arch/ive/ief (2000 - 2005)

De Amsterdamse boekhandel 'Het Fort van Sjakoo' en het internet collectief 'ASCII' staan voor een huurverhoging van 900%!

De linkse boekhandel het Fort van Sjakoo is sinds 1977 gevestigd aan de Jodenbreestraat 24 in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam. De internetwerkplaats ASCII heeft sinds begin 2000 een vaste stek gevonden in de kelder van dit pand.

Eind juli kreeg het Fort van Sjakoo een droge brief in de bus van de eigenaar van het pand, het woningbedrijf Amsterdam (WBA). Daarin werd gemeld dat met ingang van 1 september 2001 de huurprijs aangepast zou worden naar een 'marktconform niveau', een verhoging van 580 naar 5140 gulden. Zowel het Fort van Sjakoo als ASCII werken uitlsuitend met vrijwilligers en volledig autonoom. Ze kunnen en willen dan ook niet tegemoetkomen aan de huurprijs die de eigenaar nu voorstelt. Een eerste poging tot een gesprek met het WBA heeft echter tot niets geleid. Het wongingbedrijf heeft al laten weten een rechtszaak aan te spannen om de huur af te dwingen.

Het Fort van Sjakoo is geen alleenstand geval. Zo wordt ook de huur voor het Latijns Amerika Centrum verhoogd met 230%. Het door het WBA (en de collega woningbouwverenigingen) ingezette beleid van opdrijving van de huurprijs van bedrijfsruimtes leidt er toe dat een groot aantal ideële organisaties en kleine buurtwinkels uit hun ruimte (en buurt dan wel stad) zullen worden verdreven en al verdreven zijn. Dat is niet alleen triest voor degenen die bij deze organisaties en bedrijfjes betrokken zijn, maar ook voor de bewoners van de buurt en de stad in het algemeen. Verschraling van het aanbod, eenheidsworst en `verketening' (Blokker, AH, Trekpleister, enz) van de straten met winkelruimtes zijn het gevolg.

Het Fort en ASCII laten het hier echter niet bij en de komende weken zijn er heel wat acties gepland. Op 31 augustus vond al een eerste actie 'ASCII on location' plaats voor de deur van de Stopera (het Amsterdamse stadhuis). In het begin van de middag werd een openlucht internetwerkplaats op bakfietsen geïnstalleerd. De hele Stopera bleek bij aankomst afgesloten te zijn. De openbare aankondiging van de actie had bij de politie de stoppen doen doorslaan aangezien Beatrix die zelfde avond een balletvoorstelling in de Stopera zou bijwonen. Het passerende publiek werd op de hoogte gesteld, totdat de politie op het toneel verscheen en de actievoerders te verstaan gaf te verdwijnen. Op de eerste drie vrijdagen in september zullen er nog meer acties plaats vinden.

Op 12 september zullen het Fort van Sjakoo en ASCII deelnemen aan een actie van het initiatief de `Vrije Ruimte'. Hierbij zal de vertrutting en verschraling van de stad aangeklaagd worden door middel van het achterlaten van een waarachtig `Paard van Troje' bij het Amsterdamse stadhuis. Tevens bereiden het Fort en ASCII een manifestatie voor die op zaterdag 22 september op de stoep voor het pand in de Jodenbreestraat zal plaatsvinden.

Voor meer info over de komende acties, schrijf in op de nieuwsbrief of ga naar: http://www.xs4all.nl/~sjakoo/00.html

Een beetje geschiedenis

In augustus 1975 werd het pand en de Jodenbreestraat 24 gekraakt als protest tegen de sloop voor de bouw van een kantoorgebouw. Het verzet van de krakers was succesvol: het pand werd niet gesloopt. Het werd door de krakers bewoonbaar gemaakt en op de benedenverdieping werd een boekwinkel ingericht. In 1988 werd het pand gelegaliseerd en zowel de bewoners als de boekwinkel werden huurders. Het Woningbedrijf was toen nog van de gemeente en kreeg zo het pand in zijn bezit. Inmiddels is het bedrijf echter geprivatiseerd.

De doelstelling van het Fort is niet het maken van winst, maar allerlei vormen van informatie beschikbaar te stellen die je elders niet zo snel vindt. Het Fort verbreidt een breed scala aan links-politieke, maatschappijkritische, avantgardistische, artistieke, opruiende, curieuze milieuvriendelijke en soms zelfs belangwekkende publikaties waar je in de reguliere boekwinkel vaak vergeefs naar zoekt. Het vormt een distributiepunt voor allerlei in zelfbeheer uitgebrachte publikaties, muziek van kleine labels, t-shirts, opnaaiers enz. Mensen uit de hele wereld komen er langs en vinden er niet zelden dingen waar ze in hun eigen land tevergeefs naar hebben gezocht.

ASCII (Amsterdam Subversive Code for Information Interchange)

ASCII is ontstaan in een kraakpand in de Herengracht. In januari 2000 is het collectief verhuisd naar de kelder van de Jodenbreestraat 24. ASCII is een niet commerciële organisatie en werkt uitsluitend met vrijwilligers. Het materiaal is gered van de vuilnisbelt of gedoneerd. ASCII biedt gratis toegang tot computers en internet aan mensen die zich dit anders niet kunnen veroorloven. Elke week is er een online radio en er worden lessen en workshops gegeven over Linux, HTML, PHP, etc.. De Genderchanger Academy richt zich op vrouwen en brengt hen de basis van de computer hardware bij. Men tracht het gebruik van 'open source' software zoveel mogelijk te promoten en aan te tonen dat oudere computers best geschikt zijn voor minder zware taken zoals surfen op het internet.

Een eerste reactie op de huurverhoging:

Fort van Sjakoo krijgt een huurverhoging van meer dan 900%.
Volgens Woningbedrijf Amsterdam een 'redelijk voorstel'...

'Het woningbedrijf Amsterdam wil de huurprijzen van zijn bedrijfsruimten aanpassen tot een marktconform niveau.' Zo begint een brief van onze huisbaas - het Woningbedrijf Amsterdam, waarin wordt aangekondigd dat men de huur per 1 september wil verhogen van 580 naar 5100 gulden per maand. Het woningbedrijf vindt dat een redelijk voorstel. Wij, de medewerkers van Het Fort van Sjakoo, weten daarentegen dat wij zo'n maandhuur bij lange na niet kunnen opbrengen. Als de voorgestelde huurverhoging mocht doorgaan, dan dreigen we op korte termijn onze plek kwijt te raken. Uiteraard zijn we het hier niet mee eens en we roepen iedereen dan ook op om ons te steunen in onze strijd tegen deze asociale maatregel.

Al sinds 1977 is het Fort van Sjakoo gevestigd aan de Jodenbreestraat 24. Dit pand was twee jaar eerder gekraakt als protest tegen sloop voor een kantoorpand. Het werd door de krakers bewoonbaar gemaakt en op de benedenverdieping werd een boekwinkel ingericht. Het verzet van de krakers was succesvol: het pand werd niet gesloopt. In 1989 kocht de gemeente het pand voor een habbekrats en de bewoners en de boekwinkel werden huurders. Het Woningbedrijf was toen nog van de gemeente en kreeg zo het pand in zijn bezit. Inmiddels is het bedrijf echter geprivatiseerd.

Al 24 jaar wordt het Fort vol enthousiasme draaiende gehouden door een wisselend collectief van vrijwilligers. Om principiële redenen heeft het Fort nooit afhankelijk willen zijn van overheidssubsidies en tot op heden heeft het altijd kostendekkend weten te draaien. De doelstelling van het Fort is niet het maken van winst, maar allerlei vormen van informatie beschikbaar te stellen die je elders niet zo snel vindt. Het Fort verbreidt een breed scala aan links-politieke, maatschappijkritische, avantgardistische, artistieke, opruiende, curieuze milieuvriendelijke en soms zelfs belangwekkende publikaties waar je in de reguliere boekwinkel vaak vergeefs naar zoekt. Het vormt een distributiepunt voor allerlei in zelfbeheer uitgebrachte publikaties, muziek van kleine labels, t-shirts, opnaaiers enz. Mensen uit de hele wereld komen er langs en vinden er niet zelden dingen waar ze in hun eigen land tevergeefs naar hebben gezocht.

Sinds begin 2000 bevindt zich in de kelder van Het Fort van Sjakoo de internetwerkplaats ASCII, die evenals de boekwinkel door een collectief van vrijwilligers draaiende wordt gehouden

Je kan hier onder andere met gerecycelde computers gratis op internet surfen. ASCII experimenteert met vrij ontwikkelde software en er wordt technische ondersteuning gegeven aan ideële organisaties die niet zo goed thuis zijn in de virtuele wereld. Daarnaast wordt er in de kelder internetradio gemaakt, video's vertoond en experimentele jazzconcerten gegeven.

Een ander initiatief van vrijwilligers dat in het Fort is gehuisvest, is de stichting Window to Europe, opgericht in 1989. De voornaamste doelstelling van de stichting is het bevorderen van het culturele bewustzijn en wederzijds begrip tussen bevolkingen die lange tijd gescheiden zijn geweest door het IJzeren Gordijn. Zij heeft zich in de loop van de jaren vooral geconcentreerd op de traditionele muzikale kulturen van de verschillende volkeren die in de voormalige Sovjet Unie wonen; de laatste jaren zijn daar ook bepaalde vormen van elektronische muziek bijgekomen.

Verder zit er in onze ruimte nog het kantoortje van de stichting European Juggling Association, die onder andere jaarlijks een festival met meer dan 3000 jongleurs organiseert

Geen van deze initiatieven is commercieel en zij kunnen dus - of ze dat zouden willen of niet - onmogelijk tegemoetkomen aan het winstbejag van het Woningbedrijf Amsterdam. Wettelijk gezien echter staat dit laatste helaas wel in zijn recht. Anders dan bij woonruimte kan de verhuurder van bedrijfsruimte zijn huurprijs aanpassen aan de heersende marktwaarde. En die is in de afgelopen jaren in de Jodenbreestraat (zoals trouwens bijna overal elders in de stad) absurd gestegen. Decennialang was het een straat vol onpopulaire betonblokken, krotten en bouwputten. De laatste jaren is de gemeente bezig geweest met het opknappen van de straat. Eerst werd het akeligste beton weggehaald. Er kwam nieuwbouw en nette bestrating met veel natuursteen. De junkies werden weggejaagd. (Sinds kort is er zelfs een alcolholverbod.) En het gemeentebeleid was succesvol: toeristische attracties als 'Holland Experience' (de Pronkkamer van Holland) en grote winkelketens zoals Blokker en Albert Heijn, wilden zich graag in de opgewaardeerde straat vestigen. En de prijs per vierkante meter is in recordtijd vertienvoudigd.

Het Woningbedrijf Amsterdam is echter geenszins wettelijk verplicht deze prijsstijgingen door te berekenen, zonder onderscheid te maken tussen bedrijven of instellingen. Noch is de situatie waarin het Fort van Sjakoo verkeert een op zichzelf staand verschijnsel. Overal in Amsterdam staan niet-commerciële en sociale initiatieven onder druk, doordat ze geconfronteerd worden met de torenhoge, opgeschroefde huurverhogingen voor hun ruimtes. Deze tendens kan alleen gekeerd worden, wanneer er voor sociale, niet commerciële initiatieven ook sociale, niet commerciële huren berekend gaan worden.

Wij willen derhalve dat het Woningbedrijf Amsterdam zijn huurverhoging intrekt. Steun van hen die ons goed gezind zijn, is daarbij van harte welkom! Wij zouden het ook super vinden als onze sympathisanten eigen acties verzinnen.

Wil je op de hoogte gehouden worden, meld je dan aan op onze mailinglist:<https://squat.net/mailman/listinfo /sjakoo-announce>

Laat je mening horen over deze huurverhoging aan de directie van het Woningbedrijf Amsterdam en stuur ons een kopietje.

Woningbedrijf Amsterdam
Muntendamstraat 1
1091DR Amsterdam
Postbus 94278
1090GG Amsterdam
Fax 020-6630829
e-mail: binnenstad@woningbedrijf-amsterdam.nl

International Bookshop Het Fort van Sjakoo
Jodenbreestraat 24
1011NK Amsterdam
Telefoon: 020-6258979
Fax: 020-6203570
e-mail: sjakoo@xs4all.nl
http://www.xs4all.nl/~sjakoo

ASCII
Jodenbreestraat 24 sous
1011NK Amsterdam
e-mail: ascii@squat.net
http://www.squat.net/as