arch/ive/ief (2000 - 2005)

We horen hier weinig over Bulgarije. Dat Balkan-land lijkt heel ver weg. Het enige Bulgaarse nieuws van de afgelopen tijd was de verkiezingsoverwinning van ex-koning Simeon van Saksen-Coburg. Enkel zo'n glamour-feit maakt Bulgarije voor de media eventjes interessant.
Ik heb Bulgarije onlangs bezocht. En dat zet de zaken in een compleet ander perspectief. De gewone Bulgaren noemen hun nieuwe eerste minister Tzar Simeon, en ze zijn meer dan wantrouwig over de Wonderboys in Simeon's regering.

Zopas kwam de Bulgaarse regering met "economische schokmaatregelen" : alsof de doorsnee-Bulgaren centen teveel hebben, stijgen in oktober bij voorbeeld de prijzen van electriciteit en verwarming met 10%. Dan zou ook het minimum-loon stijgen : van 85 Leva (zo'n 1700 Bfr. per maand) tot 100 Leva (zo'n 2000 bfr.), waarlijk een riant inkomen met andere woorden.
Tzar Simeon haalde de stemmen voor zijn verkiezingsoverwinning vooral op het platteland van Bulgarije. Zijn kiezers geloven in een Simeon-mirakel. De nieuwe Bulgaarse regering zou de komende jaren kwistig welstand en rijkdom moeten uitdelen.
Maar het voornaamste doel van Tzar Simeon is een "gunstig klimaat" te scheppen, voor de investeerders. Hij wil met andere woorden diegenen in de watten leggen die geld hebben, wit of zwart, dat maakt niet uit, dat ze voor hun eigen profijt willen laten renderen.
Tzar Simeon, die in zaken zat in Frankrijk voor hij zichzelf in de politiek katapulteerde, heeft zich omringd met liberale havikken die nog harder van het profijt-beginsel doordrongen zijn dan de premier zelf.

De vice-eerste minister en minister van Economische Zaken is de 31-jarige Nikolai Vassilev. Minister van Financien is de 35-jarige Milen Velchev. Dat duo heeft zichzelf als toekomstig minister gerecruteerd in de City of London, het Londense hoofdkwartier van de Haute Finance. Vassilev (die in de VSA, Japan en Hongarije een kruiwagentje vol Masters-degrees verzamelde) was tot voor kort beursanalist en vice-voorzitter van Lazard Capital Markets. Hij ploos voor de investeerders uit waar ze het meest konden verdienen met de minste inspanning. Milen Velchev deed hetzelfde bij Merril Lynch in Londen.
Deze financiële Yups troffen elkaar regelmatig in de Bulgarian City Club in Londen. Daar bedachten ze hoe ze hun land zouden omtoveren tot een El-Dorado voor nationale en internationale kapitalisten. En in die plannen vergaten ze hun eigen voordeel niet, al wordt er nu overal beweerd dat ze vet betaalde jobs in Londen lieten staan voor armzalige salarissen als ministers van één van de armste landen van Europa.
De Londens-Bulgaarse Wonderboys pleegden eigenlijk een regelrechte politieke coup om "hun generatie" maar vooral hun ultra-liberale denkbeelden in de Bulgaarse hoofdstad Sofia aan de macht te brengen. In dat plan paste ook Prins Kyril, de zoon van Tzar Simeon die ook een prominent lid was van de Londens-Bulgaarse club. Via Kyril is de Tzar als kopstuk aangetrokken.
Politiek en militair heeft de regering-Simeon nog een ander uniek exploot klaargespeeld : ze heeft Bulgarije in de NATO geloodst zonder dat het land een lidkaart heeft van dat aanvalspakt. De minister van Buitenlandse Zaken van Bulgarije in de huidige regering is immers niemand minder dan de voorzitter van de Atlantic-Club, de heftigste pro-NATO-lobby in Bulgarije (naam nog in te vullen + quote).

Wat leert een reis door Bulgarije zoal ?
Zo'n reis leert vooral dat het nationale patrimonium van het land als compleet waardeloze prullaria wordt uitverkocht. Er zijn daar Gouden Zaken te doen, voor wie geld heeft.
Een frappant voorbeeld : in Dimitrovgrad heb ik het vroegere Chemische Kombinat bezocht, een gigantisch complex dat qua volume en oppervlakte niet zou misstaan tussen de chemische fabrieken van de Antwerpse havenzone, om maar iets te zeggen. Alleen is het ChimKombinat verouderd, vele gebouwen zijn kapot, vele leidingen hebben geen goeie isolatie meer, er is zo te zien al vele jaren niet meer geïnvesteerd. Toch werkten er tot voor enkele jaren nog ruim 3000 mensen, die vooral ammoniumnitraat maakten dat gebruikt wordt als meststof in de landbouw (en als grondstof in de munitie-industrie). Het ChimKombinaat was één van de paradepaarden van het socialistische Bulgarije. De eerste steen is in november 1951 gelegd. Goed veertig jaar lang was het de collectieve verdienste en eigendom van de Bulgaarse bevolking. Maar vorig jaar is de fabriek verkocht, aan Bulgaarse en Libanese kapitalisten. Die betaalden....100.000 US$ voor de immense fabriek, dat is zo ongeveer 4,5 miljoen Bfr. Daar bouwt ge in België geen keuken meer voor. Maar in Dimitrovgrad zijn ze tevreden. Ze hebben toch nog iets aan de verkoop verdiend (terwijl vele andere Bulgaarse fabrieken voor een symbolische frank zijn weggegeven) en de nieuwe eigenaars hebben een contract getekend dat zegt dat ze de productie zullen behouden, mèt minstens 1300 werkplaatse tijdens de eerstvolgende jaren.

In Kazanluk wachten ze op een overnemer. Daar staat één van de meest prestigieuze èn beruchte wapenfabrieken ter wereld, waar ze de fameuze AK-47-geweren maken (de "kalasjnikovs"). 70.000 mensen leven er nu in totale onzekerheid over de toekomst. Er wordt gezegd dat de Amerikaanse wapenindustrie de fabrieken zal overnemen om ze onmiddellijk te likwideren, zodat ze makkelijker haar eigen geweren zal kunnen verkopen. Intussen ligt Kazanluk stil en weten de mensen niet van welk hout pijlen maken.

In de hoofdstad Sofia, twee uitwassen van het nieuwe kapitalisme. Vooreerst de speculatie. Het enorme terrein van de vroegere camping van Sofia is verkocht aan een dertiger met een indrukwekkend visite-kaartje maar zonder centen om de camping nieuw leven in te blazen. Dat is ook de laatste van zijn zorgen. Hij zegt dat hij de camping kocht omdat de grond zo spotgoedkoop is. En daarmee wil hij nu gaan sjacheren. Een totaal contra-productieve investering ! In het centrum van de hoofdstad : de beruchte Worstelaars, krachtpatsers die voor de Bulgaarse mafia de mensen afdreigen en geld afpersen. Die mafia is machtig, ze is ontstaan in de nadagen van het vroegere regime toen dat al lang niets meer met socialistische idealen vandoen had maar uitgezogen werd voor het eigen voordeel door een kliek van staatsprofiteurs. Die kliek heeft naar verluidt de misdaadsyndicaten zelf in het leven geroepen om makkelijker het zwarte geld te investeren en te beschermen dat tevoren aan de Bulgaarse staat ontstolen was.
Tzar Simeon zegt nu dat hij korte metten gaat maken met die bendes. Dat is begrijpelijk. Simeon vertegenwoordigt een nieuwe groep van "briljante" yups die vanaf nu de winsten van het Bulgaarse El-Dorado exclusief voor zichzelf opeisen.