VN-rapport maakt brandhout van Europees asielbeleid

Dinsdag 24 oktober. In Vosselaar, Kruishoutem en Geraardsbergen plukt de rijkswacht in totaal dertig illegale immigranten uit Oost-Europese vrachtwagens. Het grootscheepse offensief tegen de mensenhandel dat onze progressieve paarsgroene regering in juni had aangekondigd, na de dramatische dood van 58 verstekelingen in Dover, blijkt niet erg veel vruchten af te werpen. Intussen weten we ook waarom. De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR stelt in een rapport verbijsterd vast dat alle maatregelen die de Europese regeringen de jongste jaren hebben genomen tegen de mensensmokkel, één voor één de smokkelmaffia hebben versterkt en het asielrecht helemaal hebben uitgehold.

Nieuw asielbeleid doet mensensmokkel toenemen

Het nieuwe asielbeleid zou humaan en evenwichtig zijn. Aan het asielrecht voor wat de regering “echte politieke vluchtelingen” noemt, zou niet geraakt worden. En de mensensmokkelaars, die grof geld verdienen op de kap van de economische vluchtelingen, zouden hard aangepakt worden. Wat is daar van in huis gekomen?

Sinds 1993 is er een gemeenschappelijk Europees visumbeleid. Wie naar België wil vanuit een land met veel asielzoekers, moet een visum aanvragen. Maar alleen wie over voldoende eigen inkomsten beschikt, kan zo’n visum vastkrijgen en dan nog moet de ambassade er zeker van zijn dat die persoon geen asiel wil aanvragen.

Er sterven mensen door de boetes van de regering

Het Uno-commissariaat voor vluchtelingen zegt: “Visa-beperkingen opleggen verhindert de meeste vluchtelingen om legaal te migreren.”1 Mensenhandelaars brengen elk jaar 500.000 personen clandestien de Europese Unie binnen. Een business met torenhoge winstpercentages. Die maffia laat zich niet afschrikken door een controle meer of minder. En welke andere weg heeft een politieke vluchteling anders nog om Europa binnen te komen?

Wie naar Europa vlucht uit vrees voor vervolging, vertrekt vaak zonder paspoort of met valse papieren, om geen argwaan te wekken bij de autoriteiten. Maar sinds 1990 controleren de meeste transport- en luchtvaartmaatschappijen scherp de paspoorten van hun passagiers. Wie illegale passagiers Europa binnenbrengt, loopt zware boetes op. De Belgische regering stuurt rijkswachtofficieren naar Afrikaanse ‘risicoluchthavens’, om er de passagiers richting België te controleren. Er sterven vluchtelingen door die boetes. Mensensmokkelaars die vluchtelingen vanuit Noord-Afrika naar Europa brengen in speedboten, gooiden dit jaar al zeven vluchtelingen overboord, omdat de kustwacht arriveerde.

De Europese Unie beschouwt een aantal Oost-Europese landen als veilige landen. Wie bijvoorbeeld uit Slovakije komt of een Rus die via Polen naar België komt, heeft geen recht op asiel, want Slovakije en Polen zijn ‘veilige landen’. Asielaanvragen uit die landen zullen wegens “kennelijk ongegrond” via de nieuwe snelprocedure afgekeurd worden, zonder grondig onderzoek.

Europa schermt zijn buitengrenzen af met hekken, grenspatrouilles, en wachtposten. In Zaventem werden de laatste tien jaar meer dan 70.000 mensen geweigerd, zegt Vreemdelingenzaken. Asielzoekers moeten zich voortaan aanmelden in één van de tien aanmeldpunten aan de grenzen, om een aanvraag te kunnen indienen. Maar het verdrag van Dublin bepaalt dat vluchtelingen asiel moeten aanvragen in het eerste Schengen-land dat ze binnenkomen. Wie zich dus aan de Duits-Belgische grens aanbiedt, moet in Duitsland asiel aanvragen. Die vluchtelingen hebben dus geen andere keuze dan de clandestiniteit.

Razzia’s, gesloten centra en deportaties

Met de nieuwe asielprocedure zal 80 procent van de aanvragen binnen de vijf dagen, zonder onderzoek, als ‘kennelijk ongegrond’ beoordeeld worden. Wie een aanvraag indient, loopt ook veel meer dan vroeger een groot risico op deportatie. Tijdens de procedure is verblijf in een opvangcentrum verplicht, en wie in beroep gaat, moet de beslissing in een gesloten centrum afwachten. Steeds minder vluchtelingen zullen het risico durven nemen een asielprocedure te starten: ze worden dus gedwongen direct in de illegaliteit te duiken. Zijn dat de ‘humane’ oplossingen van de regering?

Sinds het begin van de jaren ’90 is het aantal uitwijzingen in België in stijgende lijn gegaan, wat bij de mensen zonder papieren een klimaat van angst en terreur teweeg brengt. Nu worden jaarlijks bijna 8.000 mensen het land uitgezet, meestal via gedwongen deportaties. De regering wil het tempo van de uitwijzingen gevoelig opdrijven en onderneemt steeds meer razzia’s om mensen zonder papieren op te sporen en in gesloten centra op te sluiten, bij wijze van afschrikking.

1. John Morrison en Beth Crosland, The trafficking and smuggling of refugees. UNCHR, Policy Research Unit, 2000.

Hoeveel vluchtelingen telt België?

Het aantal asielaanvragen bleef in België tot 1989 onder de 10.000 per jaar. Na de invoering van het kapitalisme in Oost-Europa liep dat aantal op tot meer dan 25.000 in 1993. In dat jaar nam ons land samen met de Europese Unie drastische maatregelen om de migratiestroom in te dijken, waardoor het aantal asielzoekers in België plots met de helft daalde. Sinds 1997 groeit het aantal asielzoekers weer aan, vooral uit ex-Joegoslavië. In de eerste helft van dit jaar vroegen 2.340 mensen uit Kosovo, 1.804 uit Rusland, 1.598 uit Albanië, 1.219 uit Kazakstan en 1.075 uit Slovakije asiel aan. Vorig jaar vroegen 35.000 mensen asiel aan in België, het hoogste peil sinds 1980. Dat is nauwelijks drie per duizend inwoners in ons land – en slechts 0,05% van de 200 miljoen mensen die wereldwijd hun land ontvlucht zijn.

Informatici uit Indië werken hier aan een hongerloon

Het forum Recht Op gaf het woord aan een LBC(ACV)-delegee. Hij getuigde over de situatie bij CS2, een bedrijf dat elektronische chips maakt voor gsm’s en auto’s. “Er werken zo’n 300 mensen, binnen een jaar zullen dat er 3.000 zijn. Voor de helft informatici uit Indië, de Filipijnen, Zuid-Korea en Oost-Europa. Ze werken in vreselijke omstandigheden, aan minimumlonen. Het bedrijf werd twee jaar geleden opgestart door de elektronica-reuzen Alcatel, Philips en Intel. Die arbeiders krijgen een arbeidsvergunning voor 1 jaar, betaald door de werkgever, telkens hernieuwbaar. Alles verloopt in het Engels, die mensen kennen de Belgische wetgeving niet. Twee op de drie informaticabedrijven gaan binnen de drie jaar op de fles. Die arbeiders hangen dus volledig af van hun werkgever voor hun verblijfsvergunning. Het is heel moeilijk hen in de vakbond te organiseren opdat ze samen met de Belgen zouden kunnen opkomen voor syndicale rechten. Daarom is het belangrijk dat de vakbond de automatische dubbele nationaliteit afdwingt.

arch/ive/ief (2000 - 2005)