arch/ive/ief (2000 - 2005)

De ‘Roll back' politiek van de VS na de nederlaag van het communisme
by Marc Vandepitte Wednesday January 30, 2002 at 05:43 PM

Verslag van het Internationaal Colloquium: 11-12 januari 2002, Universiteit Stendahl te Grenoble. Deel 3

3. De ‘Roll back' (terugschroeven) politiek van de VS na de nederlaag van het communisme

Michael Parenti:

De ineenstorting van de SU heeft een achteruitgang van de democratie veroorzaakt op wereldvlak. Want voorheen was er een alternatief voor het kapitalisme, dat betekende dat er een limiet was aan het ‘pushen' van de werkende bevolking. In de VS probeerde men met allerhande grafieken te bewijzen dat op het vlak van gezondheid, transport, onderwijs, enz. de situatie beter was dan in de SU. Er werden m.a.w. heel wat concessies gedaan aan de werkende bevolking om die ideologische strijd te kunnen voeren. Dat gold ook op het vlak van de burgerrechten. Het was een gevecht voor ‘the hearts and the minds' . Men deed geen toegevingen omwille van het streven naar rechtvaardigheid, maar om het imago te verbeteren in de concurrentie van de Koude Oorlog.

De Tweede Wereld werd een plaats in de Eerste Wereld beloofd, maar ze zitten nu eerder in de Derde Wereld.
Deze situatie is nu veranderd. Er zijn nu conservatieven in de VS die stellen dat nu het socialisme overal is verslagen door de markt, waarom er dan nog moeten toegevingen gedaan worden. ‘Waarom zouden we nog zo tolerant zijn' vragen ze zich af, ‘waarom nog zoveel in handen overlaten van de staat'? Met het wegvallen van het communistisch alternatief zijn er geen remmen meer . Nu kan men werkelijk de werkende bevolking, inclusief de blue collars (bedienden, kaders) treffen. Er is geen oorlog meer nodig voor ‘the hearts and the minds'.

Er is slechts één ding dat de leidende klasse wil: alle rijkdom, zo veel mogelijk steun van de overheid, zo weinig mogelijk belastingen, enz. Kortom alle lusten en geen lasten. ‘We have beaucoup, we want more'.

De 20ste eeuw wordt door de leidende klasse gezien als een achteruitgang. In 1900 waren ze nog een derdewereldland met tuberculose, heen sociale zekerheid, … Na 1917 en na de Tweede Wereldoorlog kwam er veralgemeend onderwijs, rechten voor zwarten en minderheden, steeg het aandeel van de lonen in het BNP lichtjes. Dat was niet allemaal maar perfect, maar het waren realisaties voor de werkende bevolking. Met de nieuwe Roll back politiek wil men dat nu allemaal keren. In plaats van een lage werkloosheid wil men een voldoende hoge werkloosheidgraad om op de vakbonden te verzwakken, de lonen en de arbeidsomstandigheden te kunnen drukken. In 1955 was het salaris van een docent voldoende om zijn gezin te onderhuis, een huis en een wagen te kopen. Vandaag is dat onmogelijk geworden. Wat we meemaken is een soort ‘verderdewereldlijking' van de VS. Hetzelfde geldt in Canada, GB, Nieuw Zeeland, Australië en veel landen van West-Europa. Dat gaat samen met een achteruitgang van de sociaal-democratische en communistische partijen.

Waarom verdienen we hier geen 20 cent per uur en de arbeiders uit Indië of Haïti wel? Omdat wij hier een niveau van verworvenheden hebben bereikt, omdat de klassenstrijd ons heeft toegelaten om beter te leven. Het doel van de Roll back is om ons terug te krijgen naar dat niveau. Dat is niet mijn analyse, zij zeggen dat zelf: "global competition". Het is m.a.w. een ‘race to the bottom', de vraag is wie het eerst naar de ‘botom' gaat. Het kapitalisme met een menselijk gezicht evolueert in de richting van het kapitalisme met een onmenselijk gezicht.

In de Derde Wereld geldt iets analoogs. Men heeft toegelaten dat er een middenklasse zich kon ontwikkelen. We moesten netjes blijven anders was het communisme er gekomen. Op het einde van de jaren '70 waren landen als Brazilië, Mexico, Argentinië, Zuid-Korea, Indonesië, … zich op weg aan het begeven van de industrialisering en naar een hoger niveau van ontwikkeling. Zelfs in Afrika waren er bedrijven die concurreerden met de VS-markten (zowel de binnenlandse markt van de VS of de afzetmarkten van de VS). Daar is nu ook een Roll back bezig, voornamelijk met behulp van de schuldenproblematiek. Veel derdewereldlanden geraken daardoor op het niveau van de Vierde Wereld. Bijvoorbeeld Congo. Neem ook het voorbeeld van Mexico. Vandaag is één op vijf ondervoed. Na de val van het communisme is de officiële ontwikkelingshulp ook sterk achteruitgegaan. Vandaag geeft de VS de laagste bijdrage van de rijke landen.

Nu is er een diplomatie van het diktaat: als je niet akkoord gaat met onze eisen mag je bommen verwachten: Panama, inval in Grenada, Irak, Bosnië, Servië, Afghanistan. Er is geen enkel communistisch land dat een dergelijke agressie van bombarderen en binnenvallen van buitenlandse landen op zijn palmares heeft staan als de VS.

Er is vandaag een stijging van militaire uitgaven. Het is niet voldoende om dat te beschrijven, je moet ook uitleggen waarom dat het geval is. Oorlog is zeer functioneel voor de kapitalistische globalisering. Het komt er op aan om de mensen klaar te stomen voor de oorlog. 11 september was daarvoor een godsgeschenk.

Douglas Dowd: De militaire productie in de VS is nog sterker geconcentreerd dan tijdens de Tweede Wereldoorlog. De mentaliteit is ondertussen ook zeer sterk opgeschoven. Wat Centrum was is nu rechts, en wat rechts was is nu extreem-rechts. De VS is het enige land dat van barbarij geëvolueerd is naar decadentie zonder door de fase van de beschaving te gaan.

Susan George: Ik ga akkoord met het feit dat de situatie van de werkende klasse overal achteruit gaat omwille van het wegvallen van de concurrentie met de SU. Akkoord met het feit dat de kapitalisten alles willen. Ik heb een vraag: kampen de elites van de VS niet met een probleem van overcapaciteit ?
Antwoord: Zeer zeker, de elites zijn daarover heel sterk bezorgd. Je ziet een contradictie in het loon. Het loon moet zoveel mogelijk naar beneden om de winst te verzekeren, maar het moet zoveel mogelijk naar omhoog om de producten te kunnen verkopen.

Deelnemer : kan je stellen dat de Koude Oorlog stond in het teken van de strijd tegen het communisme en dat je nu de strijd hebt tegen de islam?
Antwoord: Het doel van de Koude Oorlog was niet alleen de communisten uit te roeien. Alles wat progressief was moest eraan geloven. Saddam Hoessein werd bewapend en moordde met steun van de CIA de linksen uit in zijn land. De Shah van Iran heeft alles wat progressief was in zijn land uitgeschakeld. Idem in Afghanistan, in Pakistan en vele andere landen. Het enige wat overbleef was religieuze fundamentalisten.
Deelnemer: Het kan misschien waar zijn dat de democratie wereldwijd achteruitgaat na de ineenstorting van de SU, maar de SU was toch zelf een verschrikking?
Antwoord: Je kan kritiek hebben op de SU, er zijn fouten gebeurd, er zijn misdaden gepleegd. Maar er zijn weinig landen die geen misdaden op hun geweten hebben. Het is een obsessie om altijd opnieuw over het verleden van de SU te willen discussiëren, over het Stalinisme, over de fouten van linkse partijen in het verleden, over het dogmatisme in het verleden, enz. Dat is niet de strijd die we nu moeten voeren.