arch/ive/ief (2000 - 2005)

Gisteren was het een eerste echte conferentiedag met (teveel?) workshops en het was moeilijk kiezen. Ben Bella, Algerijns vrijheidsstrijder en ex-president) bezorgde mij alvast serieus kippenvel met zijn emotionele strijdbare toespraak. Een kranige tachtiger met nog steeds het vuur van de strijd in zich. Een voorbeeld voor de nieuwe strijdbaarheid van Porto Alegre!

En Patrick Viveret, Frans filosoof, bracht mij met zijn voorstellen en uitleg nieuwe inzichten. Een poging tot uitleg, samenvatting. Hij bracht de sociale strijd terug naar die fundamentele filosofische vraag die wij ons allen wel eens gesteld hebben: waarom leven wij, wat doen we hier op deze wereld? Niet het overleven van de sterkste tot elke prijs en desnoods ten koste van andere telt, maar het vermenselijken/humaner maken van onze globale samenleving is het belangrijkste, want dit is de beste weg voor de mens om als soort te overleven. Wij zijn de Homo Sapiens maar we moeten nog meer mens worden door socialer met de medemens om te gaan. Want dit is toch dat oerinstinct tot overleven dat ons drijft en dat de instandhouding van de soort moet garanderen: sex, maar ook de liefde. Niet de egoïstische interpretatie van IK wil overleven, maar het sociale WIJ zal ons voorthelpen.
Voor hem zijn de economie en de geldmaatschappij die nu onze hele wereld in de ban hebben, niet het allerbelangrijkste. Onze wereld(ecologie) en de mens (het sociale) komen op de eerste plaats en de economie moet daarvan ten dienste staan. Wij meten nu alles op zijn economische waarde en prijs, alles wordt koopwaar (zelfs onze vrije tijd, zelfs de menselijke relaties, de mens zelf). Economie (zowel de kapitalistische als communistische) gaan uit van de vooronderstelling dat het sociale en ecologische enkel kunnen als er eerst voldoende economische rijkdom is gecreëerd. Terwijl het eigenlijk omgekeerd zou moeten zijn: ons huis (oikos-->>ecologie) onze aarde dus, en de mens zijn de primaire rijkdommen. Economie moet ten hunne dienste staan en moet er zijn om aan hun behoeften te voldoen. Nu bepaalt de economie wat onze behoeftes zijn en ze dringt ze ons op. De vraag of ze echt nodig zijn wordt niet gesteld. Ook de economische meetinstrumemten vertrekken van een verkeerde basis, bijv. het Bruto Nationaal Product. Daar wordt alle economische productie van een land opgeteld en dit leidt tot rare zaken. Hij geeft het voorbeeld van de schadelijke verkeersongelukken. De schade aan mens en materiaal worden niet in rekening gebracht. Worden daarentegen wel positief bijgeteld: het herstellen van de auto, eventueel de aankoop van een nieuwe, de medische kosten die gemaakt worden om de gewonden te genezen, enz. Zo worden negatieve zaken toch nog positief meegeteld in dit BNP, terwijl ze eigenlijk zouden moeten afgetrokken worden. Enige maanden geleden deed men in Frankrijk een poging om het huishoudelijke werk in economische waarde te berekenen: naargelang de rekenmethode kwam men aan sommen die tussen de 80 en 125 % van het nu berekende BNP liggen! Deze studie maakte zoveel reacties los dat de Franse regering besloot om een aantal experimenten en onderzoeken te betalen die oplossingen moeten proberen te vinden voor dit soort problemen.

Ik kan eigenlijk nog uren doorvertellen over zijn idee, maar ik ga hier niet langer de computer monopoliseren, want de rij wachtenden groeit hier aan.
Galeano, de wereldberoemde schrijver uit Uruguay, kwam 's avonds getuigen en bracht een schitterend verhaal vol humor, maar ook vele sociale bekommernis en een oproep tot strijd. Soms misten we de pointe omdat de Portugees- en Spaanssprekenden al in lachen en applaus losbarstten, terwijl wij nog aan het wachten waren op de vertaling die dan ook verloren ging in het overdonderende lawaai. Maar echt een opsteker voor alle aanwezigen.
Geert Van Damme