arch/ive/ief (2000 - 2005)

'Meester van de simpelheid'

Tijdens het debat konden we weer eens vaststellen dat Dewinter een getalenteerd demagoog is. De Gucht diende hem meestal gevat van antwoord en voor journaliste Sybille Decoo, die voor De Morgen (3/9) een verslag van het debat schreef, stond het vast dat De Gucht het debat won. "Maar De Guch is ook de enige in de Westraat die dit gevecht" (met Dewinter) "aankan", schreef Decoo. Een conclusie die droevig stemt (en hopelijk niet terecht is), temeer daar voor de 'niet-De Gucht-sympathisanten' de 'overwinning' van de VLD-voorzitter niet zo duidelijk was.

De Gucht is ongetwijfeld een scherp 'debater' - die Dewinters 'argumentatie' snel kan ontwapenen - maar hij maakte toch fouten die hij een volgende keer beter kan vermijden.

Zo beweerde hij dat de democratische partijen een 'rationeel' 'discours' houden, in tegenstelling tot het 'leugenachtig discours' van het Blok.

In een debat met een 'meester van de simpelheid' laat je woorden zoals 'discours' beter weg. Ze wekken een 'schoolmeesterige' indruk van 'geleerdheid'. Zoals we sinds de Bracke & Crabbé-uitzending met Freya VDB weten, komt dat 'niet goed over' bij 'de mensen'. Overigens maakt een term zoals 'discours' de zaken ook niet helderder.

Het Blok heeft bovendien niet het monopolie op misleidend taalgebruik. Ze zijn er alleen straffer in (denk aan hun beeldrijke taal). De Gucht moet weten dat de liberale eerste minister, met behulp van 'communicatiedeskundige' Noël Slangen, de wereld en de politiek ook vaak mooier voorstelt dan ze zijn. Anders gesteld: welke politicus gebruikt er nooit een emotioneel discours ? In 'simpele mensen taal' uitgedrukt: politiekers liegen allemaal en hij die het hardst roept dat hij niet liegt, liegt het hardst ...

Een nette mestkever

De Gucht maakte zich zelf ook schuldig aan een 'emotioneel discours' door Dewinter opnieuw een mestkever te noemen.

Bij zo'n verwijt hoeft Dewinter alleen maar zelfzeker te zitten glimlachen in zijn maatpak. Gewoon rustig blijven: iedereen ziet wel dat hij een nette jongen is. Waarna hij handig kan vragen of al de 600.000 mensen die voor het Blok kozen, ook mestkevers zijn. Met dat trukje versterkt hij andermaal de band met zijn kiezers en hun afkeer voor de andere partijen.

Is het om zijn eigen liberale achterban in het gareel te houden dat De Gucht de zwartblauwe concurrentie afschildert als mestkevers ? Dat de VLD-achterban niet altijd anti-Blok is, bleek uit de citaten die Dewinter kon aanhalen van Ward Beysen. En niet alleen de VLD-leiding moet zich hard opstellen om overloperij naar het Blok af te blokken. De andere klassieke partijen zitten met een soortgelijk probleem. De SP (sorry, SPa) heeft al heel wat kiezers aan het Blok verloren. Bij de CVP is het aantal mandatarissen met uitgesproken conservatieve standpunten, niet te tellen. Wat als de CVP blijft afkalven ? Het Blok zit nog lang niet aan zijn 'sociologisch plafond' ...

De essentie bleef verborgen

De vraag die in het debat totaal niet aan bod kwam, is die waarom zoveel mensen voor het Blok kiezen. Een discussie daarover - liefst niet in een onderonsje tussen twee rechtse politici - zou kunnen aantonen dat het enorm maatschappelijk ongenoegen dat blijkt uit de 600.000 Vlaams Blok-stemmen, misschien wel te wijten is aan het onder druk van de Europese Economische Unie gevoerde ultra-liberale beleid. Maar daarover mag je het op de door de conservatieve, regeringsgetrouwe VRT al lang niet meer hebben. Wie dit een loze bewering vindt, moet maar eens een tijdje de informatieve RTBF- en VRT-radio-uitzendingen vergelijken.

Agressief en schaamteloos

Tot slot nog even terug naar het 'rationeel discours' dat De Gucht claimt. Als de VLD-voorzitter 'zijn klassiekers' kent, zou hij weten dat zoals Peter Sloterdijk schreef "met Diogenes in de Europese filosofie het verzet begint tegen de doorgestoken kaart van het 'discours', het 'vertoog'." Diogenes bestreed "de zwendel van idealistische abstracties en de schizoïde onnozelheid van een denken dat uitsluitend in het hoofd plaatsvindt. Daarom creëerde hij, als laatste archaïsche sofist en als eerste in de traditie van satirische rennaissance, een rationalisme van de lomperik. (...) Van hieruit is het niet moeilijk de zin van vrijpostigheid aan te tonen. (...) Men moet vrijpostigheid bezitten om te zeggen waarnaar men leeft. In een cultuur waar verstard idealisme de leugen tot levensvorm maakt, is het waarheidsproces afhankelijk van de vraag of er mensen te vinden zijn die voldoende agressief en vrij ('schaamteloos') zijn om de waarheid te zeggen."

Agressief en schaamteloos is Dewinter. Hij gebruikt die houding echter niet om de waarheid te zeggen, maar om zijn leugens een 'natuurlijkheid' te geven, waar een rationeel 'debater' als De Gucht in de ogen van velen, niet tegenop kan.

Tegenover een op populariteit beluste provocateur zoals Dewinter moet je op het publieke forum ook niet een establishment-politicus stellen die de maatschappelijke machtsverhoudingen komt verdedigen; machtsverhoudingen die voor al te veel mensen wanverhoudingen zijn waar ze maar al te graag tegen ingaan.

Tegenover een provocateur zoals Dewinter kan je wel een 'ket' plaatsen zoals Michael Moore bv. (om geen binnenlander te moeten noemen, Moore is o.a. bekend als regisseur van 'The awful truth'). Die zou de vloer aanvegen met windbuil Dewinter. Hij zou hem uit zijn vel doen springen en zo het binnenste van het bruine beestje ontbloten. Het volk zou er van smullen en zich niet langer laten vangen door een rattenvanger uit Antwerpen.

J.P. Everaerts