arch/ive/ief (2000 - 2005)

In de voormiddag hebben de grote plenumvergaderingen plaats: tijdig uit de veren en naar het conferentiecentrum is de boodschap, zoniet kom je in je voorkeursseminarie niet meer binnen. Tijdens de korte middagpauze blijkt dat we met 4 van onze delegatie het grote seminarie "Hoe een meer democratische wereldregering vormen?" hebben gevolgd. We zijn het vlug eens over welke interessante lessen we hebben geleerd. De Europese man uit het panel – een Spaanse leider van verenigd links – kreeg zijn Zuiders temperament niet onder controle; hij koos als een geboren demagoog voor makkelijke open doekjes omtrent Cuba als het enige model, waarop een nieuwe wereld moet worden gebouwd.

De Braziliaanse advocaat, professor internationaal recht, die dit seminarie modereert heet Fabio Konder Comparatto. Hij weet ons alle vier stevig te boeien. Zijn pleidooi is alles behalve zuiderse romantiek, maar zeer concreet, met de voeten op de grond en mobiliserend. Hij gelooft dat een democratisch wereldparlement mogelijk is: geen klein kransje van rijke landen in de VN-Veiligheidsraad, maar echte verkozen vertegenwoordigers van volkeren – niet van staten. Ook roept hij de steun van de sociale bewegingen in om controle te krijgen op de Bretton Woods instellingen. WB en IMF mogen niet langer autonome instellingen blijven, maar ze moeten onder controle komen van de Economische en Sociale Commissie van de VN. En op vlak van het internationaal gerecht stelt hij gewoon voor het Europese voorbeeld te volgen: Daar kwam het Europese gerechtshof van Den haag tot stand na een aanpassing van de "Europese Grondwet", het Verdrag van Rome. Het is duidelijk: we hebben hier een stevige bondgenoot. Onze communicatieploeg legt hem in de loop van de namiddag vast op het video-verslag van het Forum.

In de namiddag krijgt het sleutelen aan een alternatieve globalisering een heel gevarieerde vorm: in meer dan 50 workshops gaan kleine groepen (nou ja, sommige nog meer dan 400 mensen) aan de slag rond deelonderwerpen. Een supermarkt van verhalen over acties en aanpak. Ik heb de workshop over economische en sociale rechten aangestipt. Zowel in de zaal als in het panel kom ik bekende gezichten uit Mexico, Zuid-Afrika, Bolivia en Nederland tegen. Hier levert de civiele maatschappij een zeer voelbare bijdrage in de opbouw van een democratische wereldbeweging. De Braziliaanse vrienden schreven een schaduwrapport over rechten in hun land. Ze brachten het naar Genève en haalden Mary Robinson, de VN-commissaris voor mensenrechten naar Brazilië. De regering kon niet naast het rapport kijken. Het rapport werd in mensentaal omgezet, zodat de brede sociale bewegingen er nu mee werken, en zo van binnenuit nog meer druk zetten op de regering. Het verhaal van Mexico en Zuid-Afrika is analoog. De impact van de civiele maatschappij is hier duidelijk: stevig onderbouwde en breed overlegde rapporten als basis voor protest en voor beleidsvoorstellen. Men kan niet langer de civiele maatschappij links laten liggen. En internationaal: daar krijgen FIAN, FIDH, Asamblea Permanenta de Derechos Humanos allen een consultatieve status bij de VN. Zij zijn de organisaties die ervoor zorgen dat er officieel erkende "rapporteurs" komen rond rechten: gemotiveerde, hoog gekwalificeerde, die zwakke prestaties van staten op vlak van rechten aan de kaak stellen. En zoals één van de sprekers het uitdrukt: deze verwezenlijkingen behoren niet tot de natuurlijke rijkdommen van deze planeet, maar ze zijn er met veel moeite door bezielde mannen en vrouwen neergezet.

Om een internationale krant te parafraseren kunnen we de impact van dit Forum als volgt samenvatten: als de straatbandieten aan de conferentietafel gaan zitten, dan hebben ze meer te bieden dan luid protest, vage dromen of ongenuanceerde standpunten.. Ze leveren zeer concrete en bruikbare bouwstenen voor een alternatieve planeet. Maar dit is mensenwerk en er ontbreken nog heel wat stenen. Er is hier amper plaats voor een Afrikaanse Stem. Af en toe wordt naar Afrika verwezen als de mogelijke ontvanger van de opbrengst van de Tobin-taks. Als die er ooit komt kunnen zij rekenen op een jaarlijkse injectie ter grootte van twee Marshall-plannen. Maar of zij – evenmin als de indianengemeenschappen – in deze nieuwe wereldorde ook echt een politieke stem gaan krijgen, daar ligt men in dit Forum toch wel niet echt wakker van. De UNO-conferentie rond de Minst Ontwikkelde Landen, die binnen enkele maanden in Brussel plaatsgrijpt, lijkt hier nog eeuwen ver vandaan. Geen van de vele workshops is een voorbereiding op deze conferentie. Bij het neoliberale Forum in Davos hebben deze uitgeslotenen geen plaats. We zullen er met heel veel zorg moeten over waken bij de opbouw van een alternatieve planeet, die van de hoop en de menselijke waardigheid, dat we hierbij alle bewoners van die planeet betrekken.