arch/ive/ief (2000 - 2005)
|
De Britse spoorprivatisering in The Navigators by Bram Beeck Monday March 18, 2002 at 03:54 PM |
| bram.beeck@student.khm.be |
In Groot-Brittannie rijdt de sneltrein Cheltenham-Paddington in op een pendeltrein naar Bedwyn. Er vallen meer dan dertig doden. Die dinsdagochtend in oktober '99 was een zwarte dag in de geschiedenis van de Britse spoorwegen. Net zoals de verkiezingsoverwinning van John Major, opvolger van de ultraliberale Margaret Thatcher in '89. Hij zette de privatiseringspolitiek van de iron lady verder en plaatste British Rail bovenaan het lijstje van te privatiseren overheidsbedrijven.
In 1995 was het zover. British Rail werd in sneltempo opgekocht door prive-bedrijven. John, Mick, Paul, Len en Gerry vormen sinds jaar en dag een hecht team dat instaat voor onderhoud en signalisatie. Maar wanneer ze na hun werkdag toekomen aan het depot, wordt het naambord vervangen door een nieuw. Voortaan werken ze voor East Midland Tracks, zo blijkt. Terwijl hun baas de Mission Statement van het nieuwe bedrijf komt voorlezen, wordt er nog hartelijk gelachen in het groezelige maar vertrouwde reftertje. Zelfs wanneer iedereen een envelop met daarin een regeling voor vrijwillig ontslag met een mooie premie in handen gestopt krijgt. Ze beseffen nog niet dat onder deze prive-onderneming de werkdruk zal stijgen, ziekteverzekeringen en veiligheidsmaatregelen zullen verdwijnen en het gevaar op de sporen zal toenemen. De nieuwe situatie bij de Britse spoorwegen leidt tot absurde toestanden. Zo stuurt de chef van het team een voormalige collega wandelen wanneer die komt helpen bij een spoorkarwei. Hij had een felbegeerd meetinstrument bij zich maar werkte intussen voor de concurrentie en mag zijn vrienden dus niet bijstaan van hun chef. Die zou zelf wel even zo'n meetinstrument gaan halen, al ligt het werk daardoor uren stil. Of nog absurder: de scene waarin de mannen perfect functionerend materiaal met een voorhamer in gruzelementen moeten slaan. Deze opdracht van bovenaf werd zichtbaar met pijn in de harten van de arbeiders uitgevoerd.
Ken Loach schetst in deze film de hypocrisie van de nieuwe bedrijfsleiders. Onder andere in een scene waar een spoorwegmaatschappij haar arbeiders een promofilm -zuivere propaganda- voorschotelt om hen te sensibiliseren voor de vele sociale hervormingen. Ook de verregaande gevolgen van privatisering voor de arbeiders worden getoond, vanuit een menselijke hoek. Er wordt ook vaak gelachen in deze film. De personages proberen het beste te maken van een voor de kijker als hopeloos voorgestelde situatie. In The Navigators werkt Loach zijn verhaal soberder uit dan in zijn harde, sociaal-realistische prent 'Raining Stones'. Een heldere bijna documentaire stijl vol levensechte anekdotes maakt van The Navigators een genietbare no-nonse film. Voor iedereen die zich nog niet bewust is van de gevolgen van de globaal heersende privatiseringspolitiek. Maar zeker ook voor wie dat wel is.