Voor een andere wereld.

· Het klinkt cynisch, maar de catastrofe die zich nu afspeelt in Argentinië, is één schoolvoorbeeld van de natuurlijke excessen van ons huidig economisch systeem.

· Kijk eens wel een mooi voorbeeld de actualiteit ons nu weer voorspiegelt: Het drama met een van de grootste Amerikaanse handelsmaatschappijen: Enron. Zie hoe ze jaren lang hebben moeten sjoemelen en corrupt handelen om dan toch failliet te gaan!

I. HHES: HET HUIDIG ECONOMISCH SYSTEEM

A. Hoe het is:
Karel D'Haeyere beschreef, in zijn 'Dialoog Voor De Toekomst', in 1984, reeds hoe ons huidig economisch systeem 'werkt' .
Momenteel klinken er zoveel alarmkreten op, uit de ganse wereld, dat het makkelijk om zien is hoe dit systeem de wereldeconomie uit zijn evenwicht haalt.
Michael Parenti verklaart, in een interview met Indymedia dat het kapitalistisch systeem niet enkel Europa tot een 'derde wereldland' wil maken, maar zelfs ook de VS .
Als we het grondprincipe van dit systeem doorlichten blijken bovenstaande gevolgen logisch. Het systeem is namelijk zo geconstrueerd dat er onevenwicht moet bestaan om van 'winst' te kunnen spreken. Er zit steeds een piramidestructuur in de handelsrelaties tussen de onderlinge partners.

1. Het winstprincipe:
Het toevoegen van een waarde, aan een goed of een dienst is een kunstgreep, want de intrinsieke waarde van een voorwerp verandert niet door deze handeling.
De objectieve waarde van een goed kan enkel veranderen als het ding een verandering (in de breedste zin van het woord) ondergaat. Verhandelen (veranderen van eigenaar) kan geen meerwaarde impliceren.
Momenteel zijn de spelregels zo opgesteld dat wanneer twee handelaars wederzijds iets verkopen voor éénzelfde bedrag (gelijke omzet), met dezelfde winstmarge, zij allebei noteren dat ze W € winst hebben gemaakt, door hun transacties. Maar waar zit die winst?
Zij hebben gewoon geruild. Zij hebben beide voor A € aangekocht en voor A+W € verkocht. Die 'winst' zit enkel in hun hoofd en in hun boeken.
Zolang men evenwichtig blijft handelen, gelijke omzet en gelijke winst, kan er van winst geen sprake zijn!
Maar nu komt de kat op de koord: Zodra een van bovenstaande handelaars meer gaat omzetten of een hoger winst gaat incalculeren gaat hij t.o.z. van zijn evenknie meer verdient hebben. Hoeveel? Het verschil tussen zijn in- en verkoopprijs? Neen, het verschil tussen hun beide 'zogenaamde winsten'.
Nu begint de race om meer te verkopen dan de anderen en/of aan hogere winstmarges of aan te kopen aan lagere prijzen, om elkaar de loef af te steken.
Tussen deze twee is er dan één aan de winnende hand en de andere is de 'looser'.
Men kan zich voorstellen dat ditzelfde scenario zich kan afspelen tussen x handelaars of tussen álle handelaars. Steeds zijn er 'winners' en 'loosers'. De winnaars gaan zich, met het buitgemaakte kapitaal, sterker maken, groeperen, nationaliseren, globaliseren. De 'loosers' vallen uit de boot. Als zij in deze negatieve spiraal blijven gaan ze failliet.
Slechts één (of één groep) is aan de winnende hand, al de overigen zijn ondergeschikt. Vandaar deze piramidevorm.
Aldus zijn er armen, rijken, klassen, standen, kapitaalkrachtige en 'derde wereldlanden'.

2. Manipulaties:
Aanvankelijk lijkt dit spelletje aanlokkelijk en doen er allemaal aan mee.
Maar aldra blijkt het niet zo eenvoudig haalbaar te zijn en gaat men zoeken hoe er een mouw kan aangepast worden.
Men kan zoeken om iets, aan lagere prijs, aan te kopen, (misschien iets mindere kwaliteit) en we draaien weer positief. Of men zoekt een nieuw, gewild product. Dat gaat ook weer goed. Of de winstmarge zo klein houden dat iedereen bij u wil kopen. Lukt ook! En uit voorraad leveren en vlugger of een betere dienst na verkoop. Ja, dat is nog aanvaardbaar, maar de verleiding is toch zo groot om dingen te gaan produceren en op de markt gooien die:
· Niet lang meegaan: wegwerpmaatschappij.
· Onvruchtbaar zijn: b.v. hybride planten die zaden geven zonder kiemkracht.
· Vervaardigd zijn met grondstoffen, die weggehaald zijn bij bedrogen buitenlanders.
· De verbruiker niet echt nodig heeft: behoeften scheppen : b.v., olievoorraden, wapens, boterbergen, melkplassen

Omdat dit systeem steeds vast dreigt te lopen moet met allerlei ingrepen plegen.
1. Niemand kan een zaak starten zonder kapitaal. Indien niet geërfd (of gekregen) moet het ergens geleend (of gestolen) worden.
Hoewel geld louter 'een tegoedbon' is, moet men toch intrest betalen op een lening. Intrest die notabene moet betaald worden uit fictieve winsten.
Veel directeurs van centrale banken, ministers van financiën en andere prominente figuren menen dat ze de financiële toestand kunnen verbeteren door aan de renten te sleutelen. Daardoor doen ze de balans schommelen tussen inflatie en deflatie : De geldwaarde; de koopkracht; de productie en de werkgelegenheid alles balanceert. Niemand kent een definitieve oplossing men verknoeit het één met het andere.

De waarde van een goed kan men verhogen door arbeid. Men kan b.v. een grondstof verwerken tot een ander product om het aldus een meerwaarde te geven. De arbeider is wel een beloning waard. Hij krijgt daarom een loon, salaris of gage. Dit loon, dat meestal in geld gegeven wordt, moet men uit de 'zogenaamde winst' betalen. Dit vermindert de netto winst en ze was al fictief!
Daarom gaat men op zoek naar goedkope arbeid. In 'eerste, tweede, derde of vierde wereldlanden'. Zolang deze arbeiders aan lagere lonen willen werken, dan die van de concurrentie, is dit een pluspunt om het systeem te kunnen voortzetten.
Het ideaal voor deze troef is: slavenarbeid.
Er is al veel geprotesteerd, gelobbyd en gestreden tegen het werken onder slechte voorwaarden, maar het bleef bij symptoombestrijding . Is deze wantoestand niet ingebakken in het systeem?

3. Reclame:
Om nieuwe markten open te breken en klanten te binden (lijmen) gaat men reclame voeren4. Men is er op beducht om een sterk, positief imago te verkrijgen.
Dus maar indoctrineren, brainwashen en blijven herhalen, tot wij er allen zot van zijn.

4. Transporten:
Aangezien iedere fabrikant een zogroot mogelijke omzet wil maken zal men ook zoveel mogelijk fabriceren van elk artikel. Massafabricatie brengt met zich mee, dat wat men niet kwijt kan op de plaatselijke handelsmarkt elders zal moeten gesleten worden. Dus transporteren maar. En het moet nog wat snel gaan ook, want men heeft dus intresten te betalen op geleende kapitalen. En rustende kapitalen brengen geen zaad in 't bakje, dus snelwegen; grote multitonners; containers; reuze tankers; enz.
Zo bakt men in ganse geïndustialiseerde wereld koekjes, met dezelfde basiselementen: meel, melk, suiker en eieren en elk bedrijf sleurt zijn merkproduct over de halve wereldbol, hoewel b.v. de Belgische en de Deense nauwelijks van smaak verschillen.
Het blijft niet bij koekjes, maar hetzelfde gebeurt met schapen, auto's, hout en noem maar op.

Om de goederen tijdens het transport te beschermen gaat men ze verpakken, blokkeren, inwikkelen enz., maar waar blijven wij met al deze verpakkingsmaterialen?
Vermalen, verbranden, storten. Vandaar die bergen afval, die steeds maar groter worden en pollutie van bodem en lucht.

5. Kwaliteit:
Om eetwaren lager te kunnen bewaren (noodzakelijk bij massaproductie) voor het transport en stokkering, zal men er dikwijls bewaarmiddelen aan toevoegen, die de kwaliteit verminderen. Of erger nog: ze bestralen.
Om ze beter te doen verkopen bij het 'klantenvee' zal men dikwijls het uiterlijk gaan opsmukken met glans- en kleurmiddelen.
En wat de verbruiker helemaal bedriegt zijn smaakmiddelen.
Om de productie op te drijven gaat men allerlei kunstmatige middelen gebruiken als:
· Kunstmeststoffen.
· Genetische manipulatie.
· Pesticiden.
· Herbiciden.

Omdat tijd geld is, in dit systeem, moet men alle middelen benutten om de arbeidstijd zo kort mogelijk te maken. Wij mensen, die in dit systeem geloven, voelen zich dikwijls verplicht om tegen onze zin te werken. Het niet van harte werken heeft een kleinere inzet voor gevolg, wat resulteert in minder goede afwerking. Men creëert een filosofie van: 'het moet niet goed zijn als het maar verkoopt!'.

De kwantiteit stijgt te nadelen van de kwaliteit. Dat moest men toch hebben, niet? Meer verkopen om toch meer winst te kunnen boeken!

Niet alleen de afvalberg verstoort ons milieu, maar ook:
· De massaproductie en de productieovermaat: denk maar aan het serre-effect door de CO2 -uitstoot ; de zwavel- en NOX -emissies en de mono-vynilchoride (die kankerverwerkend is), die vrijkomt bij de fabricage en verbranding van PVC.

Het milieu wordt nauwelijks of niet ingecalculeerd, in de fabricageprijs!

Techniek is ook een van die facetten van ons handelssysteem, die zich tamelijk gewillig heeft geschikt aan de eisen van het economisch systeem. Daardoor hebben wij een vertraging opgelopen in onze materiële ontwikkeling.
Zo worden goede ideeën, patenten, plannen enz. opgekocht en opgeborgen in de onderste la, die anders het economisch landschap totaal zouden kunnen veranderen.
Denk maar aan:
· De zonneauto, die het exploiteren van oliewinning, transport, destillatie, cracking, en verhandeling zou ongedaan maken.
· Het verwarmen van gebouwen d.m.v. alternatieve bronnen: als zonne-,
wind-, water- en aardwarmte-energie.
· Nieuwe uitvindingen of verbeteringen aan bestaande technische verwezenlijkingen, die 'uit economische reden' niet op de markt mogen. Of eerst dan mogen verschijnen, als de markt van een vorig product, verzadigd is. Intussen hebben wij van onze gezamenlijke vindingen niet kunnen genieten: Denk aan verbeterde TV's, audiosystemen, telefoons, windmolens, koel- en watermachines voor het woestijngebied: zoals deze van Dhr. De Jaegere, uitvinder uit Gent.

Tijdens een uitzending van 'Groot Gelijk' van Radio 1, op 16/12/01hoorde ik Dirk Barrez zeggen dat 'economie veel welvaart creëert, maar aan banden moet gelegd worden'.
Het is de economie niet die creëert, maar wel de actieve mensen, niettegenstaande de afremmende factoren van het systeem. Ergens zet het systeem de mensen wel aan tot activiteiten, maar het houdt geen rekening met hun persoonlijke wensen, gevoelens en liefhebberijen. Men kan hier over een meester-slaafrelatie spreken. Slaven zijn ook actief!
Hier kan bezwaarlijk van 'veel welvaart' gesproken worden.
Hoe wél de mensheid er kán bij varen behandel ik in het hoofdstuk: 'Het Nieuw Economisch Systeem'.
Het aan banden leggen van Barrez illustreert hier de algemene trend bij het merendeel van de mensen:
Er wordt alleen gedacht aan correcties van het systeem.
En aangezien dit een averechtwerkend regelsysteem is zijn alle correcties nutteloos om het te verbeteren.
Het systeem is in zijn grondbeginselen fout!
'Daardoor bezitten wij (de geïndustialiseerde landen: 20% van de mensen) 80% van aardse goederen!': zoals Dhr. Frison onlangs nog zei op het forum van Groot Gelijk en de knappe presentatrice Annemie Peeters voegde er aan toe:

-'Economie bepaalt alles.'

B. Wat en hoe er aan veranderen?
- Wat werkt wel?

HOS: Het Overgangssysteem.

Gezien wij van het niet werkend ES naar een evenwichtig, sociaal en 'ecologisch verantwoord systeem' zullen kunnen overstappen, moet men een aanvaardbaar, (tijdelijk werkend) en richtinggevend systeem ontwerpen dat met niet al te veel excessen en frustraties kan leiden tot een evenwichtig systeem.
Als men bemerkt met welk een tumult en tegenkanting het invoeren van een nieuwe munteenheid in Euroland te maken heeft begrijpt men best hoe omzichtig men met het invoeren van een nieuw economisch systeem zal moeten omspringen.

- B.V.: Een giraal betalingssysteem, voor bewezen diensten. Handel zonder kunstmatige waarden toe te voegen.
- Geldhandel moet onmogelijk zijn. Een 'tegoedbon: TGB' behoud steeds zijn oorspronkelijke waarde.
- Geen renten, noch winsten. Banken kunnen nu de girale verrichtingen ter harte nemen, waarvoor zij wel betaald worden, zoals elk dienstbetoon.
- Wat wel vergoed wordt is:
- De arbeid om te verzamelen, te plukken,te oogsten, te verpakken, bewaren en transporteren enz., ook het bewerken en verwerken.
- Verder alle diensten. Dus ook raadgevingen, ontwerpen, engineering, plannen, geschriften, enz.
- Hoe vergoeden:
- Alle diensten worden vergoed en via PC's, laptops, WAP's en gesofisticeerde GSM's doorgeseind, via een centraal netwerk, naar plaatselijke en internationale banken.

- Alle bezittingen, uit het oude systeem, blijven behouden. Kapitalen worden omgezet in 'te goeden' (alsof het prestaties betreft), op ieders rekening. En materiële bezittingen laat men aan de oorspronkelijke bezitters.

- Uitleningen: worden betaald alsof het een dienst betreft.

- Aan wie behoren de natuurproducten: ertsen; mineralen; gewassen; dieren; vruchten; enz.? Aan de vroegere bezitters en de nieuwe vinders.

Ik zie het zo dat men zeer geleidelijk, in verscheidene trappen, naar een stabiel werkend systeem zal overgaan. Volgens mij kan dit verscheidene generaties in beslag nemen.

HNES: Het Nieuw Economisch Systeem:

- Men verhandelt dat wat men heeft; wat men maakt; wat men produceert; enz. en ontvangt daar een TGB voor. Meestal worden transacties direct doorgesignaleerd naar de centrale verwerkingsstations: CVS , door de ontvanger van het goed of de dienst.
- De waarde van een transactie is, op het moment van de handeling, overeen te komen en zal altijd in verhouding zijn met de geleverde prestaties.
- Men zal een overeengekomen waardeschaal en een waarde-eenheid hanteren.
- De CVS nemen de girale verrichtingen ter harte, waarvoor zij ook hun TGB ontvangen.
- Wat niet betaald wordt zijn: natuurproducten: ertsen; mineralen, gewassen, dieren, vruchten, sappen enz. Natuurproducten zal men enkel nemen als er iets nuttigs, zinnigs (voor eigen behoeften of die van iemand anders) mee gedaan kan worden. Natuurlijke grondstoffen hebben geen intrinsieke handelswaarde. Het is dus ook zinloos om ze op te hopen.
- Wat wel beloond wordt is: alle arbeid: om te verzamelen; te plukken; te oogsten; te verpakken; bewaren; te transporteren enz.; ook eventueel bewerken en verwerken.
- Verder alle diensten. Dus ook: raadgevingen; ontwerpen; engineering; plannen; geschriften.

- Het uiteindelijke systeem zal ons leiden tot handelen vanuit het hart. Handelen uit liefde voor de 'handeling zelf'. Werken met hart en ziel!
- Wij zullen enkel dat doen wat we graag doen en verheugd zijn om er anderen van mee te laten genieten.
- Dat zal onze vreugdevolle beloning zijn. Wij zullen evenwichtig handelen en geen verhoudingen uit hun evenwicht trachten te halen.

Document: Groot gezin:

Het basisvoorbeeld, dat ik van Karel D'Haeyere heb, is: 'Het Groot Gezin'. Ik moet maar naar mijn jeugd kijken om het te kunnen schetsen. Ik kom uit een nest met negen kinderen.
Wij hadden allen hobby's; liefhebberijen; en talenten en gebruikten die spontaan in gezinsverband.
- Ik prutste graag met elektriciteit. Ik herstelde de zekering, plaatste een extra deurbel; maakte radiootjes, legde geluidsinstallaties aan enz. Ik leerde mijn jongere broers (ik had er vier) ook de geheimen van het schaakspel en het judo en trok en mee naar de scoutbeweging. Ik hield van fotografie en was lang de huisfotograaf. Een van mijn hobby's was ook een soort eierschuimkoekjes bakken voor mijn broers, zussen en ouders.
- Mijn broer Frans was goed in 't herstellen van fietsen. Al wat mechanisch werkte interesseerde hem. Hij maakt onze fietsten, de naaimachine en later de auto droegen zijn belangstelling weg. Hij leerde mij autorijden. Hij werd kleermaker en maakte maatpakken voor ons.
- Mijn oudste zus was gehandicapt, maar kon goed teken, schilderen en pyrogravures maken. Wij konden steeds op haar beroep doen. Verder kon zij ook musiceren: vooral op de banjo. Zij kon ook zelf kleding ontwerpen en maken: dat deed ze veelal voor zichzelf en voor haar jongere zus. Zij had filosofische en psychologische aanleg: Wij konden steeds bij haar terecht met onze hartsproblemen.
- Mijn zus Jacoba kon koken en viool spelen.
- Mijn oudste broer las veel en kon boeiende verhalen vertellen. Hij organiseerde graag fietstochten en liet ons half Vlaanderen zien. Hij kweekte sierduiven en liet er regelmatig een koppel in de pan verdwijnen. Hij werd drukker en maakte drukwerken voor ons.
- Mijn jongste broer was geïnteresseerd in het kweken van biologische groenten en misschien wel de beste zanger van het gezin.
- Yves was twee jaar jonger dan ik en was mijn speelmaatje. Wij gingen samen naar de scouts, op Jamboree en naar de judoclub. Hij speelde blokfluit.
- Frank was (en is) mijn vriend. Hij was een fantast, had overal vrienden en vriendinnetjes, die ook dikwijls mijn vrienden werden. Hij kon goed zingen en gitaar spelen. Hij was sociaal bewogen en introduceerde mij in de Vlaamse beweging en de politiek.
- Door was geïnteresseerd in elektronica. Installeerde een deurtelefoon, hielp mij mijn vaste radio bouwen, en veel meer. Hij kon ook goed zingen en wij musiceerden en zongen dikwijls in gezinsverband.

Om een lang verhaal in te korten:
Wij deden wat we graag deden, ook voor de andere gezinsleden (en dikwijls ook daarbuiten). Er werd nooit over betalen gesproken (enkel dure materialen en toestellen, voor het algemeen nut, moesten buitenhuis aangekocht worden door mijn ouders).
Alles met de glimlach en gesloten beurs. Wij waren wat fier als wij iets konden betekenen voor de anderen.

Zó ongeveer zou, volgens mij, een ideale maatschappij er kunnen uitzien!:
Iedereen doet spontaan wat hij graag doet en laat de anderen meegenieten van zijn talent.

De sprong tussen onze huidige leefwereld en mijn voorbeeld is nochtans zo groot dat ik niet zie hoe dat verwezenlijkt kan worden.
Tot hier voor vandaag.
m8 Joris

arch/ive/ief (2000 - 2005)