arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het intern rapport van de directie van 127 bis over de dood van Ferri Xhevdet, dat in De Morgen van 16 december 2000 is uitgelekt, bewijst dat de rijkswachters in kwestie Ferri aan zijn lot hebben overgelaten. Maar de vraag blijft omwille van welke reden ze Ferri niet naar de ziekenboeg brachten in 127 bis, maar samen met bewakers van het centrum naar een isoleercel brachten. Het was voor iedereen overduidelijk dat Ferri gewond was, hij kon niet meer op zijn benen staan.

Het antwoord is dat het reglement van 127 bis voorziet dat ontsnapte vluchtelingen die gesnapt worden in een isoleercel moeten worden opgesloten. Pascal Smet zal dat de dag na de ontsnapping van Ferri Xhevdet toegeven. “Het is de normale procedure om na een ontsnapping mensen af te zonderen.” (De Morgen, 16.12.00)

Zelfs als de vluchtelingen in kwestie gewond zijn, krijgen ze daarbij pas de volgende morgen een dokter te zien. De vzw Open Grenzen onthulde al in december 1994 een intern rapport, waarin sprake was van een mislukte ontsnapping van Nigerianen uit 127 bis. “Sommigen hebben lichamelijke letsels overgehouden aan hun ontspanningspoging. (...) Een ontsnapte Nigeriaan werd drie dagen later door een fietser in een gracht teruggevonden. (...) Andere Nigerianen werden in de prikkeldraad teruggevonden. (...) Ze werden in isoleercellen opgesloten en pas de volgende dag rond 10 uur verzorgd. (...) Er hing overal bloed, zelfs aan het plafond van de cellen.”

Die praktijken bleven ook nadien voortduren. Het jaarrapport van Amnesty International van 1999 beschrijft hoe Hovhannes Karapetyan, uit Armenië, in juni 1999 na een mislukte ontsnappingspoging door de bewakers bewusteloos geslagen en in een isoleercel gesmeten. Pas de volgende morgen kreeg hij een dokter te zien, die hem onmiddellijk naar het ziekenhuis deed brengen, wegens verwondingen in het gezicht en een gebroken elleboog. (Jaarrapport Amnesty International 1999)

Het ministerie van Binnenlandse Zaken speelt in deze affaire dus een cruciale rol.

Ten eerste valt het intern reglement en de courante praktijken in de gesloten centra onder de bevoegdheid van de minister van Binnenlandse Zaken. Het is overduidelijk dat als Ferri Xhevdet niet naar een isoleercel was gebracht, maar naar de ziekenboeg, dat hij dan nog in leven had kunnen zijn.

Ten tweede is het niet de eerste keer dat de rijkswachtbrigade van Zaventem over de schreef gaat. Het jaarrapport van Amnesty International klaagt het ‘excessief geweld’ aan van deze brigade tegenover asielzoekers. De dood van Semira Adamu ligt nog vers in het geheugen, maar er is ook het verbijsterende verhaal van Matthew Selu, een Sierra-Leonese vluchteling, die in november vorig jaar met rijkswachtescorte werd gedeporteerd, en met een hoofdwonde van zes centimer lang, en kneuzingen aan rug, hoofd en schouders, in Dakar arriveerde. (Jaarrapport AI 1999)

Ten derde is het duidelijk dat Antoine Duquesne, minister van Binnenlandse Zaken, en Pascal Smet, zijn adjunct-kabinetschef, een loopje hebben genomen met de waarheid. De dag na de feiten stelde Duquesne : ‘Hij leek niet ernstig gewond. Het is een spijtig ongeluk.’ (Le Soir, 14.10.00) De celgenoot van Ferri en personeelsleden van 127 bis bevestigden aan Vincent Decroly en Josy Dubié direct na de feiten dat de rijkswacht na herhaaldelijk aandringen had geweigerd om een ambulance te bellen. Le Soir meldde al op 17 oktober dat er meer dan een uur verstreken was voor er een ambulance gebeld werd. Ondanks deze feiten bevestigde Duquesne op woensdag 22 oktober in het parlement zijn vertrouwen in de rijkswacht. (Le Soir, 26.10.00)

Ten vierde is het niet de eerste keer dat Binnenlandse Zaken liegt om de rijkswacht en security van 127 bis in bescherming te nemen. Toen de mishandeling van Hovhannes Karpetyan was uitgelekt, klonk het dat Hovhannes Karpetyan zichzelf tegen de muur van de isoleercel geworpen had. Toen Vincent Decroly uit Dakar met videobeelden terugkwam van de gewonde Matthew Selu, zei Binnenlandse Zaken, op basis van het rijkswachtrapport, dat Matthew uit de combi was ‘gevallen’. (Jaarrapport AI 1999)

De vzw Open Grenzen komt op voor volgende eisen :

- Wij willen de afschaffing van de gesloten centra. De dood van Ferri Xhevdet is geen ‘spijtig ongeluk’, zoals Pascal Smet beweerde. In deze centra heersen geweld en willekeur, en België is daarvoor door internationale mensenrechtenorganisaties, waaronder Amnesty International aangeklaagd. Mensen zonder papieren worden in deze centra opgesloten zonder vorm van proces, terwijl hun enige misdaad erin bestaat illegaal op het grondgebied te verblijven.
- Wij eisen een snel en grondig gerechtelijk onderzoek naar de dood van Ferri Xhevdet en naar het geweld in de gesloten centra. De resultaten moeten openbaar gemaakt worden. We herinneren eraan dat er in het geval van Semira Adamu twee jaar na de feiten nog altijd geen onderzoeksresultaten bekend waren.
- Wij eisen dat ook de strafrechterlijke verantwoordelijkheid van Minister Duquesne wordt onderzocht, met name met betrekking tot de praktijk in 127 bis om ontsnapte asielzoekers in isoleercellen op te sluiten, ook als ze gewond zijn.

Namens Open Grenzen
Tom De Meester