arch/ive/ief (2000 - 2005)

Mensenrechten gelden ook voor Turkije
EU-lidmaatschap Turkije nog niet voor morgen

Brussel, 13 januari 2001
"Elke aanvraag tot het verkrijgen van een uit- of doorvoervergunning wordt verworpen indien, met betrekking tot de toestand in het land van bestemming, blijkt dat de uit- of doorvoer … zou bijdragen tot een klaarblijkelijke schending van de rechten van de mens." Artikel 4 van de wet op de wapenhandel van 1991.

Op 19 december 2000 werd in 18 Turkse gevangenissen een bloedig einde gemaakt aan een opstand van gevangenen door leger en politie. Een missie van Peoples Rights Watch ging van 26 tot 31 december 2000 naar Istanbul om zich over de ernst van de situatie nader te informeren. Twee Belgische volksvertegenwoordigers (Leen Laenens-Agalev en Frieda Brepoels-VU) namen hieraan deel.

De besluiten van de missie werden gepubliceerd in een uitgebreid rapport met indringende getuigenissen van ex-gedetineerden, familieleden, artsen en advocaten. Gevangenen worden nog steeds systematisch gefolterd in Turkije, de rechten van de verdediging worden met de voeten getreden, elementaire rechten op medische verzorging worden geweigerd. Er is, ondanks beloftes van de Turkse staat, geen zicht op verbetering.

Schendingen van de mensenrechten, waar ook ter wereld, dienen veroordeeld en aangeklaagd te worden. Turkije is kandidaat-lid van de Europese Unie. Aan de politieke criteria van Kopenhagen (democratie, rechtstaat, respect mensenrechten van de minderheden) wordt in Turkije niet voldaan. Beloftes blijven dode letter. Honderden gevangenen zetten dan ook hun hongerstakingen verder.

De Belgische regering heeft net een exportlicentie toegestaan voor het Belgisch bedrijf New Lachaussée voor de uitvoer van machines, die de omvorming van kogels naar de technische NATO-standaard van 5.56 mm mogelijk maakt. Deze levering is onderdeel van een Duits contract met de Turkse staat voor leveringen van militaire technologie voor een waarde van 1,5 miljard BEF.

Dit contract geeft impliciet een goedkeurend signaal aan de Turkse autoriteiten. Het Europees protest tegen schendingen van de mensenrechten wordt hier door geridiculiseerd.

Op dit ogenblik wordt in de Commissie Buitenlandse Zaken een voorstel besproken om de wet op de wapenhandel te verstrengen. Verschillende internationale instellingen zoals de Raad van Europa stellen zich ernstige vragen. Agalev dringt daarom aan op een dringend debat over de toestand in Turkije. België moet tijdens het Europees voorzitterschap van dit jaar pleiten voor een strenge Europese aanpak. De Europese lidstaten mogen elkaar niet langer als excuus gebruiken om met wapenleveringen door te gaan. Tevens moet België aan Turkije een duidelijk signaal zenden dat in de huidige omstandigheden lidmaatschap van de Europese Unie uitgesloten is. Dat kan België best doen door de net toegestane exportlicentie te schorsen.

Leen Laenens, volksvertegenwoordiger
Lode Vanoost, volksvertegenwoordiger