heeft graag dat zijn dochter of zijn zuster wordt lastiggevallen enzovoort. Logisch toch en al bij al toch niet verkeerd (wees eerlijk).
Je moet al iets verder nadenken om ook de "witteboorden-criminaliteit" te beschouwen als een kwaad dat heel de bevolking treft, maar de belangrijkste vormen daarvan hebben te maken met belastingfraude of sociale uitbuiting, wat rechtstreeks tot gevolg heeft dat de belastingdruk van de gewone werkende mens ondraaglijk hoog wordt èn dat honderden en duizenden mensen hun job verliezen of - in het beste geval - van voor af aan opnieuw moeten beginnen.
Dus is het bestrijden van al deze vormen van criminaliteit is terecht een belangrijk politiek thema.
Wie daar efficiënte oplossingen voor vindt kan scoren bij de publieke opinie.
Links moet durven toegeven dat politie en BBI onmisbaar zijn.
Waar links wel waakzaam moet op toezien, is dat angst voor criminaliteit niet verward wordt met angst voor vreemdelingen.
We mogen ook niet ontkennen dat de criminele milieus vol inwijkelingen zit (al was het maar omdat rijkdom de criminelen van heel de wereld aantrekt - ook de casino-kapitalisten met hun witte boorden die onze arbeidsmarkt dooreen schudden en onze staatskassen leegzuigen).
Maar we mogen de zaak niet omdraaien, zoals rechts doet, en beweren dat de vreemdelingen per definitie crimineel zijn.
Omdat rechts momenteel hoog scoort - in heel Europa - met die bewust gecreëerde verwarring, krijgt links de neiging om allergisch te worden voor het woord "criminaliteit" zelf, alsof het hard aanpakken van criminelen sowieso racistisch is.
Links mag zich niet laten verleiden tot het verdedigen van drugs- en mensenhandelaars, of agressieve straatbendes, alleen maar omdat daar vaak (maar zeker niet uitsluitend) allochtonen mee gemoeid zijn.
Hard aanpakken van die criminaliteit zonder racistische vooroordelen: dat is een moeilijke uitdaging, maar het kan alleen de multiculturele samenleving ten goede komen!

Volgens mij moeten we af van het idee dat politiediensten onmisbaar zijn. Immorele vormen van criminaliteit kunnen ook opgelost worden door basisdemocratisch verkozen burgerwachten, op een meer humane wijze dan nu gebeurt. De hoeveelheid recidivisme geeft aan dat het "hard" aanpakken van criminaliteit niet goed werkt. En ik vraag me af welke vormen van criminaliteit je dan op onracistische wijze hard aangepakt wil zien. Dromen van een samenleving met weinig of geen onveiligheid, we zouden het onszelf meer moeten toelaten.

Juist, ja.
dromen is ook een mogelijkheid.