Onderwijsstaking: pro of contra?

Door een foutieve voorstelling van zaken in de media en een tendentieuze berichtgeving van de minister van Onderwijs keert de publieke opinie zich momenteel tegen de onderwijsmensen. Dat is jammer en onnodig. Leerkrachten die op straat komen en staken, zijn de vijand niet. Zij verdedigen fundamentele rechten en zijn vooral bekommerd om de kwaliteit van het onderwijs en de toekomst van de kinderen. Enkele argumenten ter verduidelijking.

Vakbonden zoeken naar oplossingen
Vele jaren al zijn de vakbonden vragende partij om het probleem van het lerarentekort en de herwaardering van het lerarenambt ten gronde te bespreken. Voorstellen om oudere leerkrachten langer in dienst te houden door hen een administratieve taak te geven, jonge leerkrachten te begeleiden enz. werden telkens van tafel geveegd zonder ernstig te worden bekeken.

Eind augustus trokken verschillende directies aan de alarmbel en gaven het signaal dat tal van openstaande betrekkingen nog niet waren ingevuld. Op de eerste schooldag antwoordde minister Vanderpoorten dat ze niet moesten panikeren en dat de vervangingspools wel voor de nodige leerkrachten zouden zorgen. Daarenboven zou door het stijgend aantal inschrijvingen in de lerarenopleidingen het probleem binnen twee jaar helemaal opgelost zijn. De vermindering van de werkdruk en planlast zou echter nog niet voor direct zijn. Nochtans was ook deze maatregel, naast de kleine loonsverhoging van drie procent, een overeenkomst uit CAO VI 2001-2002.

Bezuinigingen, niks dan bezuinigingen
Terwijl er een overschot is van 10 miljard op de Vlaamse begroting, kwam de regering midden september met een onderwijsbesparing van 1,1 miljard op de proppen. Het tovermiddel om aan dat bedrag te raken, bleek het optrekken van het TBS 55+-systeem naar een TBS 58+ te zijn, het drie jaar langer laten werken van leerkrachten. In het begin werd het lerarentekort nooit als argument voor deze besparing naar voor geschoven. Pas wanneer de minister en haar entourage voelde dat deze maatregel een regelrechte onderwijsoorlog dreigde uit te lokken, kwam men met dat "niet langer vol te houden, ongeoorloofd 'privilege' van de onderwijsmensen" op de proppen.
De Vlaamse regering redeneert blijkbaar enkel vanuit economische motieven en ligt niet wakker van het belang van het onderwijs en het welbevinden van de leraars. Tijdens de laatste CAO-onderhandelingen leek juist dat nochtans zo belangrijk voor de minister.

TBS is géén pensioen
Terbeschikkingstelling op 55 jaar IS geen pensioen, maar een maatregel waardoor leerkrachten die hun job om een of andere reden niet meer aankunnen, vervroegd konden uitstappen. Ze willen de leerlingen niet langer opzadelen met uitgebluste en zieke leerkrachten, maar vinden dat die recht hebben op jonge, enthousiaste mensen voor de klas. Daarvoor willen ze best een loon-verlies van ongeveer 40% derven, ze zijn niet op pensioen.
Meestal hebben ze hun 35 beste jaren aan het onderwijs gegeven. Ze zijn niet na enkele jaren lesgeven uitgestapt zoals zovele commentatoren en hebben niet, zoals de minister zelf na 19 jaar, voor een lucratievere job gekozen.
Is terbeschikkingstelling op 55 jaar inderdaad zo'n 'privilege'? Uit een stressonderzoek van de Serv bleek dat onderwijs een probleemsector is. De leeftijdscategorie 50-54 bleek een score voor psychisch welbevinden te bezitten die overeenkomt met patiënten die in de eerstelijns psychiatrische verzorging terechtkomen.

Verbroken CAO
Belangrijk is dat het hier inderdaad gaat over het eenzijdig verbreken van een CAO die enkele maanden geleden onderhandeld én door alle sociale partners ondertekend werd. Daarin was overeengekomen dat TBS 55+ behouden zou blijven tot 2005!

Wordt het onderwijs hier als testcase gebruikt? Als deze manier van werken succesvol blijkt te zijn, kan elke sector misschien naar believen een CAO verbreken op het moment dat die hem niet langer goed uitkomt. In de privé-sector zou hiertegen massaal worden gereageerd, en terecht. Als leerkrachten dit doen, worden ze afgeschilderd als 'profiteurs die enkel nog meer vakantie willen'. Bekijk het eerder als een gevaarlijk precedent om sociaal overleg in de toekomst overbodig te maken. De aanval op het stakingsrecht in de overheidsdiensten past in hetzelfde kader.

Creatief staken
Het 'creatief staken zonder loonverlies' is een wat ongelukkige actievorm waarmee niet alle leerkrachten akkoord zijn en waaraan ook niet iedereen meedoet. Weet echter dat ze door minister Vanderpoorten zelf is uitgelokt door haar commentaar dat 'de bekomen drie procent loonsverhoging al voor een groot deel is betaald met de loonafhoudingen van de vorige stakingsdagen'.

Dikwijls hoor je van buitenstaanders dat leerkrachten absoluut geen reden hebben tot klagen en dat deze staking bijgevolg onterecht zou zijn. Wat zou dan toch de reden kunnen zijn dat zo weinig/ onvoldoende mensen voor dit mooie beroep kiezen?

Het probleem van het lerarentekort wordt enkel opgelost door het beroep aantrekkelijker te maken voor jongeren en niet door besparingen. Ook niet door oudere leerkrachten te verplichten drie jaar langer te werken, want dat heeft enkel een wervings- en benoemingsstop voor de beginnende leerkrachten tot gevolg.

arch/ive/ief (2000 - 2005)