arch/ive/ief (2000 - 2005)

Han Soete gaf de aftrap. ‘Met Indymedia willen wij vooral mediakritiek brengen en aandacht geven aan manifestanten in Noord en Zuid. Daarin zijn we onder andere geïnspireerd door de leider van de Zapatisten, subcommandante Marcos. Die zei dat er nood was aan een alternatief medianetwerk: wat we nu zien, is slechts een klein clubje bv's waarvan we alles weten, tot de kleur van hun ondergoed toe. Gewone mensen, die moeten ofwel gek zijn, ofwel een moord begaan, om op tv te komen. Deze tv-realiteit is niet echt! De media wordt steeds meer de ideologische machine van de globalisatie. Ze zijn geheel in handen van grote bedrijven, die allemaal met hun kranten slechts winst willen maken. Goedgeaarde media brengen kost geld en tijd, maar voor die bedrijven mag het enkel goed opbrengen. Het is commercieel en naar het grote publiek gericht. "Wij brengen wat mensen willen", heet dat dan. Welnu, een recent onderzoek toonde aan slechts 17% van de Vlamingen nog vertrouwen heeft in de huidige media. 83% vindt zichzelf niet meer terug in deze ‘media voor de mensen'.

André Rubbens reageerde fel: ‘Ik wil dit nuanceren door u te verzekeren dat de evoluties in de media verbeterd zijn in plaats van verslechterd: de journalist is er kritischer op geworden, en het publiek mondiger. Vroeger, in tijden van verzuiling, schreef De Standaard bijvoorbeeld slechts volgens de ideeën van de CVP. Ik heb nog geweten dat er op maandagochtend perscommuniqués binnenkwamen van partijen die dan in lange, weinig relevante artikels werden gegoten. Vandaag worden er nog zelfs zelden nog persconferenties gehouden! Kritiek op het koningshuis bijvoorbeeld, dat is iets van de laatste jaren. OK, de media is wellicht heel wat sensationeler geworden, de zogenaamde ‘verleuking' – maar goede journalisten gaan daar op een positieve manier mee om, en bekijken bijvoorbeeld eerst de ménselijke kant van de statistieken van verkeersdoden. En de journalist is zijn macht niet verloren! Kijk bijvoorbeeld maar naar Le Soir, waar de redactie staakt omdat ze een nieuwe directeur niet zien zitten. Is dat machteloos?'

Han kreeg het woord weer: ‘U zegt dat het vroeger niet beter was. Wij beseffen dat het inderdaad vroeger ook niet altijd goed was. Verzuiling en zo – we kennen het. Maar daarnaast – als je een krant van 100 jaar geleden bekijkt, dan had je daar 4 tot 8 pagina's nieuws, harde info, of die nu goed of slecht was geschreven. Eén pagina ging over sport en zo. En vandaag? 32 tot 40 pagina's, maar meer nieuws staat er niet in! Het is voornamelijk fluff, journalisten die een nieuwe wok uittesten en zo – allemaal gericht op het KOPEN…!'
‘En nog iets dat ik niet snap: de genocide van Rwanda maakte bijna één miljoen doden, en werd amper behandeld in de Westerse pers. Tegenover 11 september! Wekenlang stonden alle kranten volgedrukt voor bijna 4000 doden. Ik begrijp niet dat de mensen tegen deze scheeftrekking niet in opstand komen.'

‘Ik vind het pijnlijk dat u het op die manier bekijkt,' reageert André Rubbens. ‘Ik heb zelf bij Belga gewerkt, als buitenlandjournalistiek, en het was nu net Belga die door correcte journalistiek de eerste tekenen van de Rwandese genocide blootlegde! Daarna zijn persbureaus als Reuters en Associated Press bij ons die informatie komen vragen. Dat nieuws over Afrika minder aandacht krijgt dan nieuws uit de VS, is een wetmatigheid in de verslaggeving die ook ik betreur. De media geeft echter een spiegelbeeld van de samenleving. De journalist staat niet los van de mensen en hun gevoelens, en mensen liggen eerder wakker van wat hen persoonlijk aangaat. Maar journalisten willen hun werk goed doen: kijk maar naar Watergate, waar hun werk het einde van de president betekende!'

Han weer: ‘Wat wij zeggen is niet dat journalisten hun werk niet goed willen doen, maar dat ze het niet goed meer kunnen doen! Ik ken persoonlijk ook een reporter van Belga, en die staat 's avonds over een opera te schrijven, moet de dag erna over een betoging van ‘antiglobalisten' schrijven, en wordt dezelfde dag opnieuw voor een brandje opgeroepen! Zo kan je je werk toch niet doen, met een dergelijke versnippering!'
‘En hoe er met cijfers wordt omgegaan! Onmiddellijk na 11 september bewezen onderzoeken dat ‘de publieke opinie' achter Bush en zijn oorlogsplannen stond. Welnu, dan ga je eens in je eigen kring kijken, en dan vraag je je af: "waar is die publieke opinie? Iedereen denkt er anders over!"'
‘En wat de journalisten allemaal niet durven zeggen de laatste tijd… Een gevangenisopstand in Afghanistan, de Amerikanen werpen er bommen op, en de journalist zegt op het nieuws: "de situatie is onder controle, alle opstandelingen zijn gedood." Huh? En de conventie van Genève dan over de rechten van de krijgsgevangene? En Israël? "Israëlische soldaat" en "Palestijnse terrorist"? Waar zit daar het verschil tussen soldaat en terrorist? Of nog erger: "een B52 heeft precisiebombardementen gedaan." Ooit al eens een B52 gezien? Dat ding is dertig meter lang, en het legt hele bommentapijten! Maar de journalisten zéggen het zo op het nieuws…'

André Rubbens terug: ‘Ook op jullie site worden de objectiviteit soms met de voeten getreden en worden er gekleurde stukken geschreven. Correcte of objectieve informatie behalen is niet gemakkelijk. Ook in Vietnam bijvoorbeeld heeft het jaren geduurd tot er kritiek kwam vanuit de media. Maar er is geen ‘wereldwijde samenzwering' binnen de media of zo hoor! Iedereen probeert de media naar zijn hand te zetten. Jullie ook. De journalisten doen echt wat ze kunnen om objectief te blijven.'

Het woord ging terug naar Han: ‘Zet alle Westerse media naast elkaar, en wat krijg je? Dezelfde informatie, dezelfde beelden zelfs!' Bij Indymedia zijn we misschien ook niet altijd objectief, maar we proberen wel vanuit een andere opvatting naar het nieuws te kijken. Zijn er stakingen bij de Post, wel, dan gaan wij met de postbodes praten in plaats van met de politici. Ook Al Jazeera keek anders naar nieuws. Dat zijn géén fundamentalisten of zo. Wel, die keken van omhoog naar de bombardementen in Afghanistan in plaats van vanuit een vliegtuig. Het resultaat: uiteengereten lijken! Ik heb die beelden gezien toen ik pita ging eten. Wel, ze waren ronduit chockerend! Maar ik heb ze nooit elders gezien. Hun informatie was even objectief als andere media, maar ze keken wel ànders. Met als resultaat: bommen erop. Létterlijk! Ze toonden iets dat niet mocht getoond worden!'

Han's conclusie: ‘Je kàn een keuze maken. Hoe je iets bericht, of hoe je naar iets kijkt, dàt is een keuze. Alle dagen moeten we die keuze weer maken. Bij Indymedia proberen we dat te doen door zélf de informatie te zoeken'.

Maarten Van Hove, Indymedia België

Enkele snelle bedenkingen;

1) Wat doet André Rubbens nu ? (Wiens belangen verdedigt hij nu ?)
2) Wat Han zegt over het groot aantal pagina's fluff: dat wordt door nieuw onderzoek in Gent aangetoond. Het politieke nieuws vermindert effectief. Ik hoop daar later een bericht over te kunnen plaatsen. Het onderzoek vermeldt bv. ook hoe De Morgen meer op sensatie speelt.
3) Dat cijfer van die 17 % Vlamingen die nog de media vertrouwen: het is zelfs nog minder lees ik in DIOGENE(S) nr 2: "Een studie van voorjaar 2001 leert dat amper 15 % van de Vlamingen 'veel tot zeer veel vertrouwen' in de media heeft.
4)Maar je moet ook noteren dat juist de populaire bladen er blijven op vooruitgaan. Er is een verschil tussen vertrouwen hebben in en iets graag zien (wat veel mensen dus doen, met al die 'pulp'). Daar zitten we bij de smaak van het publiek, bij de gemakzucht, de luiheid enzoverder van velen die ook mee schuldig zijn aan het achteruitgaan van de media. Zie ook de massale belangstelling voor Big Brother. Terug in de wereld der instincten. En nu is het wel het systeem dat de 'massa' aanzet tot passief consumeren, maar zoals bv. Fassbinder al wist, we mogen niet zo simpel denken van alle schuld af te schuiven op 'het slechte systeem versus de goede mens'.
5) Hoe precies de precisietapijten van een B 52 kunnen zijn, werd vandaag in Afg. weer aangetoond: bijna werd de nieuwe president van het land naar de eeuwige Afghaanse jachtvelden gebombardeerd.
6) Verder moet beklemtoond wat de rol van de reclame is en hoe het gebrek aan reclamegelden al veel meer linkse media de das om gedaan heeft (zie bv. Le Matin).
7) De keuze waar Han het over heeft is ook de keuze aan wiens kant je staat. Aan die van het volk, het milieu, het leven zelf of aan die van diegenen die zich van de wereld willen 'bedienen' (zoals dat ook het geval is voor de meeste krantenmagnaten). 'Which side are you on ?' titelde Kevin Loach zijn documentaire over de Britse dokwerkers. En die vraag zouden journalisten zich wat meer moeten stellen, ook als hun portemonnee daar niet meteen beter van wordt.

Mooie samenvatting van het verschil tussen indymedia en de commerciele media.
De media heeft volgens mij een zeer belangrijke taak: het opvoeden, informeren, vormen van mensen. Als iedereen er blijft van uitgaan dat mensen lui zijn en niet teveel moeilijke dingen willen weten, dan krijg je inderdaad luie en gemakkelijke mensen die niet verder kijken dan de Vlaamse grenzen. Een krant als Le Monde heeft er voor kunnen zorgen dat er zoiets als het World Social Forum georganiseerd werd. Daar gaat het over: de maatschappelijke positie die de media WIL innemen. Het is slechts een keuze tussen het geld of de mensen!

Inderdaad - maar wel met één bedenking: de media moet nog voor de mensen staan voor de <i>waarheid</i>. Het mooie is dat dat sowieso bijna steeds op hetzelfde neerkomt...

Sorry jongens als dit schoolmeesterachtig overkomt, maar het woord "media" is meervoud: de media hebBEN dus, de media moetEN, enzoverder. Het enkelvoud van media is medium.