arch/ive/ief (2000 - 2005)

"Ik herinner me de 'wanted'-posters uit mijn kindertijd. 'Wanted, Dead or Alive' stond erop."

George B. over Osama B.L., 17/9

Zijn de eisen van Bin Laden onbespreekbaar ?

Uitgaande van het gezegde dat de terrorist van de één, de vrijheidsstrijder van de ander is - waarbij vaak verwezen wordt naar de geschiedenis van het ANC in Zuid-Afrika en de PLO in Palestina/Israël (1) - stelt zich de vraag of er toch niet met 'terroristen' gepraat kan worden. De stelling dat dat niet kan, staat haaks op het alvast in Europa sterk aanwezige besef dat praten altijd beter is dan vechten. In Noord-Ierland kon er toch ook maar pas aan vrede gewerkt worden door met IRA en de protestantse terroristen te gaan praten. In de week van 22 oktober (toen het IRA begon te ontwapenen) prees Tony Blair de leiders van Sinn Fein openlijk. Dus waarom gaat hij niet op theevisite bij Bin Laden ? Omdat er in Afghanistan hogere (olie- en gas-) belangen in het spel zijn ?

Een democratisch Europa moet in de beste traditie van Socrates en Diogenes de dialoog durven aangaan met iedereen, extremisten inbegrepen. Het zal dan vaak ontdekken dat de eisen van de 'extremisten' - hoe weerzinwekkend de daden ook die ze plegen of waarvan ze beschuldigd worden - niet zo extreem zijn.

Bovendien, met de V.S. praten we ook en wat hebben tal van V.S.- regeringen niet uitgespookt (putch in Chili, oorlog in Vietnam, bommen op ...) ?

Dat de eisen die Bin Laden nu naar voor schuift, niet zo extreem zijn, werd door de Nederlander Marnix Koolhaas aangetoond in een Volkskrant-artikel dat op 23/10 in De Morgen verscheen. Koolhaas schreef: "Inwilling van de politieke eisen die Bin Laden stelt, is objectief beschouwd de beste manier om nieuwe terreurdaden te voorkomen. Zowel een Palestijnse staat als de terugtrekking uit Saoudi-Arabië zijn geen radicale eisen."

Natuurlijk kan Bin Laden een heel andere agenda hebben dan diegene die hij officieel naar voor schuift en natuurlijk werkt hij samen met de oerconservatieve Taliban die het leven van de Afghaanse vrouwen tot een hel maken. Maar het is aan zijn 'publieke agenda' dat hij de steun van zijn aanhangers dankt (van Pakistan tot Brazilië, waar Bin blijkbaar ook heel 'populair' is). Realiseer op een verstandige manier (begeleid door een dialoog tussen alle betrokkenen) Bin Ladens 'publieke agenda' en de nood aan een extremistische opstelling bij veel van de huidige voorstanders van Bin Laden valt weg.

De twee centrale eisen in Bin Ladens agenda zijn echt niet onrealiseerbaar.

1) Een Palestijnse staat komt er. Vraag is wel hoeveel bloedver gieten daar nog zal aan vooraf gaan.

2) En waarom zouden de Amerikanen nog langer militair aanwezig moeten zijn in de Arabische wereld. Koolhaas maakte de onwense lijkheid van die aanwezigheid duidelijk met een spiegelvoorstel ling. Stel dat er Taliban-troepen gelegerd worden binnen de muren van het Vaticaan (zoals de corrupte Saoudische elite nu Ameri kaanse troepen toelaat in het land met de 'heilige' plaatsen Mekka en Medina): zouden 'wij' dat accepteren ? Bestaat er niet zoiets als een 'cultureel en religieus zelfbeschikkingsrecht', vraagt Koolhaas. "Een zelfbeschikkingsrecht dat gestoeld is op de verworvenheden van het westerse verlichtingsdenken."

Het vertrek van de Amerikaanse troepen uit de Arabische landen zou een 'deëscalerend' effect hebben. Het zou de Arabische wereld het gevoel geven terug baas in eigen huis te zijn waardoor extremisten de wind uit de zeilen genomen wordt.

Niet willen praten over de publieke eisen van Bin Laden betekent dat men de extremisten vrij spel geeft en hen een grotere aanhang bezorgt, want terreur met geweld bestrijden leidt tot escalatie. Een escalatie waar de door Bush & Co met overdreven bombarie opgehemelde 'Westerse beschaving' finaal (via bio- en andere terreur) zou kunnen aan ten onder gaan.

'Oemma' als verzet tegen 'globalisering'

"Is de strijd tegen honger niet eenvoudiger dan die tegen terrorisme ?"

Jos Magnus, in een lezersbrief in De Standaard

Is het u ook opgevallen dat de Saoudiër Bin Laden, die een 'verfijnde opvoeding' genoot, er een stuk intelligenter uitziet dan George Bush ? Nu mag je niet zomaar op het uiterlijk afgaan, maar toch.

Belangrijker echter dan dat we beide leiders doorgronden (van Bin wordt ook gezegd dat hij superijdel is), is dat we proberen inzicht te krijgen in het religieuze kader waar Bin Laden zich van bedient en dat hij volgens velen misbruikt; een kader waarin echter vele volgelingen oprecht kunnen geloven. (2)

Die volgelingen werden niet als fundamentalist geboren. Ze hadden wel het ongeluk geboren te zijn in een moslimwereld die tot na WO II grotendeels koloniaal bestuurd werd door Westerse mogendhe den. Anno 1937 waren dat geografisch gespreid van Noord-Afrika tot de Filippijnen: Frankrijk, Spanje, Italië, Groot-Brittannië, Nederland en de V.S. Merkwaardig hoe dit haast nooit in het debat vermeld wordt. We moeten echt niet terug tot de kruistochten ... Hoe het Westen in recente tijden de moslimwereld koloniseerde, dat kan niet anders dan nu nog doorwegen.

Na de officiële onafhankelijkheid van de vaak inderhaast gevormde staten (deels ontstaan uit de resten van het 'Ottomaanse rijk'), bleef de economische afhankelijkheid ten opzichte van het Westen vaak bestaan. Tal van landen werden opgezadeld met westers gezinde maar corrupte regimes. De progressieve bewegingen in de Arabische wereld werden met steun of op aanstoken van het Westen (de V.S.) deskundig uitgerangeerd. In zo'n context, zo stelt de Spaanse socioloog Manual Castells, ontstond het fundamentalisme dat volgens hem een "hypermoderne beweging" is. Het ontstond volgens Castells bij jonge, goed opgeleide maar gefrustreerde stedelingen. "Uiteindelijk is voor hen geweld de enige vorm van zelfbevestiging."

Een tweede recruteringsbasis is die van het verarmde volk. Wat doen arme mensen overal ter wereld als ze geen uitweg zien ? Ze keren zich naar het geloof. Moslims grijpen terug naar de koran die als één van de belangrijkste waarden de gelijkheid huldigt. En dat in een wereld van toenemende ongelijkheid. "Dan besef je", stelde professor Herman De Ley in De Morgen (13/10) "waarom maat schappelijk geëngageerde moslims zich zo tegen het Westen keren. Het islamitische ideaal van de oemma, een wereldgemeenschap gebaseerd op de waarden van broederlijkheid en gelijkheid, is in een groot deel van de derde wereld het enige geloofwaardige pro ject van verzet tegen wat wij nu de globalisering noemen."

Geen wonder dat juist in kringen van 'democratische globalisten', het begrip voor de gerechtvaardige eisen van de gematigde moslims groot is. 'Het begin van een mooie vriendschap (om met de laatste woorden van de beroemde Amerikaanse speelfilm Cassablanca te spreken) ?

Waarom durft de Belgische regering de V.S. niet tegenspreken ?

De V.S.-regering maakt ondertussen van de 'strijd tegen terrorisme' gebruik om haar neoliberale wereldorde op te dringen. Eind oktober vroegen de V.S.-overheden aan de Europese Unie sommige burgerrechten in te perken, om bv. uitlevering van verdachten aan de V.S. mogelijk te maken, ondanks onze bezwaren tegen de doodstraf in de V.S. Ook de Europese bescherming van privé- gegevens werd in vraag gesteld.

In de periode voor 11/9 zou Europa zo'n verzoek weggehoond hebben. Nu wordt dit ernstig genomen.

Opiniepeilingen in Groot-Brittannië wezen midden oktober uit dat meer dan de helft van de Britten vreesde dat terroristen zich - bv. met biologische wapens - zouden wreken voor de Britse steun aan de V.S.-aanvallen op Afghanistan.

Een militair optreden dat niet te rechtvaardigen is want we weten niet eens of Bin Laden de schuldige van de aanslagen op 11/9 is, laat staan dat daarvoor een heel land moet gebombardeerd worden. De Aghanen hebben niet voor Bin Laden gestemd ! Zelfs de zionistische polemoloog Martin Van Creveld stelt dat het weinig zin heeft Afghanistan te bombarderen. Zo bestrijdt je het terrorisme niet.

Wordt het niet hoog tijd dat de Belgische regering en zeker de 'socialistische en 'groene' regeringspartijen, beseffen dat zij door de zijde te kiezen van de 'olie- en gas-regering' die nu de V.S. leidt, onze bevolking onverantwoord blootstellen aan eventuele terroristische acties ?

Waarom durft de Belgische regering de Amerikaanse niet tegen spreken ? De V.S. tegenwerken is niet zonder (economisch) gevaar, mede door de aanwezigheid van het hoofdkwartier van de Navo in Brussel alsook de talrijke Amerikaanse bedrijven die hier tienduizenden mensen tewerk stellen. Maar moeten we daarom mee doen aan een zinloze oorlog tegen een arm en al herhaaldelijk vernield land zoals Afghanistan; een land waar anders dan het westen denkt, de meerderheid van de mensen geen boodschap heeft aan het fundamentalisme van de Taliban en Bin Laden ?

Gevraagd: een politionele, geen militaire aanpak

Behalve het gesprek dat we moeten aangaan met politieke extremisten, moet er ook wereldwijd onder VN-vleugels een 'politioneel' (geen militair) optreden tegen terroristen komen. Als stok achter de deur maar ook om te tonen dat niemand ongestraft onschuldige burgers mag vermoorden. Nu houdt een 'politioneel' optreden wel in dat men niet zomaar neerknalt wie in de weg loopt, dat men geen landen bombardeert, maar dat men met gerichte acties misdadigers opspoort en voor de rechtbank brengt. Landen die daar niet aan meewerken (waaronder de V.S. die een internationaal gerechtshof dwarsbomen) kunnen gesanctioneerd worden. Maar ook dat moet verstandig gebeuren opdat niet (zoals in Irak) de bevolking er het slachtoffer van wordt.

Deze alternatieve aanpak kan een utopie lijken, maar wat krijgen we anders: de langdurige 'vuile oorlog' die 'Bush' (t.t.z. het Amerikaans militair-industrieel complex) ons opdringen ?

Willem De Bruin schreef in 'De Volkskrant' dat "de belangrijkste vraag voor de toekomst niet is of Bin Laden al dan niet schuldig is aan de aanslagen, waar hij zich schuil houdt en of het zal lukken hem uit te schakelen. Belangrijker is de vraag hoe groot de schade zal zijn die is aangericht, politiek en humanitair, voordat Washington beseft dat het ondoenlijk is alle Bin Ladens van deze wereld uit de weg te ruimen."

De huidige wereldorde die zoals Willem De Bruin opmerkte, "in weerwil van alle volkenrechtelijke afspraken en verdragen, uiteindelijk gebaseerd is op het recht van de sterkste - waarbij één land bepaalt welke regels gelden", zo'n wereldorde kan de mensheid "geen grotere veiligheid brengen, wel meer problemen."

Wie in de democratie gelooft moet volharden

De Amerikaan Michael Parenti beschreef begin oktober in zijn artikel 'Terrorism meets reactionism' hoe president Bush juniors militaire aanpak volgens opiniepeilingen op de steun van 90 % van de Amerikanen kon rekenen. Maar de werkelijkheid zal terugkeren, stelt Parenti. "Vlaggen kunnen we niet eten en met wraakslogans kunnen we de huur niet betalen."

Dan dwaalden zijn gedachten af naar een andere president, George de eerste. In 1991 genoot die de steun van 91 % van de Amerikanen. Het Congres loofde zijn 'unerring leadership'. Maar zie ... "Binnen het jaar werd hij in de verkiezingen verslagen door een praatgrage goeverneur uit Arkansas. Zij die in de democratie geloven moeten volharden in hun vastberadenheid om op te voeden, te organiseren en te agiteren. Hoe dan ook, tegen de stroom in zwemmen is altijd beter dan over de waterval te storten."

1) Een vrijheidsstrijd zonder terreurdaden is mogelijk. Door enkel tegen militairen te vechten en geen (of nauwelijks) burgerslachtoffers te maken (en niet zomaar een land te bombarde ren zoals de V.S. doen in Afghanistan), kan een vrijheidsstrijd 'niet-terroristisch' worden uitgevochten.

2) Ook George Bush, een 'born again christian' en volgeling van predikant Billy Graham, bedient zich volop van het geloof in 'God bless America'. "Bush", zei Jef Geeraerts in Humo, "is echt de verpersoonlijking van dat akelige christelijke fundamentalisme dat in Amerika altijd een krachtige onderstroom is geweest."