arch/ive/ief (2000 - 2005)

Collages en foto's kunnen krachtige commentaren zijn, de moeite van het verspreiden waard. Er hangt er een aantal in de Halles de Schaerbeek. Een aantal ironische kranten gemaakt in Groot-Brittannië bij voorbeeld. Ze lijken verdomd hard op de originelen maar ze geven die tegelijk met veel plezier een schop van verontwaardiging. The Financial Crimes (een bistige knipoog naar de beurskrant Financial Times) van 26 september 2000 titelt op de voorpagina : "World Bank Terrorism - more evidence". Op 26 september legden duizenden manifestanten in Praag een blokkade rond de jaarvergadering van de Wereldbank en het Internationaal Muntfonds. De nep-krant is gemaakt door ReclaimTheStreets uit Groot-Brittannië, een groep die nog meer van zulke grappen op zijn actief heeft. Op 9 november zette hij nog de rioolkrant The Sun te kakken, met een vredeskrant getiteld The Spun, die op de eerste pagina een exclusieve bijdrage bracht van een zekere Pamela Cluster in Qatar. Daarnaast stond een foto van een Amerikaanse bommenwerper die zijn clusterbommen uitgooide.
Sinds maandag zijn enkele tientallen mensen in de Hallen van Schaarbeek nieuwe afbeeldingen aan het maken, die ze later deze week zullen meedragen in de betogingen tegen de Burcht van Laken. Dave uit Groot-Brittannie, die meewerkte aan de knipoog-kranten van ReclaimTheStreets ontmoet er collega-grafici uit heel Europa. Ze kennen mekaar al van in het voorjaar, toen ze elk apart hun protest-beelden toonden en uitdeelden in Quebec tijdens de protesten van eind april tegen de commerciële almacht van Canada en de Verenigde Staten over de rest van de Amerikaanse staten.
"Voor Brussel besloten we het anders aan te pakken", zegt Dave. Hier werken ze onder het motto Collective Distribution. Elke beeldenmaker brengt zijn ervaring en inzichten mee, om minder ervaren mensen (waaronder nogal wat studenten van grafische scholen in Brussel) te helpen bij het maken van hun protest-beelden. Ze werken tesamen bij voorbeeld aan een krant, met veel afbeeldingen en tekeningen die op meer dan 10.000 exemplaren verspreid zal worden. Ze gaan ook maskers maken in de vorm van Euro-biljetten waarmee ze zichzelf de mond gaan dichtplakken. Daarmee klagen ze aan dat alle burgers van Euro-land clonen worden van het Europese prototype : een mensje dat enkel bestaat om geld te verdienen en uit te geven, en voor de rest zijn mond mag houden. Daarbij hoort straks een reuzegroot hoofd van papier mâché dat rustend op een winkelkarretje mee zal lopen in de Brusselse proteststoeten.
Van de Hallen van Schaarbeek mogen ze de helft van de grote concertzaal gebruiken. Rondom hangen jasjes op kapstokken. Ze zijn gemaakt van bolletjesplastic waarmee door de band breekbare voorwerpen worden ingepakt. Op elk jasje is een grote kleurrijke letter geplakt en een reeks jasjes vormt een woord. Ik lees : Present / Pense / Sense / Imagination / Emancipation / Critique. Later deze week trekken de makers de jasjes aan en gaan erme de straat op.
Het zijn eenvoudige actie-middelen maar ze zijn daarom niet minder effectief. Ze doen toeschouwers nadenken, over de woorden maar ook over hoe gemakkelijk het is om je eigen protest-middel te fabriceren. Als je daarover eerst in groep praat, komt de inspiratie natuurlijk nog gemakkelijker.
De thema's zijn sociaal. Er staat ook al een kleine Cardboard-city klaar, een kamp van kartonnen dakjes waaronder daklozen beschutting zoeken voor de kou en de regen. Op elk van de woondozen is één van de vlaggen geschilderd van de lidstaten van de Europese Unie. Het betekent dat de uitsluiting al even universeel is als de jacht naar het grote geld in de EU. In de kelder zijn Franse grafici hun materiaal aan het ophangen. Ze zijn lid van één van de bekendste collectieven dat Ne Pas Plier heet. Ik vraag, ter informatie, of ze een website hebben. Maar ze antwoorden van niet. Ze werken vooral in betogingen van dak-, werk- en papier-lozen, en daar hoef je niet met de moderne technologie aan te komen, daar werken strooibrieven met rake boodschappen gewoon veel directer. Vanavond (dinsdag 11 december) openen ze een expositie. En morgen (woensdag 12 december) geven ze 's avonds uitleg bij hun werk. Er zal dan trouwens een groep van een dertigtal actievoerende Franse werklozen komen meepraten.
Terug in de gang hangt een actueel protest-beeld. Het is een driehoekige bedrukte sjaal. Ook die is gemaakt voor de manifestaties van april in Quebec. Met de sjaals konden de betogers zich maskeren. Niet omdat ze iets te verbergen hadden. Wel omdat ze niet wilden meedoen aan het spel van de media die overal human-interest-verhalen proberen te vinden. "Door ons gezicht te verbergen, maken we duidelijk dat onze woorden veel belangrijker zijn dan onze biografie", zo staat er op de sjaals. Door zich te vermommen vonden de dragers van de sjaals hun stem terug.
Eergisteren zondag nog kwam dit onderwerp in Brussel ter sprake. Van aan het bezette Luxemburgstation (nu beter bekend als Bruxxel-Gare) vertrok toen een ludieke stoet met een Gouden Kalf, dat de Europese ziekte verzinnebeeldde. De stoet was toegelaten, op voorwaarde dat de deelnemers hun gezicht niet achter maskers verstopten. Maar sinds wanneer is nu ook al carnaval verboden ?