Reactie op 02 oktober info-avond van Atac met Jaap Kruithof

Het stond reeds geruime tijd in mijn agenda, 2 Oktober: 'Jaap Kruithof zet alles nog eens op een rijtje in het licht van de gebeurtenissen op 11 september jl.' Het leek uitnodigend, de Jaap op uitnodiging van ATTAC over de gebeurtenissen op 11 september en met het licht op 19 oktober de Euroepses top. Ik zou het niet missen, ik wou graag weten wat ATTAC mij als beweging te bieden heeft. Ik ben nogal moeilijk te engageren voor iets en nog moeilijker tegen iets. Maar globalisten die moeten er zijn en onder alle globalisten vind ik de anti-globalisten het meest sympatiek en nuchter.

De avond begon met een open brief aan de heer Verhofstadt, Guy V. genoemd door de auteur, Eric G. Ik denk dan gewoon waarom de dingen niet bij naam noemen, het gaat hier toch om een antwoord op zijn schrijven. Ik probeer me verder op de inhoud van de brief te concentreren en hij is zowaar stevig opgebouwd, wat Goeman zegt houdt steek.

Daarna het woord aan de gast van de avond, Jaap Kruithof. Ik ben misschien naïef of welwillend maar ik kon me niet van de indruk ontdoen dat Jaap niet op dreef kwam, weinig of geen sterke uitspraken en helemaal geen analyse die verder ging dan wat je dezer dagen uitgebreider en scherper in zowat alle kranten kunt lezen. Integendeel, gewoon geen jota die de grootste gemene deler van wat in De Morgen en in de Standaard te lezen valt overstijgt..

Het hele discours kwam op mij af als een anachronisme. Een intellectueel vooraan aan een tafeltje met het obligate glaasje water en een inleider die vooraf nog even snel in een te groot bemeten tijdsbestek wil tonen dat hij ook tot het kringetje behoort. In de zaal tweehonderd toeschouwers die om beter van het schouwspel te genieten vooraf besloten hebben dat zij zelf niets weten en dus moeten luisteren, ja zelfs noteren wat reeds weken in de kranten staat die ze zelf kopen. Bij het vragenstellen wordt duidelijk dat er ook nog enkele uitzonderingen zitten, een verademing.

Wat daarna gebeurde tart alle verbeelding. Dood gemoedereerd vertelt Jaap Kruithof aan Zijn Publiek, 200 toeschouwers (die vooraf besloten hebben dat zij niets weten), dat Guy Verhofstadt dom is, niet al te slim, dat Guy Verhofstadt naïef is, dat Guy Verhofstadt de anti-globalisten niet begrijpt, dat Guy Verhofstadt niets gesnapt heeft van de wereldeconomie, dat Guy Verhofstadt geen weet heeft (sic) van wat in Africa gebeurt, en Jaap gaat zo een half uur door. De conclusie werd helemaal aan het begin reeds gesteld, met zo iemand praat je niet, dat is een onbenul. Het publiek gniffelt, lacht, amuseert zich en ik, ik zit daar in dit schouwtoneel, het 'Nieuwpoorttheater' te Gent was de toepasselijke lokatie.

Na de pauze gaat het nog een beetje verder, Jaap permitteert zich het publiek de illusie aan te kweken dat hij weet heeft van de intieme machtsverhoudingen in het huishouden Van Hecke - de Temmerman en vulgariseert de machtsstrijd die op dit ogenblik de CD&V verlamt als antwoord op de vraag welke strategieën Attac wenst te volgen om zijn impact te verhogen.

Op zo een ogenblikken fluistert mijn gezond verstand uit de onbezoedelde Westhoek uit alle macht: 'Jaap jij zit hier te zwanzen'. Verhofstadt is niet dom, Verhofstadt behoort tot een van de weinige liberale politici in dit land, die zelfstandig in staat is een ideeengoed op te bouwen. Verhofstadt is niet naiëf, hij heeft hoogstens een zachtaardige indruk. Verhofstadt begrijpt wat er aan de hand is en Verhofstadt weet wat in Africa gebeurt. Jaap je zit hier voor 200 mensen, spreek waarheden. Je zij ook nog Verhofstadt probeert ons te recuperen. En hoe Johan en Els elkaar beïnvloeden op het vlak van politiek meningsvorming is uw zaak niet, daarvoor zijn we niet naar hier gekomen, het doet er al lang niet meer toe. Al lang Jaap, al van voor 11 september. En Jaap, als je er al weet van hebt dan siert het je niet deze gegevens aan te wenden in de discussie over strategieën. Dit is ouderwetse lulkoek van mensen die tot 'de kringen' behoren.

Ik heb geen boodschap aan een pseudo-intelectualistische anti-globaliseringsbeweging die zich uitslooft om te verklaren hoe ze aan de naam anti gekomen zijn zonder dat ze tegen globalisatie zijn. Ik heb geen boodschap aan een anachronisctische schouw waarin mensen in de eerste plaats zichzelf opvoeren. De vraag waarmee ik naar het theater gekomen was blijft onbeantwoord: 'Wat heeft Attac Vlaanderen een gemotiveerd tegenstander van neoliberale globalisering te bieden?' Guy Verhofstadt is in hart en nieren een liberaal, hij is intellectueel sterk en hij weet zeer goed waar hij mee bezig is. Hij is een essentieel element in het systeem, hij is het schoolvoorbeeld van hoe de machtscenakels van het groot kapitaal de politiek gebruiken als het hen uitkomt. Verhofstadt heeft alvorens één letter van die open brief op papier te zetten met alle intelectuele capaciteiten waarover hij beschikt en na afweging van diverse informatiebronnen een keuze gemaakt, een politieke keuze, een keuze uit zelfbehoud en eigenbelang in de brede politieke zin van het woord. Verhofstadt weet waar hij naartoe wilt. Na elf september heeft hij de brief nog een tweede maal gelezen en hij heeft er geen letter aan veranderd. En dan komt de vraag naar strategieën, hoe wil Attac met dit soort mensen en hun politieke keuzes en daden handelen. Pacifistisch. Dat is het enige concreet dat ik gehoord heb. Ik sta erachter. Ik wil meer horen en ik wil bovenal dat de 200 aanwezigen door Attac ernstig worden genomen. Samenwerking en solidariteit worden in de toekomst voelbaar belangrijker dan ooit.

Een avond als deze kan me geenszins bekoren. Waar ik een boodschap aan heb en de mensen die mijn interesse gewekt hebben voor Attac en de anti-globalisering zijn die jonge (niet letterlijk te nemen maar wel nieuwe) groepuscules en groepen van contra-globalisten die zich snel en globalistisch organiseren om in actie te komen en de aandacht van de publieke opinie te vestigen op de fundamentele tekortkomingen en de uitspattingen van het systeem. Groepen die Verhofstadt niet afschilderen als een schooljongetje en zeggen zoals Jaap tot driemaal toe: 'wij zijn ouder en wijzer en wij doorzien hem, hij probeert ons te recupereren en te verdelen'. Jonge groepen die figuren als Verhofstadt terecht inschatten als een essentieel element in het systeem, geen schrik hebben van verdeel-politiek en een sterke vastberadenheid aan de dag leggen om tot die machtscentra door te dringen waarvoor Verhofstadt mag dienen zolang hij bruikbaar is. Groepen waar de ouderwetse vertoningen als deze van 02 oktober geen traditie zijn en de democratie geen cijferaangelegenheid is, geen palaver-basis-versie maar waar democratie een nieuwe invulling heeft gekregen: aktiebereidheid. Wie meedoet en meewerkt, bepaalt mee wat kan en haalbaar is en de aantrekkingskracht van de groep wordt bepaald door de adequaatheid van zijn acties en zijn vermogen om manoeuvres als open brieven en georganiseerde dialoog juist in te schatten.

Mijn ontgoochelende conclusie: Attac Vlaanderen moet zich dringend bezinnen over de strategie en de interne cultuur die het wil hanteren als hefboom voor impact. Wij hebben geen boodschap aan een oubollige pseudo-intellectuele beweging in een nieuw kleedje die volle theaterzaaltjes kan lokken om kritiekloos te slikken wat in puur ouderwetse stijl wordt opgediend door enkele paternalisten die schijnbaar een patent op meningsvorming hebben . Moeten we niet veeleer een dynamische kern versterken van groepen en individuen die aktiebereid zijn, de interne discussie en meningsvorming niet schuwen en het debat en de betrokkenheid van éénieder aanscherpen in plaats van beiden af te stompen? Contra-globalisten, die groep van mensen die in de eerste plaats hun analyse baseren op gezonde rechtvaardigheidsrefleksen en solidariteitsgevoel.

Jaap het siert U nog steeds de boer op te trekken maar het helpt niet onze gezamenlijke verpersoonlijking van de wolf in schapevacht, Guy Verhofstadt als naïef af te schilderen voor uw talrijk publiek omdat uw oude denkkaders en verklaringen niet meer adequaat zijn en uw antwoorden aan herziening toe. Er is 11 september geweest.
11 september luidt onverbiddelijk een nieuw tijdperk in, onverbiddelijk, voor iedereen. Verhofstadt heeft zijn openbrief niet herschreven en Jaap jijzelf hebt nog niet toegegeven aan het idee dat ook voor jou 11 september onverbiddelijk was. Ik apprecieer U, ik ben een medestander in de strijd tegen neo-liberale globalisering, laten we met alle medestanders samen denken over en zoeken naar naar adequate keuzes en strategieën en onze ouderwetse verschijningen afstoten.

arch/ive/ief (2000 - 2005)