Boekbespreking : The Politics of Non Violent Action

De werken van Gene Sharp, ‘The Politics of Non Violent Action (1973)’ en ‘From Dictatorship to Democracy, a Conceptual Framework for Liberation (1993)’, zijn geschreven als handleiding voor mensen die strijden voor westerse vrijheid en democratie. De technieken die beschreven staan werden voor en na de val van de muur toegepast om verzetsbewegingen binnen niet-Amerikaans gezinde ‘regimes’ te helpen. Dit neemt niet weg dat de activist die zich vandaag tegen het kapitalisme verzet, zich deze technieken kan toe-eigenen. Hier een bespreking en enkele toepassingen naar vandaag.

Deze werken, geschreven door een docent Politieke Wetenschappen aan de universiteit van Massachusetts, is een handboek tot vreedzaam verzet voor mensen die strijden voor westerse vrijheid en democratie. Het zijn handleidingen voor alle lokale verzetsbewegingen binnen de communistische landen en niet-Amerikaans gezinde regimes.
Met dit actieprogramma kunnen deze bewegingen, met vreedzame acties en burgerlijke ongehoorzaamheid, de publieke opinie aan hun kant krijgen en zo de macht van de geviseerde overheid mee helpen uithollen.

‘The Politics of Non Violent Action’ werd geschreven in het licht van de Kouden Oorlog , als alternatief voor de brutale interventiepolitiek die de Amerikanen hadden in het buitenland.
Het beschrijft andere manieren om de westerse democratie (lees: ‘Pax Americana’) uit te dragen in de wereld. Lokale (al dan niet vreedzame) verzetsgroepen moesten gesteund worden op allerlei mogelijke manieren. Als er voldoende binnenlands verzet aanwezig is, zijn internationale ‘humanitaire’ acties achteraf gelegitimeerd.

Ook recentelijk, werd deze strategie toegepast door de VS. Dat de ‘onafhankelijke’ radio B 92, in feite gesponsord werd door de VS, is geen geheim meer voor velen. De Servische verzetsbeweging ‘OTPOR’ (letterlijk: verzet), die een belangrijke rol speelde in de democratische verzetsbeweging tegen Milosevic, kreeg zelfs trainingen van Amerikaanse NGO’s ter bevordering van de Democratie en Vrijheid’.
In de Morgen van 7 april 2001, stond dat OTPOR, heel gulle sponsoring kreeg van o.a. National Endowment for Democracy (NED), een Democratische NGO in Washington. Vanaf augustus 1999 begonnen de dollars met een aanzienlijk debiet richting Otpor te stromen. Volgens Slobodan Homen van OTPOR, hadden ze veel financiële hulp van westerse NGO’s, en ook van een paar westerse Gouvernementele organisaties. In juni 2000 ontmoette Homen Madeleine Albright. Deze zei : We willen Milosevic van de macht , uit Servië weg en in Den Haag. Albright wilde Milosevic weg en OTPOR was bereid om tegen het regime op te staan.
Hoeveel geld de Amerikanen precies in de oppositie heeft gestopt is niet precies geweten. Volgens het Agency for International Development, de Amerikaanse dienst voor ontwikkelingssamenwerking is in 2000 alleen, 25 miljoen dollar in de boeken geschreven.
Enkele honderdduizenden $ werden rechtstreeks aan OTPOR gegeven voor betogingmateriaal, aldus Donald L.Pressley van de AID.
Een deel van de 1.8 Miljoen dollar dat het International Republican Institute heeft uitgegeven aan de Servische oppositie, werd direct aan OTPOR gegeven.
Volgens Calingaert van de IRI is OTPOR mede opgericht door hen.
Het IRI en de NED worden beide gefinancierd door het AID.
Met andere woorden: OTPOR werd gesponsord door de Amerikaanse Democraten, Republikeinen en door de Amerikaanse Dienst voor Ontwikkelingssamerwerking.

Meer dan 20 OTOR-leiders kregen in Boedapest in april 2000 een opleiding in technieken van geweldloos verzet, gegeven door een Amerikaanse legergeneraal op rust. Hij baseerde zich op ‘From Dictatorship to Democracy, a Conceptual Framework for Liberation’ van Gene Sharp.

HET BELANG VAN GEWELDLOOS VERZET

Gene Sharp heeft deze boeken geschreven om de westerse democratie te promoten. Niet zozeer uit idealisme, maar vooral om de westerse economie te doen zegevieren over de hele wereld.
Als democratie het einddoel zou zijn, zouden de VS al lang de verzetsgroepen in Saoedi-Arabië, Turkije, Katar, Israël, etc. … gesteund hebben.

Het leuke nu aan deze handboeken van Gene Sharp, is dat de antikapitalistische activist zich deze technieken evengoed kan toe-eigenen.
We mogen dankbaar zijn dat hij , met de hulp van de Amerikaanse inlichtingendienst , voor ons een mooi overzicht heeft gemaakt van wat de efficiënte manieren van vreedzaam verzet !
Allerlei intelligente vormen van vreedzaam verzet, gaande van vreedzame optochten, kritische kunstuitingen, spot-verkiezingen, ‘propaganda’, sit-ins, ludieke acties, worden besproken.

Er wordt ook ingegaan op de effectiviteit en het psychologisch effect van deze technieken.
In plaats van botweg geweld en vandalisme toe te passen, hetgeen slecht overkomt bij de publieke opinie, kunnen vreedzame acties, waarbij de boodschappen van de activisten naar buiten worden gedragen, op meer bijval rekenen in de westerse landen.

Vandaar ook het belang van vreedzame acties in de recente anti-gobaliseringsbeweging: de boodschap moet eerst het publiek bereiken, vooraleer de boodschap overkomt. Zolang dit wordt overschaduwd door berichtgeving over geweld, heeft de boodschap geen schijn van kans. Dit laatste mechanisme hebben de autoriteiten, die er alle belang bij hebben dat de boodschap niet doorkomt, heel goed begrepen…. .

Voor degene die denken het boek simpelweg te kunnen toepassen,  , er zijn wel enkele addertjes onder het gras waarmee je rekening moet houden.
- Al de verzetsbewegingen die voor de Amerikaanse kar gespannen werden, werden financieel zwaar gesponsord door de VS. Zij beschikken meestal over veel geld.
- Rich Media =Poor Democracy : de media binnen het kapitalisme spelen een niet te onderschatten rol in het beïnvloeden van de publieke opinie.
- Onderschat niet hetgeen waartegen je vecht. Wanneer je aan de baarmoeder van dit systeem durft raken (kapitalisme), zullen de belanghebbende geen machtsvertoon schuwen. Zelfs niet bij vreedzaam verzet. BV: valse politieberichten als verantwoording voor preventieve repressie.

Dit laatste neemt dit niet weg dat we zelf zo lang mogelijk geweld moeten vermijden, en ons concentreren op massale vreedzame mobilisaties. Laat dit dus niet een belemmering zijn om inspiratie op te doen uit het werk van Gene Sharp. Creativiteit in vreedzame acties is vandaag heel belangrijk en efficiënter dan gewelddadige acties.

Enkele voorbeelden:
De ‘Sea Turtles’ waren tijdens de betogingen in Seattle maar met enkele honderden, maar kregen heel veel mediabelangstelling, (mensen verkleed in schildpad)
De actie op Kleine Brogel dit jaar, kreeg door zijn vreedzame natuur en ludieke karakter eveneens veel mediabelangstelling. (Hoewel men hier reeds trachtte ‘geweld’ in de schoenen van de activisten te schuiven).
De feestelijke ‘naaktbetoging in Praag, had ook veel aantrek bij fotografen.

arch/ive/ief (2000 - 2005)