arch/ive/ief (2000 - 2005)

Don't confuse food parcels with cluster bombs, warns US

War on Terrorism: Broadcast

By Andrew Buncombe in Washington

The Independent
30 October 2001

The US has been forced to broadcast radio messages warning the people of Afghanistan not to confuse food parcels with cluster bombs that are also being dropped over parts of the country.

In an embarrassing admission of the danger posed by such weapons, the US has warned that from a distance the two items could be mistaken – both are roughly the same size and both are bright yellow

"Attention, noble Afghan people," starts the message broadcast in both Pashto and Dari. "As you know, the coalition countries have been air dropping daily humanitarian rations for you. The food ration is enclosed in yellow plastic bags. They come in the shape of rectangular or long squares. The food inside the bags is halal and very nutritional.

"In areas away from where food has been dropped, cluster bombs will also be dropped. The colour of these bombs is also yellow. All bombs will explode when they hit the ground, but in some special circumstances some of the bombs will not explode."

A Pentagon spokesman yesterday confirmed that the broadcasts were being carried out but denied there was any embarrassment to the US. "We have never had to bomb and drop food at the same time in such close proximity," he said. "We are trying to alleviate any possible mistakes."

Cluster bombs are canisters which break open on impact with the ground to scatter, smaller so-called "bomblets". It is estimated that these bomblets have a dud rate of about 5 per cent and can lie buried "live" in the ground for years until something detonates them. They have been condemned by various humanitarian organisations for the indiscriminate way they can injure civilians.

The United Nations has already expressed concerns about using the weapons in Afghanistan. Last night, a spokesman for the UN High Commissioner for Refugees said: "The food drops are not the most efficient way of delivering food. None the less, in a situation where there is no food coming in, you cannot be too choosy. We have urged that any military action should take into account the civilian population and that it should be as least harmful as possible to this population."

While Britain has not dropped cluster bombs in Afghanistan, its position on their use is no different to that of the US. The Secretary of State for Defence, Geoff Hoon, yesterday told the Commons that they had been used in Afghanistan on a "limited number of occasions against the particular military threat of armoured vehicles".

Responding to a call from the Labour MP Ann Clwyd to pressurise the Americans to stop using the bombs, Mr Hoon added: "They are not used against the civilian populations and the number of circumstances in which they have been used in Afghanistan has been extremely limited. They are not, either, in any way comparable with land mines."

Ms Clwyd later said: "It is known very well that cluster bombs are, unfortunately, anti-personnel mines as well. They can destroy innocent civilians in much the same way as land mines."

The radio message is being broadcast by the US using specially designed EC-130E Commando Solo planes bristling with electronic equipment to broadcast messages as well as jam other transmissions. It informs the Afghan population: "In future cluster bombs will not be dropped in areas where food is air dropped.

"However, we do not wish to see an innocent civilian mistake the bombs for food bags and take one away believing that it might contain food. We would like you to take extra care and not to touch yellow-coloured objects."

Clusterbom van Neêrlands trots... Nederland vreest dat zogeheten 'clusterbommen' in Afghanistan onnodig veel slachtoffers maken onder de burgerbevolking. Maar dezelfde bommen heeft Nederland zelf nog tijdens de Kosovo-oorlog op grote schaal gebruikt. Door onze redacteur Steven Derix

ROTTERDAM, 31 OKT [NRC}. Volgens de Koninklijke Luchtmacht was het een van de ,,markante momenten'' van de Nederlandse deelname aan de Kosovo-oorlog. Op 28 april 1999 wierpen twee Nederlandse F-16's clusterbommen af boven het vliegveld van Podgorica, Montenegro. De aanval was een succes, zo vermeldt de site van het ministerie van Defensie (http://www.mindef.nl): achttien Servische [juister: Joegoslavische; als deelrepubliek heeft Servië geen leger] helikopters en Galeb-jachtvliegtuigen werden door een regen van kleine bommetjes vernietigd. Hoeveel doden er aan Servische zijde vielen, vermeldt de site van het ministerie niet.
Ze zijn goedkoop en effectief. En dus maken clusterwapens deel uit van de arsenalen van alle krijgsmachten ter wereld, ook de Nederlandse. Het principe is simpel: een container die boven een doel wordt afgeworpen, valt uiteen in een serie kleinere bommen of explosieven, die verspreid worden over een gebied ter grootte van grofweg een voetbalveld. Vrijwel alle 'zachte' doelen die zich in het gebied bevinden – tanks, vliegtuigen, infanterie – wordt door de 'submunitie' vernietigd, of, zoals militairen liever zeggen, 'uitgeschakeld'. Tegen bunkers is het wapen niet effectief, tegen niet-versterkte infrastructuur, zoals bijvoorbeeld vliegvelden of trainingskampen voor terroristen, des te meer. Als de clusterbom behalve met explosieven ook nog eens gevuld is geweest met mijnen, zal de vijand zich wel twee keer bedenken voordat hij de aangerichte schade gaat herstellen.
Maar clusterwapens hebben ook nadelen. Omdat de submunitie over een groot oppervlak wordt verspreid, is de kans op onbedoelde slachtoffers en schade (collateral damage) groot. Tijdens een aanval op het vliegveld van Nis in Servië in mei 1999 kwam op een clusterbom terecht op een woonwijk en doodde 18 burgers, waarna de Amerikanen besloten voorlopig geen clusterwapens meer in te zetten. Vrijwel elke clusterbom bevat een aantal 'blindgangers', munitie die niet ontploft. Deze zogenaamde uxo's (van unexploded ordonance), leveren nog lang na het beëindigen van een conflict een gevaar op voor de burgerbevolking.
In 1997 ondertekenden 89 landen het verdrag van Ottawa, dat het gebruik van het soort mijnen verbiedt dat tegen mensen wordt ingezet. Het verdrag maakt ook verschillende typen clustermunitie illegaal – reden voor de VS om het verdrag niet te tekenen. De Nederlandse luchtmacht, maar ook de landmacht, beschikken over allerlei soorten clusterwapens die nog wel 'mogen'. De M109-houwitsers van de artillerie kunnen een granaat afvuren die uiteenvalt in 88 kleine granaatjes; de MLRS (Multi Launch Rocket System) schiet een raket af die is gevuld met maar liefst 644 stuks submunitie, die alles in een gebied van honderd bij honderd meter met de grond gelijk maken. De luchtmacht beschikt over verschillende clusterbommen, waarvan de CBU-87 (202 stuks submunitie) de meest gangbare is. Ongeveer 270 clusterbommen van het type CBU-89 'Gator', die 'anti-personeelsmijnen' bevatten, werden in 1997 op 'non-actief' gesteld. Plannen om deze mijnen te laten vervangen door anti-tankmijnen werden door minister De Grave in 1999 opgegeven.
Het Internationale Rode Kruis stelt in twee rapporten dat clusterwapens 'zodanig onmenselijk, buitenproportioneel en niet-onderscheidend' zijn dat het gebruik ervan – bijvoorbeeld in bewoonde gebieden – aan banden moet worden gelegd. In afwachting van een verdrag zou er een moratorium moeten komen op het gebruik van clusterwapens, zo vindt het Rode Kruis. Nederland steunt dit moratorium niet, maar is wel 'actief betrokken' bij internationaal overleg, zo meldden het ministerie van Buitenlandse Zaken en Defensie vorig jaar in een brief aan de Tweede Kamer.In Kosovo wierp de Koninklijke Luchtmacht in totaal 165 clusterbommen van het type CBU-87 af, zo meldt de Kamerbrief. Doelen waren vliegvelden, brandstofopslagplaatsen, maar ook 'verzamelgebieden van militair materieel en miltaire eenheden'. Als de wapens daadwerkelijk op grote schaal zijn ingezet tegen concentraties Servische militairen op de grond, dan kan het haast niet anders of de Nederlandse F-16's hebben veel slachtoffers gemaakt.