Wij distantiëren ons niet van de NGO's, maar zij wel van ons …

Wat voorafging
Wie zich afvraagt wat ‘tophopping' nu opgeleverd heeft, hoeft enkel de huidige situatie met deze van de jaren '90 te vergelijken. Vandaag is er een gigantische opleving van activisme te zien, vliegen de debatten je om de oren en vullen bivakmutsen en traangas de tv-schermen weer.

Het eerste doel van de acties is alvast bereikt: de goegemeente is wakker geschud. Meteen echter brengt de tegenpartij haar afweerkanonnen in stelling. Politie en politici beginnen steeds handiger te worden in het bestrijden, criminaliseren en het tegen mekaar uitspelen van de anti-globalisten. Een van de sterkste punten van het diffuse internationale netwerk, de decentrale veelkleurigheid, komt in de vuurlinie te liggen. Binnen de tegenbeweging beginnen ook verschillende fracties te ontstaan - van militante autonomen tot dogmatisch parlementaristische NGO's - die zich openlijk van elkaar beginnen te distantiëren. Ik citeer eventjes de platformtekst van de organisatoren van het 'Manifeest' naar aanleiding van de Eurotop in Gent:

'…distantieert zich ook volledig van elk eventueel geweld naar aanleiding van het manifeest, en wel omdat dit geweld totaal contraproductief kan worden beschouwd, vermits het de aandacht afleidt van de onbetwistbare democratische legitimiteit van de mobilisatie en de ordewoorden waaronder die plaats vindt, en op die manier enkel in de kaart speelt van de heersende machten.''

Nu er een dode gevallen is in Genua bespeuren we toch enigszins terughoudendheid in deze scheldpartij. De burgemeesters van Gent en Luik kondigden reeds aan dat ze in dialoog willen treden met de anti-globalisten. In dialoog met wie? Dit is zeer de vraag. De Gentse burgemeester kondigde aan dat hij elke betoging die legaal werd aangevraagd binnen de wettelijke perken zou toelaten. Maar, kunnen bijvoorbeeld krakers een aanvraag doen om een pand te gaan bezetten? Dit lijkt mij nogal naïef. Ook is het naïef te denken dat de acties van burgerlijke ongehoorzaamheid in Seatle e.a. zomaar spontaan ontstaan zijn. Groepen als het Direct Action Network en de Ruckus Society hebben een belangrijke rol gespeeld bij het daadwerkelijk organiseren van de wegblokkades in Seatle e.d.. Zij hebben ook geen aanvraag voor een wegblokkade ingediend. En wil dit nu zeggen dat wij als Anarchisten niks meer kunnen organiseren zonder in de illegaliteit terecht te komen en de hoon van de NGO's over ons heen te krijgen[1]. Dit terwijl tactieken als wegblokkades, het kraken van leegstaande panden… voor ons toch wel hun nut bewezen hebben.

Een aantal van de nettere NGO's die vooral actief zijn in het lobbycircuit, reageert momenteel met het afkondigen van strikte geweldloosheid. Groepen die deze gedragsregel niet accepteren willen ze daarbij uitleveren aan de politie. Acties zouden zich alleen nog mogen beperken tot ludiek gedoe met grote mediagenieke opblaasdingen en het meest radicale dat er nog mag gebeuren zal het op een gebouw ophangen van een reusachtig spandoek zijn (geeuw). Dit zou uiteraard even stom als rampzalig zijn. Zoals het dogmatisch aanhangen van compromisloos geweld uitzichtloos is, zal het teruggaan naar de zielloze demonstraties en eindeloze workshops van de jaren negentig niets opleveren. De 'nette' NGO's lijken niet te beseffen dat juist de massale directe acties (of de dreiging daarmee) zoveel effect en aandacht hebben opgeleverd, waar zij ook gebruik van hebben kunnen maken.

Lokale bevolking meetrekken
Wie een vergelijking maakt tussen de mobilisatie in bvb. Seatle en Göteborg ziet dat men er in de VS in slaagde om breder te mobiliseren dan hier op Europa. In Göteborg, Praag, waren de politici en de media er zelfs in geslaagd om de lokale bevolking op te zetten tegen de anti-globalisatiebeweging. Dit mogen we hier niet laten gebeuren. Naast het verderwerken in eenheid met de NGO's, in Gent is ook de Anarchist Round Table in het front voor het Manifeest gestapt, moeten we onze tactieken aanpassen. Opvallen met ons protest is niet meer nodig, het gaat zelfs vervelen. Het wordt tijd dat ons protest ook inhoudelijk binnendringt in de brede lagen van de bevolking. Hier is het punt van geweld niet beslissend.

Wie zich de boerenbetoging en de mars van de Luikse Staalarbeiders op Brussel herinnert, weet ondertussen ook dat bijwijlen de massa geen schrik heeft van enige violente balorigheid. Nadat de boeren in het centrum van Brussel praktisch elk bushokje hadden afgebroken en de staalarbeiders menig ruit lieten sneuvelen is er geen criminaliseringcampagne losgekomen in de media. De politici zijn aan tafel gaan zitten en de rechtbanken hebben hun werk gedaan daar waar ze konden.

Beslissend in onze acties is of ze aansluiten en AANSLAAN bij de lokale bevolking. Als we het Gravesteen gaan bezetten (zoals de studenten destijds deden), en we gaan tezelfdertijd pamfletten uitdelen op de Groentemarkt en helpen gepensioneerden hun boodschappentas nar huis zeulen, dan zullen we gehoord worden. En dan mogen de media ons zoveel als ze willen beschimpen als politieke hooligans… dan zullen enkele oude dames tegen iedereen die het wil horen het tegendeel verdedigen.

Hoe gaat die grap alweer. In de een wijk in de 19de eeuwse gordel krijgt Zulma een nieuwe buur, een Afrikaan, Habib. Ze kent hem niet bij naam, maar hoort op een avond iemand naast de deur "Shit man" roepen. Denkend dat haar nieuwe buur zo heet, spreekt ze hem 's anderdaags fier aan met Shit Man. Onze Afrikaanse vriend overhandigt haar vlug wat blaadjes. Daar zet Zulma nu thee van. En telkens ze Habib tegenkomt glimlacht ze voldaan.

Het doel en de middelen
Hiermee is de kous echter niet af. Als we aannemen dat onze acties moeten aanslaan bij de bevolking (en dat zullen weinigen tegenspreken), en als we het er min of meer over eens geraken wat we te vertellen hebben, is er nog niks gezegd over de acties zelf. Welke acties willen we voeren? Willen we pensenkermissen organiseren of balpennen uitdelen? Op zichzelf is daar niks mis mee. Het uitdelen van balpennen is zeker een nuttige daad in Lumumbashi of in het binnenland van Marokko. Maar komen we daarmee iets dichter bij onze doelstellingen? Ik citeer deze doelstellingen voor degenen die ze vergeten waren uit het eerste kabouterpamflet:

"Zaken die ons nauw aan het hart liggen zijn: een wereldwijde eerlijke verspreiding van goede leefomstandigheden, meer solidariteit en persoonlijke vrijheid, een grote en ernstige zorg voor het milieu, een doorgedreven strijd tegen discriminaties op grond van etniciteit/kleur, geslacht, seksuele voorkeur,... "

"Kabouters willen ook gerespecteerd worden en hun leven niet laten afhangen van wat 'grote' mensen hen voorschrijven: een beetje zoals ons allemaal, niet?"

"Wij willen tegen de criminalisering van actievoerders ingaan"

Kort samengevat van onder naar boven:

1) Vrijheid van actievoeren

3) Fundamentele maatschappelijke verandering voor meer gelijkheid

Herinneren we ons ook nog de volgende fundamentele anarchistische stelling: "De middelen die we gebruiken moeten in overeenstemming zijn met onze doestellingen.[2]"

Vrijheid van actievoeren
Wij eisen vrijheid van actievoeren. Bon, en wat zien we. De Gentse politie bakent de actie op 19 oktober af in tijd en ruimte. Er mag pas vanaf 14h actie gevoerd worden in een heel kleine sterk afgebakende zone. We grommen even, en daarna gaan we verder discussiëren over de kleur van ons habijt dat we willen dragen in de farcebetoging van de NGO's. In welke mate is het middel dat het forum van NGO's hanteert: ‘onderhandelen met de politie en braaf betogen' nog in overeenstemming met ons doel, nl. ‘vrijheid van actievoeren' opeisen. Onderhandelen lijkt mij zinnig op het moment dat we sterk genoeg staan om onze eisen op tafel te werpen en aan de onderhandelingstafel te verdedigen. Onderhandelen doen we als we er zeker van zijn dat we meer dan 50 % van onze doelstellingen zullen verwezenlijken. Maar hier wordt niks gerealiseerd. Hier verkrijgen we enkel ONVRIJHEID VAN ACTIEVOEREN. Onderhandelen zou ook kunnen zinnig zijn op het moment dat we in een hoekje gedrumd worden. Als we een soort adempauze willen inlassen om terug op krachten te komen. Maar onze houding nu lijkt meer op deze van een verslagene die niet begonnen is. Er schiet mij een gedichtje te binnen nu:

can let you out, can help you escape your splendor. Never surender.

You can't loose a fight that didn't begin.

Als we willen opkomen voor vrijheid van actievoeren, dan moeten we in de eerste plaats die vrijheid zelf nemen. Wat houdt ons tegen? Waarom voeren we geen acties die tegen al die beperkingen en betuttelingen ingaan? Wat betekenen vrije meningsuitingen vrijheid van organisatie vandaag nog? Nooit zijn de media in handen geweest van een kleinere groep mensen. Nooit zijn meer mensen gevangen gehouden in het zwijgen. Het aantal van hen die mogen kijken en luisteren neemt duizelingwekkend toe terwijl het aantal van hen die recht op spreken hebben drastisch vermindert. Op een moment dat de communicatietechnologie geperfectioneerde is dan ooit, lijkt onze wereld op het rijk der stommen. Laten we niet vergeten dat het niet onze bedoeling was deze Kermis op te vrolijken, maar ze wel degelijk te verstoren. Gaan we ons nu nog wat verder laten insluiten? Het recht op betogen in deze gevangenis van radarhekkens en politiekordons lijkt meer op het luchten van gedetineerden dan op doelgerichte actie. De hond(en) eens buiten laten, maar houdt ze goed aan het lijntje.

Op de vorige topbijeenkomsten legden de actievoerders het er op aan om de top zelf te verhinderen. In Seattle is dat zelfs in grote mate gelukt. Ondertussen weten we dat dit niet meer kan. In Praag stonden de tanks klaar om de hoek. Het heeft geen zin om dit reusachtig apparaat frontaal aan te vallen. Maar analyseren we eens de situatie. Het heeft een tijdje geduurd eer dit apparaat klaar was voor de verdediging. Het hiërarchisch systeem dat de repressie draaiende houdt is log. Niets is zo gemakkelijk als is deze reus op het verkeerde been te zetten. Het ‘wargame' van de politiecomputer kan een boel scenario's verzinnen, zoals de generaals vroeger met tinnen soldaatjes speelden, maar op het terrein is menige aarden wal waardeloos gebleken. Wat moet de politie bijvoorbeeld aanvangen met een spectaculaire kraakactie op andere plaats in de stad. Het verkeer in en rond de stad in de war sturen lijkt mij ook al niet zo moeilijk, want dat zal de politie zelf al doen met omleidingen rond de die verboden zones. Alles wat we nodig hebben zijn soepele brains, soepele benen en een beetje creativiteit.

In Genua is het democratisch masker dat de Europese regeringen dragen weggevallen. Ook de politie en de regeringen beseffen dat ze de repressie niet kunnen opdrijven. Ze moeten gas terugnemen. Op een moment dat de overheid zelf de dialoog zoekt toont ze haar zwakte. Dit is niet het moment om in te binden. We moeten met onze acties verder de willekeur van dit systeem van repressie aan de kaak stellen. We moeten de grenzen van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid' gewoon verleggen, en terzelfdertijd aantonen dat wij het niet zijn die de confrontatie zoeken. We moeten zoals Raoul Vaneigem stelt in ‘Le Livre des Plaisiers' de spiegel van het rollenspel doorbreken.

Een tegentop van de bevolking?
Wij willen zelf onze acties bepalen. Wij gaan niet spelen in de tuin van de burgemeester en de commissaris. Zelfbepaling op zich is reeds een fundamentele sociale verandering. Hoe kunnen we opkomen voor fundamentele sociale verandering als we een van onze basisprincipes zelf reeds overboord gooien. Hoe kunnen we de burgers vragen om zelf hun lot in handen te nemen, als we dat niet zelf doen? Het is enkel door zelf aan de burgers te tonen dat we ‘ongehoorzaam durven zijn', dat we geloofwaardig overkomen.

Onze acties moeten meer een oefening worden in basisdemocratie. In de recente geschiedenis liggen de voorbeelden voor het rapen van dergelijke acties. Denken we bijvoorbeeld aan de bezetting van de scheepswerven in Gdansk door Solidarnosc (de voorbode van de ontdooiing van het Oostblok). Daar werden de onderhandelingen tussen stakers en autoriteiten openlijk gevoerd. Ze konden gevolgd worden door alle stakers, ze hadden niet plaats in een of ander gezellig vergaderzaaltje, weg van de massa, maar midden in de actie. Maar de arbeiders van Gdansk hadden ook de ganse bevolking achter zich. We moeten nog een lange weg afleggen om de bevolking achter ons te krijgen.

Dit kunnen we alleen door acties te organiseren waarop we de bevolking uitnodigen. Waarop ze zelf het woord kunnen nemen. Geen tegentop van de NGO's, die hebben we ondertussen genoeg gehad, maar een tegentop van de brede massa.

Dit kunnen we niet realiseren door in verlaten straten te gaan betogen, en ook niet door verwoed strijd te gaan leveren in de verboden zone. Dit kunnen we enkel door daar te zijn waar de gewone burger is, waar hij feest viert of waar hij zijn inkopen gaat doen. Pas als we de massa meehebben hebben we recht van spreken, kunnen we gaan onderhandelen. Elke onderhandeling nu met de autoriteiten is verdacht, ze wekt de indruk dat we enkel onze eigen boontjes willen doppen.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Wat die hoon betreft mogen we niet vergeten dat heel wat, ondertussen door de wol geverfde politici, terug te vinden zijn in de rangen van of aan de rand van deze NGO's. Velen hopen ook binnenkort de overstap te maken naar een of ander kabinet. Binnen parlementaire kringen worden ze dan weer constant onder vuur genomen door Extreem Rechts. . Deze jongens gaan op den duur reageren als robotten. Elke kritiek, ook linkse, wordt door hen dan ook geïnterpreteerd als een aanval van het Vlaams Blok. Als anarchist wordt je dan ook al vlug als 'De Winter-kloon' afgeschilderd. Opvallend is ook dat Agalev, geen proteststem liet horen binnen de regering toen in Genua een dode viel, en deze regering zweeg als vermoord.

[2] Deze stelling is de antithese van "Het doel heiligt de middelen" van Machiavelli.

arch/ive/ief (2000 - 2005)