arch/ive/ief (2000 - 2005)

Milosevic speelt nu eenmaal niet het spel dat van hem verwacht wordt. Hij blijft consequent hameren op het illegale karakter van het tribunaal en weigert iedere toegefelijkheid op dat punt. Dit in tegenstelling tot enkele andere belangrijke verdachten die wel meewerkten en daarvoor in ruil allerlei voorrechten kregen.

De standvastigheid van Milosevic dwingt respect af, zelfs bij mensen die in de veronderstelling verkeren dat hij daadwerkelijk een oorlogsmisdadiger is. De mentale strijd met hoofdaanklaagster Del Ponte heeft hij al ruimschoots gewonnen. Tijdens de voorlaatste zitting trachtte Del Ponte hem immers in de val te laten lopen door over te gaan op het gebruik van het Frans. Milosevic moest, wilde hij het betoog van haar kunnen volgen, zijn koptelefoon maar opzetten, aldus Del Ponte. Als Milosevic dat gedaan zou hebben, zou hij hebben laten zien dat hij geïnteresseerd zou zijn in de aanklacht zelf, wat zijn standpunt ten aanzien van de illegaliteit van het tribunaal zou ondergraven. Uiteraard trapte hij daar niet in, het lag er ook al te dik bovenop. In feite was het optreden van Del Ponte van een zodanig niveau dat Milosevic haar een dag later terecht kon vergelijken met een geestelijk gehandicapt 7 jarig kind. Ook zijn uitspraak dat het tribunaal net zo goed meteen vonnis kon wijzen omdat het toch al lang duidelijk is hoe dat vonnis zal gaan luiden, was recht in de roos. Bijna alle westerse regeringsleiders hebben immers al herhaaldelijk in het openbaar beweerd dat Milosevic een oorlogsmisdadiger is. De NAVO heeft volgens deze regeringsleiders Joegoslavië moeten bombarderen om een einde te maken aan deze oorlogsmisdaden. Wat nu als het tribunaal tot een vrijspraak zou komen? Niet alleen staan al die westerse regeringsleiders dan in hun hemd, erger nog, hun motief om Joegoslavië te bombarderen blijkt niet te kloppen. Natuurlijk weet iedere kritische beschouwer van de ontwikkelingen op de Balkan dat ook zo wel, maar bij een vrijspraak van Milosevic kan niemand er meer om heen dat het net de westerse regeringsleiders zijn die zich voor tribunalen voor hun daden tegen het Joegoslavische volk zouden moeten verantwoorden. Maar zo ver komt het natuurlijk nooit. Vandaar dat volgens Milosevic het vonnis al ergens op een plank ligt. Men moest het maar meteen voorlezen, dan zou hij ook verlost zijn van de poppenkast van het tribunaal.

Deze slagvaardige benadering door Milosevic kan maar beter niet bekend worden aan het grote publiek. Niet alleen heeft hij in Joegoslavië nog steeds een grote aanhang, ook in andere landen groeit het aantal mensen dat steeds meer kritische vragen over de gang van zaken in Den Haag gaat stellen. De media, trouwe volgers van de westerse regeringsleiders, stoppen de kwestie dus maar liever in de doofpot. Voor de voortgang van het proces afgelopen dinsdag was er dus nauwelijks belangstelling. Wie de berichten doorneemt, zal ook al snel ontdekken dat de spaarzame informatie die gegeven wordt inhoudelijk tegenstrijdig is. Volgens de ene bron hoefde de voorzitter van het tribunaal deze keer Milosevic niet de mond te snoeren door middel van het uitzetten van zijn microfoon (Groninger Dagblad), volgens een andere bron (ANP) gebeurde het afkappen van Milosevic "net als bij eerdere optredens", dus wel met het uitzetten van zijn microfoon. Het te kort schieten van de reguliere pers in de zaak Milosevic maakt voor Milosevic zelf niet zo veel uit, zijn vonnis zal er niet anders door worden. Voor de bedenkers en uitvoerders van het illegale tribunaal wordt het natuurlijk wel allemaal wat makkelijker. Een belangrijke voorwaarde voor eerlijke rechtspraak is immers de openbaarheid daarvan. Niet voor niets is dit beginsel in de Nederlandse grondwet (artikel 121), in internationale verdragen (o.a. artikel 6 Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden) en in de Universele verklaring van de rechten van de mens (artikel 10) vastgelegd. Rechtspraak die niet openbaar is, kan al snel ontaarden in oneerlijke rechtsspraak. Het doet daarbij niet ter zake of het ontbreken van openbaarheid van bovenaf wordt opgelegd, of ontstaat door desinteresse van de media.

Voor de VS gaat deze ontwikkeling overigens nog niet ver genoeg. Formeel is iedereen immers bevoegd om het tribunaal vanaf de publieke tribune gade te slaan. Vandaar dat president Bush besloten heeft om iedereen die hij als terrorist bestempelt door een militair tribunaal te laten berechten. Zo'n tribunaal moet snel en met gesloten deuren werken. Hoger beroep tegen een uitspraak, doodstraf behoort nadrukkelijk tot de mogelijkheden, moet niet mogelijk zijn. Als deze regeling al van kracht zou zijn geweest ten tijde van de arrestatie van Milosevic, zou hij zo goed als onmiddellijk ter dood zijn gebracht.

Ook al vind ik het prachtig om te zien hoe Milosevic zich gedraagt kan ik niet helemaal ontkennen dat er onder zijn regime dingen hebben plaatsgevonden die niet goed te praten zijn. Ook al is bombarderen niet de oplossing - sterker nog het is ronduit belachelijk - , De verantwoordelijkheid van de oorlogen die in dat gebied zijn gevoerd liggen bij de hoogste leider van dat land op dat moment. Dus laat die Milosevic toch maar boeten voor zijn daden lijkt me... Als er namelijk geen of nooit consequenties worden gesteld dan kan er ook nooit een sociale controle op onderdrukking komen.

gegroet!

als ze maar tegen Amerika zijn, de rest is ondergeschikt