arch/ive/ief (2000 - 2005)

1) Wat willen 'we' ?

Tom De Meester heeft gelijk dat we eerst moeten nadenken over wat 'we' (de antiglobalisten) willen bereiken. Maar zoals Tom Peter Jones al schreef, daar komt toch stillaan duidelijkheid in. Enerzijds zijn er eisen zoals een echte (o.a. 'participatieve') democratie, een rechtvaardige wereldhandel (wat inhoudt dat niet de multinationals maar de democratie beslist over de economie), voorrang voor het ecologische ook ... Anderzijds is er een groeiende bewustwor ding dat niet één of ander systeem zaligmakend is; dat er een veelvoud aan alternatieven voor het kapitalisme kan ontwikkeld worden. Alternatieven die beter dan vroegere linkse pogingen, kernwaarden zoals 'égalité, liberté et fraternité' weten te combineren.

2) Vlaamse noodzaak

Al van in het begin van de Seattle-beweging wordt er door de nieuwe linkerzijde (de antiglo bo's) en de 'klassieke' linkerzijde overleg gepleegd en naar overeenkomsten gezocht. In zekere mate wordt hierin in eigen land ook de linkerzijde van SPA en Agalev betrokken, alhoewel de vrees voor recuperatie terecht groot is.
Specifiek voor Vlaanderen stelt zich het probleem dat de linkerzijde door haar versnipperd heid én door het opgeven van een groot deel van het linkse gedachtengoed door SPA, heel zwak staat; daar waar extreem-rechts nu al de derde Vlaamse politieke partij levert en de VLD bezig is om centrum-rechts tot dé dominerende Vlaamse politieke stroming uit te bouwen. Hier op Indymedia schimpen we graag op Verafstoodt, maar welk alternatief kunnen we bieden ?

3) Een open links politiek platform (à la Indymedia ?)

In kringen van onafhankelijk linkse denkers leeft nogal wat argwaan tegenover radicaal-linkse partijen en groeperingen. Persoonlijk heb ook ik geen zin om lid te worden van één van deze organisaties. Maar als je ziet hoe een interactief, open medium als Indymedia kan functione ren, dan stel ik me de vraag of zoiets niet kan in de politiek: een open platform, waarin ieder zijn eigen inbreng kan doen (en dat als een verrijking wordt ervaard), maar we samen toch allen opkomen voor de 'linkse essentie' (zie 1.).

Belangrijk om zo'n 'open links politiek platform' tot stand te brengen is dat iedereen zijn eigen standpunten aan kritiek durft bloot stellen (dat is het frustrerende deel aan een open discussie) in de hoop uit de discussie met steviger standpunten naar voren te komen (het positieve van de discussie). Concreet voorbeeld. Jones stelt dat we werk moeten maken van embryo's van tegenmacht, van eilandjes waarop we de utopie gestalte geven. De participatie ve democratie van Porto Allegro kan als voorbeeld dienen. Tegelijk wijst hij een leninistiche aanpak zomaar van de hand. Maar je kan toch niet als embryo door het leven ... En wat doe je met de ervaring van Chili ? Nergens ter wereld zal je zomaar een links regime uitbouwen, zonder gewelddadig verzet van de rechterzijde. Ik zeg niet dat een leninistische, laat staan een stalinistische aanpak de oplossing is, maar laten we wel bereid zijn om te leren uit de ervaringen in de Sovjet-Unie en China. Zowel vroeger als recent. Dat houdt in dat er ook met de PVDA gepraat wordt; een partij die zelf overigens nog veel denkwerk lijkt te moeten verrichten om de erosie van het communisme in China te verklaren.

4) Bescheidenheid en verscheidenheid

Het is niet alleen het maoistisch model dat nergens met blijvend succes gerealiseerd werd. Waar zijn de trotskistisch of anarchistisch bestuurde landen ? Om van de tot verkapte neoliberalen omgeturnde 'socialistische' kopstukken nog maar te zwijgen.

Heel de linkerzijde kan dus best de bescheidenheid als deugd cultiveren. Niemand heeft dé oplossing. De antiglobaliseringsbeweging beklemtoont terecht dat het het de diversiteit aan mogelijke antwoorden is, die maken dat links toch nog een alternatief kan ontwikkelen, dat het in uiteenlopende landen en culturen, een lokaal interessant antwoord kan uitwerken.

5) Geen nood aan guru's: zelf denken

Tom De Meester heeft het in zijn artikel over enkele schrijvers die 'guru's' van de antiglobalis ten genoemd worden. Maar een kritisch denkend mens, heeft geen door de massamedia tot guru's uitgeroepen figuren nodig. Het alternatief ? De alternatieve pers volgen (inclusief een website zoals deze), kennis hebben (of nemen) van de linkse klassiekers (Marx, Bakoenin, Luxemburg, Lenin ...) en van eigentijdse denkers (vooral zij die door de massamedia niet opgehemeld worden, zoals Chomski en Parenti), deelnemen aan discussies én zelfstandig nadenken.

5) Een ander systeem MOET er komen

De klassenstrijd zal er altijd zijn. Daar moet je partij in kiezen. Dat is - in repliek op Arne Baillière - een kwestie van MOETEN. Je kan niet én links én rechts zijn alhoewel de centrum partijen én extreem-rechts beweren van wel ... "Ni gauche, ni droite" stelt het Franse Front National. En de centrumpartijen willen de tegenstellingen verzoenen, maar waar dat op uitloopt weten we. Je kan niet én het volk zelf laten beslissen én een kleine groep kapitaal krachtigen. Het is het één of het ander. Wat nog niet betekent dat alle 'vrij initiatief' moet onderdrukt worden. Integendeel.

Ziedaar wat "moet". Dat is een moreel moeten. Een maatschappelijk systeem moet voor alle mensen (alle levende wezens zelfs) 'zorgen'. Nu kan je wel al beginnen, zoals Peter Tom Jones schrijft, met het scheppen van embryo's van tegenmacht, maar altijd zal je op een moment voor de keuze komen om de staatsmacht over te nemen of niet, om ze eventueel (al dan niet gedeeltelijk) af te schaffen ook ... Het doel is immers om heel de samenleving, heel de wereld te bevrijden en niet enkele gelukzalige eilandjes (een strategie die overigens op veel vlakken, denk aan het milieu, onmogelijk is: vervuilde lucht stopt niet aan grenzen bv.).

6) Maar HOE ?

Na het moeten volgt een 'hoe': hoe kunnen we eilandjes ontwikkelen, hoe kunnen we finaal de wereld bevrijden ? Moet dat door middel van revoluties ? Of kan de staatsmacht geleidelijk overgenomen worden zonder dat men onderweg het einddoel echter opgeeft (zoals alle reformistische partijen deden) ? Dat is al een eerste punt waarover vrij gediscussieerd moet kunnen worden. Over zulke aspecten moeten alle mensen inspraak hebben, zoniet dan beland je in een linkse dictatuur en die kan, zoals de geschiedenis leert, soms (bijna) even erg zijn als een rechtse.

7) Beginnen we met een linkse zweeppartij ?

Vanuit de geschetste doelstelling en de 'open werkmethodes', kan een linkse 'koepel'bewe ging deelnemen aan verkiezingen. Wie een klein beetje realistisch is, beseft dat het linkse denken in Vlaanderen en elders niet snel dominant zal worden. Dus in een eerste fase zou zo'n linkse koepel werken als een zweeppartij die naargelang de grootte van haar electorale aanhang het systeem min of meer naar links kan doen opschuiven, zoals het Blok dat nu in de andere richting doet.

Het is dus geen kwestie van zoals in de commentaar van Yvan Brys stond: "niet deelnemen aan de macht, maar de macht grijpen." Niet deelnemen, niet grijpen, maar erop wegen door de discussies aan te jagen, door linkse oplossingen weer ingang te doen vinden. Dat is wat ons nu te doen staat. Of niet ?

8) Zijn er dringerder prioriteiten ?

Arne Baillière heeft enigszins gelijk als hij stelt dat het bij nader inzien misschien nog niet het gepaste moment is. Baillière schrijft dat er "voor het ogenblik in Vlaanderen andere prioriteiten zijn zoals het verder uitbouwen van de brede massabeweging die zich voor het moment niet door een vernietigingsdiscours laat leiden, maar vanuit alle lagen van de samenleving wil streven naar een eerlijker wereldhandel en meer reële rechtvaardigheid. De onmiddellijke pogingen tot recuperatie van de gehele beweging voor de eigen agenda van enkele actoren (de vernietiging van het kapitalisme) kan wel eens haar doodsteek betekenen nog voor ze zelf tot een verdere ontwikkeling van haar eigen standpunten is kunnen komen."

Zulke pogingen tot recuperatie moeten inderdaad tegen gegaan worden, maar weet Arne, dat ik voor geen enkele partij werk of denk, dat ik me er zelfs ver van af houdt. Dit is in de eerste plaats een denkoefening om iets op gang te krijgen en als het tot zo'n linkse koepel komt, dan is het aan ons, als kritische denkers, om ook weer die linkse koepel kritisch in vraag te stellen.

Maar nu moet ook de volgende vraag gesteld worden: wat doen we met de opmars van het Vlaams Blok ? Het lijkt soms wel alsof alleen de 'democratische' rechterzijde daar nog wakker van ligt. Zie het recente boek van een Knackjournalist en dat van Patrick Dewael. Maar 'democratisch' rechts (met een De Gucht op kop) kan geen antwoorden bieden op de dema gogie van het Blok. Daarvoor is juist een linkse analyse van de problemen nodig.

Moeten we daar niet wat meer over nadenken ? Over hoe de 'nationalistische antiglobalisten' af te blokken ?

Deze discussie is van enorm belang. Het probleem dat zich stelt is dat geen enkele traditionele partij nog enigszins kan gezien worden als een politiek verlengstuk voor de beweging tegen de oorlog en tegen de EU-toppen. Hoe zal het groeiende protest tegen de globalisering dan politiek gekanaliseerd worden? Daar moeten we met heel de antiglobaliseringsbeweging over nadenken, een antwoord als stem dan op de PvdA of LSP of KP etcetera volstaat niet om een stevig politiek verlengstuk op te bouwen voor deze beweging..

Een georganiseerde "linkse oppositie" als alliantie van politiek ongeorganiseerden, politieke organisaties,... zou een belangrijke stap vooruit kunnen zijn als het erin slaagt een dynamische factor te zijn rond die punten waarover we het eens zijn en met de ruimte om publiekelijk van mening te mogen verschillen op de andere punten.

GC

volgens mij kunnen we best een platform beginnen en dan maar eens wa politiek zweepgedoe doen in 2003.
op dit moment wil ik toch geen lid zijn van één van de bewegingen / partijen ... ik vind geen enkele ervan volledig ok. (allemaal veel te ideologisch)

Ik zie echt niet in wat wij als democratische globalisten te winnen hebben bij verkiezingsdeelname. De kracht van deze beweging is precies directe actie. Het lijkt mij veel tactisch veel verstandiger om BUITEN de politiek te blijven en VANUIT DIE VOORDELIGE POSITIE op de 'democratische' partijen te wegen. Hoe meer 'angst' wij inboezemen, hoe sneller ze geneigd zullen zijn met ons rekening te houden (net zoals de democratische partijen in de jaren negentig begonnen zijn het programma van het Vlaams Blok uit te voeren)

Hierin schuilt juist het grote gevaar van verkiezingsdeelname. Tot nu toe zijn verkiezingen altijd evenveel 'momenten van recuperatie' geweest. Het meest schrijnende voorbeeld hiervan was de verkiezingoverwinning van de CVP vlak na het 'rakettenbesluit' medio jaren 80. Toen de CVP eerst mee opstapte in de betoging van 400.000 en drie weken later onder Amerikaanse druk toch instemde met het NAVO-dubbelbesluit, dacht ook iedereen 'dat het nu wel snel afgelopen zou zijn met die draaikonten'. Het heeft spijtig genoeg niet mogen zijn.

Een ander voorbeeld? In februari 97 zijn wij met zo'n slordige 70.000 door de straten van Clabecq getrokken. De daaropvolgende verkiezingen waren ook niet echt de grote linkse dijkbreuk (ondanks het feit dat D'Orazio zich kandidaat gesteld had voor Europa). Vergeet aub. ook niet wat er met vader Marchal gebeurd is. En is er nog iemand die zich de 'Rood Groene Beweging' (RGB) herinnert?

A la limite ben ik er niet tegen dat de verschillende linkse partijen (en daar reken ik spa en agalev NIET bij) samen een front zouden vormen, maar ik zou dat zeker NIET doen onder de vlag van de 'democratische globalisten'. Al was het maar uit respect voor de anarchisten binnen de beweging.

zie ook een eerder artikel van mij: http://archive.indymedia.be/front.php3?article_id=6333

Het resultaat van deze discussie is zonder meer de essentie van de toekomst van de beweging. Bestaat er een oplossing voor een politieke crisis die uit de werkzaamheid van de beweging kan voortkomen ?Dat klinkt nogal algemeen, nogal abstract of theoretisch. Maar gelijk welk open politiek forum/netwerk zal op dat niveau de beginvragen moeten opstellen opdat de discussie tot concrete resultaat leidt: een politieke tegenmacht, lokaal, nationaal en globaal.Met LEEF! zijn wij al enige tijd bezig met politieke etwerkvorming steunend op lokale groepen die wel deelnemen aan verkiezingen.

Maar de situatie is radicaal verschillend op nationaal vlak dan oplokaal vlak. Zoals de discussie radicaal anders is op globaal vlak dan op nationaal vlak.

Op nationaal vlak is het grootste struikelblok voor een politieke tegenmacht, de alles overheersende ideologie van het middenveld, zowel in de politiek als in de beweging. België is meegesleurd in de globalisering van de wereldeconomie als kleine natie in de schaduw van de grote jongens die uiteindelijk beslissen over oorlog of vrede, over liberalisering of staatsinterventie. Het financiekapitaal dat zich verantwoordelijk voelde
voor deze rompstaat is weggeveegd in de maalstroom van de wereldwijde contrareformatie van het kapitaal. Meer dan de leidende staten wordt België geleid door groepen, partijen en apparaten van de middenklassen die alleen naar de pijpen van het internnationaal kapitaal kunnen dansen en niet WILLEN steunen op de enorme strijdbare werkende klasse die ons land herbergt.Deze apparaten kunnen niet anders dan een "sterk middenveld" scheppen voor zichzelf en voor de algehele stabiliteit van het systeem.De Vlaamse volkspartij waar vandaag over gepalaved wordt gaat over de vorming van een rechtse partij met een middenveld.De overheersing van de middenveldideolgie in de politieke discussie heeft ondermeer tot gevolg dat een beweging in België snel eenpolitieke krisis kan uitlokken (zie naar de verschillende crisissen van de jaren '90), maar zeer moeilijk tot een zelfstandig alternatief kan komen dat verder gaat dan "druk uit oefenen op". De frustratie die daar uit voortvloeit heeft het Vlaams Blok geen winseieren gelegd. Wie zich enkel beperkt tot "druk uitoefenen op" een bestaande politieke formatie of stroming kan geen aanspraak maken bij de bevolking een politiek alternatief te zijn. De disuccie zal dus EN moeten gaan over een ander soort democratie, dan de democratie van het middenveld en over de concrete ervaringen waarin het stadium van "druk uitoefenen op " reeds overschreden zijn (spijtig genoeg vooral lokaal).Voorts hebben de politieke apparaten in België de historische verantwoordelijkheid op zich genomen om de werkende klasse politiek, sociaal, sindicaal te splitsen tussen het Noorden en het Zuiden van het land op een ogenblik dat cultureel, economisch en kwa algmeen bewustzijn de volkeren dichter bij elkaar komen te staan ,ondermeer ten gevolge van de globalisering. Ook daardoor is het Vlaams Blok kunnen doorbreken als politiek alternatief bij het volk.Gelijk welk politiek alternatief zal haar netwerk/forum dus moeten opvatten als een concrete wisselwerking tussen de beweging en de politieke tegenmacht in Vlaanderen én Wallonië. De moderne arbeidersbeweging is ontstaan vanuit deze wisselwerking en het politiek regime heeft de historische instrumenten van die wisselwerking gebruikt TEGEN de werkende klasse. Gelijk welk etwerk/forum rond een politiek alternatief zal federaal moeten zijn.

JP schrijft:
Het is dus geen kwestie van zoals in de commentaar van Yvan Brys stond: "niet deelnemen aan de macht, maar de macht grijpen." Niet deelnemen, niet grijpen, maar erop wegen door de discussies aan te jagen, door linkse oplossingen weer ingang te doen vinden. Dat is wat ons nu te doen staat. Of niet?

1. De beweging zoals ze nu werkt en aan kracht wint is de beste garantie dat er weer linkse oplossingen ingang vinden. Dat is het geweldig positieve aan deze beweging. Dat hierbij kan gedacht worden aan een efficiënter structuur, OK, alles kan beter. De vraag is dan weer: in welke richting gaan we? En hoe zwaar kan een beweging effectief wegen op de machthebbers? En: gaan we betere resultaten bereiken door bv. aan verkiezingen deel te nemen?Het klinkt misschien niet zo leuk maar elke beweging, hoe sterk ze op een bepaald moment ook staat, geraakt over haar hoogtepunt en verzwakt. De vraag is: wat dan?

2. Wat bedoel je met "wegen op de macht om discussies aan te jagen"? Discussies op welk niveau? De SP, Agalev? De regering? Als Verhofstadt de beweging intussen min of meer erkend heeft dan is dat niet omdat we met hem zijn gaan discussiëren, maar omdat er druk is vanuit de straat. Neem die druk weg en Verhofstadt slaapt weer op beide oren.

3. Als je ervoor kiest om linkse oplossingen ingang te vinden via de partijen die momenteel de dienst uitmaken dan kan je daar beter gewoon lid van worden. Dat is de keuze van het reformisme. Je weet zo dat een aantal mensen uit de beweging die keuze zullen maken. Die brengen het dan tot partijvoorzitter of tot minister, en op termijn krijgen die taarten naar hun hoofd.

4. Als je ervoor kiest om linkse oplossingen ingang te doen krijgen door een links maatschappijmodel na te streven dan kan je volgens mij niet anders dan er van uit te gaan dat je de macht vroeg of laat moet grijpen. En dat je daarvoor een 'gespecialiseerde' organisatie moet opbouwen, want zoiets is heel ingewikkeld en er stelt zich inderdaad onmiddellijk de vraag van hoe je de democratie organiseert na de machtsovername. Het is niet verstandig om te denken dat zoiets voor later is, "als we maar eerst voldoende gewogen hebben op het beleid." Je kan het ene niet uitstellen voor het andere.

Bedankt allen voor de snelle reacties op het stuk van vanmorgen. Ietsje later is er op de site ook een aanverwant artikel van Herwig Lerouge gepubliceerd en vanavond vernam ik in Gent, op een avond met Michael Parenti (waar een verslag op Indy over volgt) dat nogal wat mensen die hier niet meteen hun gedachten neerschrijven, deze discussie ook belangrijk vinden.

Maar het is wel een discussie die ons nog veel kopbrekerij gaat kosten. Om nog maar te reageren op alles wat hier vandaag geschreven is, heb ik een halve dag nodig en die tijd heb ik nu de volgende dagen niet. Daarom alvast deze korte middernachtelijke reactie.

Interessant is zeker dat door ons gediscussieer hier, het denken over 'linkse politiek' in Vlaanderen in een stroomversnelling(etje) kan raken.

We zijn het er allemaal over eens dat we de in Vlaanderen overheersende rechterzijde moeten aanpakken.

Over het HOE van die aanpak, denken we verschillend. Maar overeenkomstig de nieuwe wind van de antiglobalisatiebeweging, is dat niet zo'n groot probleem.

Alle 'legitieme' middelen en methoden zijn goed: zowel binnen als buiten de verkiezingen, binnen als buiten het parlement. De politiek mag best eens van het monopolie van de politieke partijen bevrijd worden.

Maar als we echt iets willen bereiken en niet alleen maar voor onszelf therapeutisch bezig zijn, dan is er nood aan een 'globale' strategie ... Aan het op elkaar afstemmen van de verschillende deelstrategieën en deeltaken; van het studiewerk, over het alternatieve mediawerk, langs het straatprotest tot het electoraal, parlementair en nog ander werk.

"Eenheid in verscheidenheid" ...