Democratische globalisten in de Knack

Anti-globalisten zijn geen anti-globalisten, zoveel is
zeker. Ze eisen een ndere globalisering, maar de naam 'Globalisten
Anders' heeft vorige maand een ongewilde connotatie gekregen.
'Democratische Globalisten' (DG) lijkt een goed alternatief. We weten
nu ongeveer waar ze voor staan, maar wie zijn ze?

De zeer fluctuerende internationale beweging verenigt oude
organisaties en piepjonge groepen. Ze deelt enkele krachtlijnen maar
is het verder op vele punten oneens. Behalve misschien over de
strategie: Think globally and act locally is het adagium. Ook bij ons
bundelen de groepen zich hoofdzakelijk per stad in comités die
ingebed zijn in nationale en/of internationale verbanden. Maar er
zijn ook groeperingen die zich om de een of andere reden afzonderen
of een parallel comité oprichten. De drijvende krachten achter de
nieuwe generatie actievoerders zijn vaak twintigers en dertigers die
actief waren/zijn bij een politieke partij, ngo, Vredesbeweging,
anti-Blok-organisatie, bij Vilvoorde betoogden, over de draad gingen
bij Kleine Brogel,.. en nu in verschillende DG-groepen tegelijk
opduiken. Zij werken samen met de oudere garde actievoerders en veel
individuen die zich aangesproken voelen door de boodschap en dynamiek
van de beweging. De harde kern bestaat uit een relatief kleine groep
ge‰ngageerde mensen die zich vooral aan de linkerkant van het
politieke spectrum bevinden, maar ook anarchistische en conservatieve
groepen ontbreken niet op het appèl. Alleen extreem-rechts wordt niet
getolereerd. Radicaal links ziet dan weer een nieuwe uitlaatklep in
de beweging. De oude leuzen en symbolen zijn prominent aanwezig maar
hebben vaak een moderne invulling gekregen. Welke invulling dat dan
juist is, daar zijn ze het nog niet over eens.

Een veelkleurige, luidruchtige betoging trekt door Brugge: een
vlag van 11.11.11, zwarte vlaggen, vlaggen met een vogel, een
doodshoofd, Sikkel en Hamer, spandoeken van Agalev, ACOD,... Heel
veel mensen zonder kentekens, maar ook de jongerengroep
Internationaal Verzet die zich profileert in knalrode plastic capes.
Opvallend onopvallende mannen met oortjes in en murmelende
binnenzakken laveren tussen het volk. Een enorm spandoek van Che
Guevara blijft even vervaarlijk haken achter elektriciteitsdraden;
het enige risicomoment van de avond.

De comités
Jan Dumolyn is een van de organisatoren van de betoging in Brugge, de
eerste manifestatie in het kader van Belgiës Europese
voorzitterschap. Hij spreekt in naam van een van de nieuwe loten van
de beweging, Attac. 'Deze beweging functioneert via informele
netwerken, in een stad weten leden van progressieve groepen elkaar te
vinden. Toen bekend raakte dat de ministers van Buitenlandse Handel
hier zouden vergaderen, hebben we contact opgenomen met elkaar en
zijn de voorbereidingen begonnen. Vandaar groeit het verder.'
Het Brugse comité heet SO6, wat staat voor de datum van de betoging,
zes september. 'De organiserende comités krijgen doorgaans de naam
van de actiedag of 'Sociaal Forum' mee. Geen enkele beweging kan daar
iets tegen inbrengen, wat ons toch alweer een dag van discussie
bespaart.'
Vervolgens wordt een platformtekst opgesteld en ondertekend door alle
bewegingen die zich aansluiten. 'De platformen zijn wat vaag omdat ze
de grootste algemene deler van de groepen moeten zijn. Een aantal
eisen zijn dus heel gematigd, maar zelfs dat mag niet, het in twijfel
trekken van de vrijemarkteconomie wordt als zeer radicaal en absurd
beschouwd.'
Iedereen verbindt zich er toe geweldloos te betogen maar uiteraard is
het niet te voorspellen of er toch groepen aansluiten die zich laten
provoceren door de ordemacht. 'We hebben voor de betoging een peace
keeping omkadering samengesteld. Dat is geen interne politie, maar
mensen die zorgen dat niet op provocaties wordt ingegaan en betogers
kunnen beschermen tegen eventueel politiegeweld. Het is bijzonder
ironisch dat een geweldloze beweging pas aandacht kreeg toen een
minieme minderheid geweld gebruikte. Geweld dat nu de hele beweging
wordt aangewreven en gebruikt wordt om ons te discrediteren. Onze
boodschap mag niet verloren gaan en de huidige dynamiek moet vertaald
worden naar lokale acties, maar dat vergt heel wat energie. Als ik
zie dat we amper honderd mensen bijeenkrijgen voor een betoging aan
het gesloten centrum in Brugge, terwijl spontaan massa's mensen
verzamelen aan het Big Brother-huis, wat toch ook een soort gesloten
centrum is, dan vraag ik me toch wel eens af waar ik mee bezig ben,
ja.'

De niet-gouvernementele organisaties
'Dit lijkt nieuw voor de media en buitenwereld, maar dit komt niet
uit de lucht vallen!' Frans Teuchies, medewerker van de
campagnedienst van 11.11.11, maakt het meteen duidelijk. 'Er bestaat
al jaren een structurele samenwerking tussen verschillende
bewegingen, omdat we allen aan dezelfde dossiers werken. Die
onderstroom is onze sterkte en verbindt ons ondanks alle ideologische
en strategische verschillen. Wij behoren tot de gematigde strekking
omdat we een pluralistische koepel zijn van derdewereldbewegingen,
maar dat wil niet zeggen dat we ons distantiëren van de meer radicale
groepen. We halen onze kracht uit het samenspel van organisaties en
met 11.11.11 hebben we daar al heel wat ervaring mee. Wij willen een
brugfunctie vormen tussen alle onderdelen en met iedereen blijven
samenwerken, omdat we op een zo breed mogelijke beweging mikken. Het
zou verschrikkelijk zijn als we gemarginaliseerd, gecriminaliseerd en
geradicaliseerd zouden worden, waar de overheid soms op lijkt aan te
sturen. 11.11.11 is geen politieke partij met een allesomvattend
ideologisch programma voor de hele samenleving. Het draait bij ons
rond concrete deeldossiers, zoals de Tobintaks, schuldenlast,
handelsbelemmeringen,... die maar één elementje vormen in een
mogelijke oplossing voor de problematiek van de herverdeling van arm
en rijk. Verhofstadt heeft het dus fout als hij zegt dat we de
verkeerde antwoorden hebben want we hebben wel degelijk antwoorden,
en al heel lang.'

De ecologisten
Milieu-activisten kunnen bogen op jarenlange ervaring met acties
tegen pollutie, het verdwijnen van fauna, flora en aanverwanten. Maar
ook zij trekken al een tijdje ten strijde tegen internationale
organisaties als de Wereldhandelsorganisatie en de Wereldbank... Voor
de 'Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming' (JNM) zijn de
internationale toppen al jaren een vaste reisbestemming. Ze waren al
v¢¢r Seattle van de partij en legden in september 2000 zelfs de enige
bus in vanuit Vlaanderen naar de bijeenkomst van het Internationaal
Monetair Fonds (IMF) in Praag.
'Voor ons is het begonnen toen we met de milieuwerkgroep een dossier
maakten over Doel' legt Mathias Bienstman uit. 'Vandaar belandden we
bij de havenproblematiek en zo bij de internationale economie. De
vrijhandel brengt namelijk een enorme trafiek met zich mee die zeer
grote milieuschade veroorzaakt, met zelfs klimaatsveranderingen tot
gevolg. Voor ons zijn de Europese toppen geen prioriteit, er zijn al
genoeg groepen met sterke dossiers daarover, zoals de Bond Beter
Leefmilieu. We denken dat we rond het IMF en de Wereldbank w‚l met
een nieuw verhaal naar buiten kunnen komen. In tegenstelling tot
bijvoorbeeld uiterst linkse groepen streven wij niet naar een nieuwe
ideologie, maar vinden we dat mensen die kritisch denken en handelen
de sterkste kracht zijn tegen onrecht. Voor ons zijn de ecologische
problematiek en basisdemocratie dan ook onlosmakelijk verbonden. Op
lange termijn zien we twee manieren om de milieuproblematiek op te
lossen: ¢f een dictatuur die zeer strenge milieumaatregelen oplegt,
¢f een verandering in de houding van de mensen. Wij streven naar dat
laatste, door jongeren te confronteren met de problematiek, met
excursies, door erover te praten en te discussi‰ren. Er moet een
bewustzijn groeien, en dat gebeurt niet door milieuconferenties te
houden.'
De vakbonden
In een interview in De Standaard van zes september stelt Luc
Cortebeeck, nationaal voorzitter van de christelijke vakbond ACV:
'Wegen op het sociaal, budgettair, monetair en economisch beleid, dat
is geen taak voor ngo's, maar voor vakbonden, nationaal en
internationaal.'
ABVV-West-Vlaanderen ondertekende het platform van S06 en liep met
een kleine vertegenwoordiging mee in de Brugse betoging. Hun
aanwezigheid zorgde voor commotie bij bepaalde groeperingen die
vonden dat zij 'niet in onze beweging thuishoren omdat ze trouw zijn
verschuldigd aan hun politieke vrienden.'
Anderen willen dan weer zoveel mogelijk groeperingen onder het
vaandel van de DG en verwelkomden hen met open armen. Alhoewel de
vakbonden een logische bondgenoot lijken is hun aanwezigheid
blijkbaar niet evident. 'De vakbonden nemen een zeer dubbelzinnige
houding aan tegenover de beweging, en diezelfde houding leeft ook bij
de DG.'
Luc Vanneste, uittredend secretaris van ABVV-West-Vlaanderen en
toekomstig hoofd van het SEVI, de studiedienst van de SP, heeft zo
zijn ide‰en over het onderwerp. 'De vakbonden voelen zich bedreigd
door de ngo's omdat die terreinen betreden die zij als exclusief
gebied beschouwen, zoals arbeidsvoorwaarden. Ik denk dat, mits
onderling goede afspraken worden gemaakt, het alleen maar goed is als
verschillende bewegingen zich met die onderwerpen bezig houden. Als
tweede punt willen ze zich waarschijnlijk niet vereenzelvigd zien met
het geweldaspect rond de beweging. Maar als je naar de grote
vakbondsacties kijkt uit het verleden dan merk je dat daar heel
dikwijls geweld bij betrokken was. Het is dus geen reden om nu thuis
te blijven. De vakbond moet lessen trekken uit de betoging van
Brugge, als ik zie hoe klein onze vertegenwoordiging was moet ik
besluiten dat onze mobilisatiekracht voor dergelijke thema's niet erg
groot is. Langs één kant hebben de vakbonden dus de pretentie en de
ideologische achtergrond om over dergelijke thema's mee te praten,
maar ik moet concluderen dat de druk vanuit onze basis niet erg groot
is. Die druk zit bij andere organisaties, die blijkbaar wel kunnen
mobiliseren. Zij bouwen internationale netwerken uit die snel kunnen
communiceren en flexibel zijn, maar vaak gauw uitgeblust raken. Wij
hebben dan weer internationaal stabiele netwerken over de hele wereld
en in alle sectoren, maar er beantwoordt helaas niet veel realiteit
aan. Het is maar normaal dat onder meer ngo's dat vacuüm invullen. De
vakbonden moeten leren luisteren naar wat deze beweging te vertellen
heeft en haar niet vijandig behandelen, terwijl de jonge mensen
moeten beseffen dat de oude knarren van een oude sociale beweging ook
heel wat aan te bieden hebben aan ervaring en netwerken. We moeten in
wederzijds respect tot een wisselwerking komen en de vakbonden mogen
zich zeker niet van hen distantiëren. Ik vind het fantastisch dat
niet iedereen zich erbij heeft neergelegd dat de oude verhalen
utopieën zijn, Marx is misschien dood, maar niet de ideëen in de
hoofden van de mensen.'

SJW, SAP en de ngo Socialisme Zonder Grenzen delen een groezelig
herenhuis in een verlepte buurt van Brussel. Onderaan een ooit
statige trap liggen enkele borden met slogans, demonstratieklaar. De
verf bladdert van de muren en de knarsende vloerplanken zijn stoffig
en afgesleten. Het mag duidelijk zijn: dit soort bewegingen vergadert
niet in met eikenhouten lambriseringen opgesmukte directiekamers.

Klein-links
De klein-linkse partijen vertegenwoordigen het radicale ideëengoed
van de DG. Ze zijn uiteraard anti-kapitalistisch, maar verder zijn ze
het, zoals de traditie dat wil, nog bijzonder oneens. David Dessers,
lid van de Socialistische Arbeiderspartij (SAP) en de Socialistische
Jonge Wacht (SJW), is een van de gangmakers van D14-Leuven. 'Ik merk
dat de beweging zich steeds meer gaat structureren. Vroeger werkten
de groepen in een stad vaak langs elkaar, sinds kort organiseren ze
zich in D14-comit‚s die overal opduiken. Woordvoerders worden
aangewezen voor debatten of om de pers te woord te staan. Dat was
nodig, in Genua werd elke Vlaming die daar rondliep, ook al was dat
maar toevallig, tot spreekbuis van de beweging gebombardeerd. Dat gaf
ons uiteraard een wrang gevoel. Met SJW zijn we immers al veel langer
met de problematiek bezig, toen de Zapatisten in 1996 een
'Internationale ontmoeting tegen het neoliberalisme' organiseerden
was SJW ook daar vertegenwoordigd. De huidige dynamiek is goed voor
klein-links denk ik. In het verleden lieten we ons opmerken door
gehakketak onder elkaar, discussies eigen aan een periode waarin de
wereld in twee kampen verdeeld was. Sinds de val van de Muur is het
wereldbeeld helemaal veranderd en zijn nieuwe samenwerkingsverbanden
mogelijk. Bovendien krijgen we meer kansen, vroeger was het knokken
om een lezersbrief gepubliceerd te krijgen omdat we als klein-links
'toch niemand vertegenwoordigden', nu gaat dat een stuk makkelijker.'

Don't hate the media, be the media
Wie anti-globalisering zegt, krijgt onvermijdelijk het woord
Indymedia teruggekaatst. Deze (multi)media-activisten zorgen via het
internet voor de communicatie binnen de beweging. Ze willen een
tegenhanger zijn voor de traditionele media die 'als ideologische
machine een deel van het probleem zijn' en noemen hun kantoren dan
ook Independent Media Centre. Op de site zijn opiniestukken te
vinden, achtergrondinformatie, verslagen over bijeenkomsten, te
downloaden pamfletten en dies meer. Han Soete is een van de drijvende
krachten achter de Belgische afdeling. 'Het is een obsceen gegeven
dat informatie geld moet opbrengen. We werken niet als een
traditionele redactie: iedereen mag publiceren, maar alle teksten
worden nagelezen en alleen wat extreem-rechts of xenofobie is gaat
eraf. We bieden ruimte voor informatie en debat, broodnodig voor deze
beweging waarvan de groepen elkaar vaak nog moeten leren begrijpen.
We willen in de toekomst ook mediatraining geven: wie bij ons teksten
post moet leren dat je anders met de buitenwereld communiceert dan
met elkaar. Indymedia maakt ook zelf nieuws: we hebben een audio- en
videoafdeling en zijn als verslaggevers bij acties aanwezig. Daarvoor
ontwierpen we eigen perskaarten, wat kan, aangezien de officiële
kaart geen juridische waarde heeft en er dus niet zoiets als een
valse perskaart bestaat. Wie die draagt en acties verslaat verbindt
zich ertoe niet aan de manifestaties deel te nemen. We spelen ook een
pr-rol voor de beweging: we verzinnen logo's, maken websites voor
D14-afdelingen, ontwerpen pamfletten,... Maar dat aspect groeit ons
nu wat boven het hoofd.'

Forum voor Vredesactie
'De huidige evolutie is voor een groot stuk een mediafenomeen'
verklaart Hans Lammerant van het Forum voor Vredesactie. 'De beweging
is op zich niets nieuws, behalve dat ze door de media-aandacht meer
tot uiting komt. Als vredesbeweging distantiëren we ons van de
actiemethodes van de radicalere groepen, niet van hun thema's. De
interesse voor de thema's van DG groeit, wat we ook merken aan de
grote opkomst voor onze bomspottingacties aan Kleine Brogel. De grote
mobilisatie toont dat het beleid rekening moet houden met onze
stemmen vooraleer ze weer thuis op een legitieme manier kan
vergaderen, met een beetje show zijn we niet tevreden. Wij leveren
vooral een ondersteunende bijdrage aan de beweging door
trainingskampen in geweldloos protest te organiseren. Die kampen gaan
al mee sinds de bloei van de vredesbeweging in de jaren tachtig en
bouwen voort op een lange traditie. Steeds meer mensen denken na over
hoe ze politiek actievoeren, wij kunnen hen een methode aanbieden.
Tijdens de tweedaagse cursus tonen we hoe je een actie kan
organiseren en hoe je geweldloos je stem kan laten horen. Vaak
grijpen mensen naar geweld uit een paniekreactie, dus als een groep
met verschillende omstandigheden en provocaties kan omgaan zijn er
minder probleemsituaties. We krijgen nu meer aanvragen voor
trainingen dan we aankunnen, ikzelf geef er een tiental per jaar, aan
maximaal dertig mensen per keer. Als Forum beperken we onze acties
dan wel tot België, maar door onze trainingen bieden we ondersteuning
aan de groepen die internationaal tophoppen.'

Legal Teams
Ge‰ngageerde advocaten organiseerden zich bij vroegere internationale
toppen spontaan in Legal Teams om de activisten bij te staan. Ook
hier bouwt de juridische tak van de DG zich langzaam op, waarbij hij
zich baseert op de ervaringen en uitgebreide verslagen van
buitenlandse collega's. Hij ziet erop toe dat de democratische
rechten van de betogers gerespecteerd worden en controleert of de
ordediensten de mensenrechten eerbiedigen.
Ook bij de Brugse betoging liepen een aantal mensen in groene jas met
achterop 'Legal Team' en twee gsm-nummers. Ze deelden kaartjes uit en
een pamfletje getiteld 'De tien basisrechten van de arrestant in een
notendop.' Lieve Pepermans legt gaarne uit waarom ze in Brugge is die
avond. 'De beweging heeft juridische bijstand nodig: vrije
meningsuiting is een grondrecht dat gerespecteerd moet worden. Het is
belangrijk dat de demonstranten weten wat hun rechten zijn zodat ze
zich niet uit het lood laten slaan door de politie. Wij observeren op
acties, maar staan de organisatoren, als ze dat willen uiteraard, ook
bij tijdens de voorbereiding van een manifestatie en in de contacten
met de ordediensten. We zijn ons nog aan het organiseren en hopen nog
uit te breiden zodat we bij de grote betogingen op volle kracht
draaien.'

De democratische globalisten én vakbonden plannen grootse acties in
Luik op 20, 21 en 22 september (Ecofintop, in Gent op 19 oktober
(informele Europese Raad) en mobiliseren vooral naar 13, 14 en 15
december in Brussel (afsluitende top voorzitterschap. Die dagen zijn
er debatten, betogingen, muziek, workshops, toespraken, ... voor elk
wat wils.

IDENTI- KADER : Wie host er door uw straat?

Wat meer uitleg over een paar groepen die hier aan het
woord komen: hoeveel mensen ze vertegenwoordigen, waar ze op het net
te vinden zijn,... Zij zijn uiteraard niet de enige organisaties die
onder de noemer van de democratische globalisten vallen.

11.11.11
De Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging 11.11.11 v.z.w. omvat 372
gemeentelijke comités en meer dan 100 organisaties. Tot vorig jaar
opereerden ze onder de naam NCOS (Nationaal Centrum voor
Ontwikkelingssamenwerking). De koepel heeft een zestigtal mensen in
dienst en kan voor de jaarlijkse inzamelactie in november ongeveer
25.000 mensen mobiliseren. 11.11.11 houdt zich onder meer bezig met
geldinzameling, het verspreiden van informatie en politiek lobbywerk.
http://www.11.be

Attac (Association pour une Taxation des Transactions financières
pour l'Aide aux Citoyens)
IJvert vooral voor de Tobintaks maar ageert bijvoorbeeld ook tegen
financiële paradijzen. Ontstond eind 1998 in Frankrijk in de kringen
van Le Monde Diplomatique, heeft nu afdelingen in 19 landen. De
Vlaamse en Waalse Attac met elk voorlopig zeven afdelingen bestaan
sinds 1999. Op dit moment heeft Attac Vlaanderen ongeveer 500
betalende leden en zijn er een dertigtal organisaties lid.
http://www.attac.org

D14
Verwijst naar 14 december, grootse actiedag in Brussel. D14-comités
bundelen de acties en roepen op tot mobilisatie die dag, maar
organiseren vaak ook voor andere actiedagen zoals die in Luik en
Gent. Voorlopig zijn er comités in Brussel, Leuven, Antwerpen, Luik
en Charleroi, die sterk van samenstelling verschillen.
http://www.d14.be

Indymedia of Independent Media Centre (IMC)
Ontstaan tijdens de voorbereidingen voor de acties in Seattle, heeft
nu internationaal een vijftigtal centra. Het Belgische IMC werd
opgericht bij de voorbereidingen van de manifestaties voor de
Unice-bijeenkomst in Brussel in 2000 en werkt nu met een dertigtal
vaste vrijwilligers.
http://archive.indymedia.be

Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieuzorg (JNM)
JNM is georganiseerd in een veertigtal lokale afdelingen en daarnaast
in nationale werkgroepen rond bepaalde thema's. Ze organiseren
excursies, debatten, kampen,... voor jongeren van acht tot
vijfentwintig. Ze tellen ongeveer 2500 leden, de grootste werkgroep,
de milieuwerkgroep, heeft er 200.
http://www.jnm.be

Forum voor Vredesactie
Hebben zes mensen vast in dienst, een groep van 20 à 25 vrijwilligers
houdt zich intens met de voorbereiding van acties bezig. Het Forum
organiseert onder meer trainingskampen in geweldloos verzet.
http://www.vredesactie.ngonet.be

Legal Teams
Op dit moment zijn er kernen in Antwerpen, Gent, Luik en Brussel met
in totaal een veertigtal advocaten, juristen en studenten.
legalteamsantwerpen@hotmail.com
via de sites van Indymedia en D14

Socialistische Jonge Wacht (SJW)
Oorspronkelijk de jongerenorganisatie van de Belgische
Werkliedenpartij, vanaf jaren zeventig actief als een autonome
anti-kapitalistische jongerenorganisatie. Ze zijn vooral actief aan
universiteiten en tellen ongeveer honderd militante leden.
http://www.sjw.studentenweb.org

arch/ive/ief (2000 - 2005)