arch/ive/ief (2000 - 2005)

Vrijdagnacht werd de bergstaat Nepal, die geprangd ligt tussen India en China, opgeschrikt door een onvoorstelbaar nieuws. In het koninklijk paleis waren die avond omstreeks 21 uur koning Birenda (55) en koningin Aishwarya, samen met hun zoon, dochter en nog vier andere leden van de koninklijke familie om het leven gebracht. Volgens de eerste versie was de massamoord gepleegd door kroonprins Dipendra. Die zou met zijn ouders van mening verschild hebben over de keuze van zijn echtgenote en na een hoogoplopende discussie zijn wapen getrokken hebben. De kroonprins zou, na het aanrichten van het bloedbad, getracht hebben zelfmoord te plegen en in coma in het ziekenhuis zijn opgenomen. Hij werd door de staatsraad uitgeroepen tot koning maar, omdat hij klinisch dood was, vervangen door een regent, zijn oom prins Gyanendra.

Nabin Sapkota vertegenwoordigt in ons land het Anti-imperialistisch Revolutionair Forum van Nepal, dat steun verleent aan de Volksoorlog in Nepal. Deze door de Communistische Partij van Nepal – maoïstisch (CPN –m) geleide revolutie kende de laatste vijf jaar een onstuimige opgang in de Himalayastaat. De bijna 10.000 guerillero’s zijn vandaag actief in alle 75 districten van dit 22 miljoen inwoners tellende land. In 5 districten werd de oude staatsmacht zo goed als volledig verdreven en vervangen door een volksregering. Op lokaal vlak is de ‘nieuwe volksmacht’ al in 340 gemeenten geïnstalleerd. De ‘maoïstische opstand’ beheerst sinds maanden het politieke leven en veroorzaakt een permanente crisis van het regime. Volgens Nabin heeft de koninklijke slachtpartij zowel hiermee te maken als met de interventie van buitenlandse krachten, ondermeer het regionale Indische imperialisme.

Eerst ‘ruzie’ dan ‘ongeval met mitrailleur’
Nabin Sapkota. De officiële versie is ongeloofwaardig en is inmiddels al gewijzigd. Eerst heette het dat de kroonprins de slachting had aangericht maar de dag erna had de prins-regent het over “een ongeval waarbij een automatisch geweer was afgegaan”. Allicht zag men in dat niemand zou geloven dat een persoon met een handwapen ongestoord elf andere allicht ook bewapende en beveiligde leden van de koninklijke familie rustig kan doodschieten.

De slachtoffers waren samengekomen voor het ‘goede-vrijdag-maal’ waarmee de hogere klasse, naar Britse traditie, het weekend inzet. Opvallend is dat bijna alle aanwezige bloedverwanten van de koning, die aanspraak kunnen maken op de troon, vermoord werden. Ook de jongste broer van de vorst, prins Dhirendra, die normaal in Groot-Britannië verblijft, was aanwezig en werd levensgevaarlijk verwond. (zin weg)

De berichtgeving roept nog meer vragen op. Er zijn geruchten dat in totaal meer dan 50 personen het leven verloren bij de moordpartij. Bij een dergelijk feest op het paleis zijn veel mensen aanwezig: koks, opdieners, soldaten belast met de veiligheid… De media zeggen niets over wat er met al deze mensen gebeurd is.

Eerst was er omgeroepen dat kroonprins Dipendra na zijn zelfmoord gestorven was maar later deelde men mee dat hij in coma in het ziekenhuis lag. Ik weet van zeer goed ingelichte bronnen dat de media instructies hebben gekregen om zijn dood nog te verzwijgen en pas later bekend te maken, om het volk rustig te houden. Zijn dood is inmiddels toegegeven en de regent, prins Gyanendra, is tot koning gekroond.

Indische zender meldt bloedbad eerst
Volgens jou gaat het dus om een staatsgreep?

Nabin Sapkota. Daar ben ik zeker van. Trouwens, waarom werden de koninklijke slachtoffers binnen de 20 uren verast, allicht zonder dat er een lijkschouwing is verricht? Is dat niet de meest efficiënte manier om alle sporen uit te wissen?

Je moet deze koningsmoord zien tegen zijn historische achtergrond. Sinds 250 jaar geleden het gecentraliseerde Nepal gevormd werd hebben de vreemde machten die ons land willen controleren, altijd gebruik gemaakt van tegenstellingen in de koninklijke familie en aan het hof. Zo konden de Rana-hovelingen na een moordpartij op de koninklijke familie in 1846 voor meer dan een eeuw hun regime vestigen. Het toont hoe wreed de reactionaire krachten zijn: om de macht te grijpen of te behouden moorden ze zelfs hun hele familie uit.

Welke aanwijzingen zijn er dat vreemde machten betrokken zijn?
Nabin Sapkota. Normaal kon je verwachten dat de Nepalese media dit nationale nieuws over de moord op de koninklijke familie zouden uitbrengen. Maar het was het Indische tv-en radiostation G-News dat het deed, drie uur na de feiten.

We hebben hier te maken met een samenzwering waarachter buitenlandse reactionaire krachten zitten, ondermeer India, en binnenlandse. Naar aloude gewoonte, spelen ze een fractie van de koninklijke familie uit tegen een andere. Het is geweten dat de nu overleden koning Birenda dichter bij de VS stond terwijl andere krachten aan het hof nauwer aanleunen bij India. De huidige eerste minister Girija Koirala is een marionet van India. Hij staat onder grote druk wegens zijn betrokkenheid in het Lauda Air-schandaal, een zaak van corruptie bij de leasing van een regeringsvliegtuig. Vorige maand lag het hele land drie dagen plat om zijn ontslag te eisen. De media, die Koirala steunen, vielen de Commissie aan die het schandaal onderzocht. Aan het hoofd van die commissie stond een vertrouweling van de koning.

Je moet weten dat Nehru in 1950 al verklaarde dat India tot aan de Himalaya reikt. Dat is ook de doctrine van de fundamentalistische hindoepartij BJP, die nu in India regeert. De officiële BJP-ideoloog zegt openlijk dat Nehru destijds Nepal had moeten aanhechten zoals Sikkim. De huidige gebeurtenissen hebben op de eerste plaats te maken met de ambities van India om van Nepal een tweede Sikkim of Kashmir te maken.

Heeft deze koningsmoord ook te maken met de vooruitgang van de volksoorlog in Nepal?

Nabin Sapkota. Zonder twijfel. Onze revolutie maakt ook het Indische establishment ongerust. In India zelf voeren veel nationaliteiten een gewapende strijd voor hun rechten en is er in staten zoals Andra Pradesh en Bihar een maoïstische guerrilla actief. Onze strijd betekent een steun voor hen.

In Nepal zelf woedt al maanden een groot debat over de noodzaak om het leger, de Royal Nepalese Army (RNA), in te zetten voor de onderdrukking van de maoïstische opstandelingen. Tot nu voerde alleen de politie de oorlog tegen de guerilla en kreeg ze daarbij enkel logistieke steun van het leger. Maar na de grootscheepse guerilla-aanvallen op de politiehoofdkwartieren van Dunnai (district Dolpa, in november 2000) en Dailekh (begin april) verhoogde premier Koirala zijn druk op de vorst om het RNA in de strijd te gooien. Toch bleef koning Birenda, die bekend was om zijn meer patriottische en liberale opvattingen, eerder terughoudend. Hij stemde er enkel in toe om het leger in te zetten voor een betere bescherming van de politieagenten. Het ziet er naar uit dat de nieuwe machthebbers veel verder willen gaan. Voor premier Koirala, de Indische kapitalistische en hegemonistische machthebbers en voor andere binnen- en buitenlandse reactionairen waren de liberale opvattingen van de nu vermoorde koning Birendra onaanvaardbaar geworden. Dat is de politieke achtergrond van deze vooraf geplande slachtpartij die ook de doodsstrijd illustreert van het huidige politieke systeem.

De crisis in het land lijkt na de koningsmoord te escaleren. Welke oplossingen zie jij?

Nabin Sapkota. Twee maatregelen dringen zich op. Het Nieuwe Volksleger en het oude leger moeten nu een tactisch bondgenootschap aangaan om Nepal onafhankelijk te maken en te houden. Daarnaast moeten de volksorganisaties van boeren, arbeiders, leraars en intellectuelen samen met de progressieve en patriottische krachten uit alle partijen een Nationale Vergadering samenstellen. Die moet een interim-regering aanduiden die de bijeenroeping van een Grondwetgevende Vergadering voorbereidt en de goedkeuring van een nieuwe grondwet die de rechten en belangen van het volk verzekert.