PVDA+ enquête voorgesteld op een persconferentie.

Gratis en goede gezondheidszorg, minder belastingen voor de werkers & meer voor de multimiljonairs, geen geld voor oorlog, wel voor onderwijs en ontwikkelingssamenwerking en volwaardig werk eerste prioriteiten.

Verwerking door Jan Hasaers

Wat was het doel van onze enquêtes
De PVDA wilde haar oor te luisteren leggen bij haar ruime achterban en enkele doelgroepen die wij doorgaans bereiken.
Wij werken al jaren op thema’s als werk, sociale zekerheid of doe de rijken betalen. Vinden de mensen die wij bereiken deze thema’s ook belangrijk of stellen ze andere prioriteiten? Dat wilden wij te weten komen.
In vijf gemeenten (Herstal, Zelzate, Antwerpen, Schaarbeek en Genk) en drie deelgemeenten (Hoboken, Deurne en Borgerhout) concentreren wij onze krachten om een verkozene te halen bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Zeker in die gemeente wilden wij een ruime bevraging doen.

Wanneer werden de enquêtes afgenomen?
Tussen 1 maart en 1 augustus 2000.

Welke enquêtes werden hiervoor opgesteld?
Er werden vijf enquêteformulieren opgesteld.

Ten eerste was er een algemene vragenlijst. Deze bestond uit veertig voorstellen uit ons programma, per vier gegroepeerd onder tien thema’s. Deze werden gebruikt in de provincies Antwerpen vooral in Antwerpen-stad en Mechelen. In de provincie Brabant vooral in Schaarbeek. In Oost- en West-Vlaanderen vooral in Gent en een deel Kortrijk, Brugge, Aalst en St-Niklaas. In Henegouwen vooral in La Louvière, Marcinelle en Couillet.

Ten tweede was er een kaartje met dezelfde tien thema’s als de algemene vragenlijst.

Ten derde waren er voor Herstal, Zelzate, en Genk drie verschillende specifieke vragenlijsten. In Herstal legde men 29 voorstellen, gegroepeerd in vijf thema’s voor. In Zelzate legde men 35 voorstellen gegroepeerd in zes thema’s voor. In Genk legde men een vragenlijst voor met 35 voorstellen gegroepeerd in zes thema’s.

Waarom verschillende vragenlijsten?
Om beter te kunnen peilen over enkele lokale problemen. Bijvoorbeeld in Herstal over de verbrandingsoven van Intradel. In Zelzate over de grote infrastructuurwerken. In Genk over het gebrek aan plaatselijke bioscoop.
Een vergelijking tussen alle enquêtes is dus niet mogelijk. Maar dat was ook niet onze bedoeling. Wij wilden een zo concreet mogelijk beeld hebben in de gemeenten waar wij campagne voeren.

Hoeveel enquêtes werden van elk afgenomen?

Totaal 6130
Algemene vragenlijst 2863
Kaartjes 1353
Enquête Herstal 533
Enquête Zelzate 590
Enquête Genk 791

In Zelzate is dat zes percent van de kiesgerechtigden.
In Herstal vulde één op veertig kiesgerechtigden de enquête in.

Hoe waren de enquêtes opgesteld en hoe dienden ze ingevuld te worden?
In de algemene vragenlijst stonden veertig voorstellen uit ons programma. Die voorstellen waren gegroepeerd in tien thema’s met telkens vier voorstellen (zie formulier in bijlage). De keuze van de tien thema’s is door twee zaken bepaald. Ten eerste wilden wij een brede waaier van maatschappelijke thema’s voorleggen, die verschillende aspecten van het leven omvatten. Daarom tien thema’s, ook degene waarrond wij minder werken. Ten tweede hadden wij voor deze tien thema’s wel een eisenprogramma opgesteld. Wij wilden echter weten wat men daarin nu belangrijkste vond.
De respondenten dienden eerst uit de tien thema’s de drie à vier belangrijkste aan te kruisen. Hierdoor verplichten wij hen reeds een eerste keuze te maken. Vond men werk belangrijker dan openbare diensten bijvoorbeeld.
Na deze keuze kon men binnen hetzelfde thema één of meerdere van de vier voorstellen aankruisen. Hieruit kunnen we afleiden welk voorstel het beste scoort.
Bij elke thema hadden we ook een vrije ruimte voorzien, waarin men zelf andere voorstellen of opmerkingen kwijt kon. Hierop kregen we duizend korte reacties.

Op het kaartje stonden de tien thema’s. We vroegen de respondenten hierop de drie à vier belangrijkste aan te kruisen. We gebruikten dit op plaatsen, zoals op de markt en aan de ingang van de bedrijven, waar wij verwachten dat het invullen van de hele vragenlijst te veel tijd in beslag zou nemen.

Bij de drie specifieke vragenlijsten konden de respondenten de hele lijst overlopen en direct aankruisen wat men belangrijk vond.

Waar werd de enquête opgehaald?
Bij 85% van de respondenten werd genoteerd waar de enquête werd opgehaald. Meer dan éénderde (35%) werd opgehaald op één van onze artsenpraktijken. 17% aan de stempelcontrole en 16% via onze website.

Beperkingen bij de interpretatie van de resultaten
Wij raadpleegden enkele specialisten voor de verwerking van de resultaten van onze enquête. Zij adviseerden ons bepaalde beperkingen voor ogen te houden bij de interpretatie van de gegevens.

 Wij beweren niet dat onze enquête een representatief opinieonderzoek is, waarbij alle lagen van de bevolking bevraagd zijn. Door de keuze van de plaats waar we enquêteerden is een zekere selectie gebeurd. Voor het doel van onze enquête is dat echter geen probleem. Het is immers een deel van de doelgroep, die wij doorgaans bereiken, die we wilden peilen.
 Specialisten stellen dat mensen met een laag socio-cultureel peil vaak ondervertegenwoordigd zijn in enquêtes. Zij weten niet altijd juist hoe ze zo’n lijst moeten invullen. Of ze wimpelen enquêteurs af die hen op straat of aan de deur aanspreken. Wij kunnen er vanuit gaan dat wij juist wel in deze groep geënquêteerd hebben. Omdat we in onze praktijken geen remgeld aanrekenen aan de patiënten, bereiken wij deze sociale laag wel.
 Een sterk punt aan onze werkwijze is ook dat de drievierde de enquête ter plaatse ingevuld heeft. Zo krijg je een veel persoonlijker antwoord, dan wanneer de lijsten per post teruggestuurd worden. Thuis worden enquêtes vaak met meerdere personen tezamen ingevuld en dat geeft een vertekend beeld.

Welke prioriteiten komen naar voor?
Wat de verwerking van de antwoorden van de algemene vragenlijst betreft, volgen wij in zekere zin dezelfde weg als de respondenten gevolgd hebben om de lijst in te vullen. Ons doel was immers de prioriteiten te weten te komen.

Wij kijken dus eerst welk thema’s het best scoorden. En kijken dan binnen elk thema welk voorstel het meest werd aangekruist.

Welke thema’s scoren het best?
Uit de 2864 verwerkte algemene enquêtelijsten blijkt dat meer dan één op twee (56 percent) van alle respondenten het bolletje boven het thema werk heeft aangekruist. Dat is de hoogste score. Net iets meer dan de helft (53 percent) kruiste sociale zekerheid aan. Bij net de helft (50 percent) ligt minder belastingen nauw aan het hart.

Deze top drie tekent zich toch af ten opzichte van de andere thema’s. Milieu en rechtvaardige wereld, staan op de vierde en plaats met 44 percent.

De twee minst aangekruist thema’s zijn openbare diensten en inspraak. Volgens de specialisten zijn dit ook vagere begrippen dan bijvoorbeeld werk of belastingen, waar de geënquêteerden zich makkelijker kunnen voorstellen waarover het gaat. Abstracte thema’s scoren altijd minder.

Indien wij de resultaten van 1353 kaartjes - waarop men enkel de thema-voorkeur kon aankruisen - optelt bij de eerste resultaten dan blijven dezelfde thema’s in de top vijf staan. Alleen de rangorde wijzigt een beetje.
Werk blijft nummer één. Minder belastingen wisselt met sociale zekerheid en komt dus op de tweede plaats. Rechtvaardige wereld wisselt ook met milieu en klimt op naar de vierde plaats als je alle resultaten samentelt.

Die optelling van de resultaten is voor ons vooral van belang voor het bepalen van de politieke prioriteiten in ons werk, omdat we zo uiteindelijk toch rekening houden met de mening van 1353 extra mensen.

Welke voorstellen scoren het meest?
Omdat de mensen niet eerst alle voorstellen hebben gelezen, kunnen we strikt genomen niet alle veertig voorstellen onderling vergelijken. Ze maakten immers eerst een keuze tussen de thema’s.

Uiteraard kan je uit de resultaten wel afleiden hoeveel keer een bepaald voorstel werd aangekruist. En die kan je wel rangschikken van klein naar groot.

Thema: werk
Meer dan één respondent op twee (53 percent) die werk aankruiste, duidde ook een volwaardige job voor iedereen aan. Twee op vijf (40 percent) duidde lonen omhoog, minimumloon minsten 40.000 fr netto aan. Een klein derde (29 percent) wil minder stress op het werk en een klein vierde (23 percent) kiest voor omzetting van PWA en interimjobs in vast werk.

Thema: sociale zekerheid
Bij het tweede thema – sociale zekerheid – gaat bij zes op tien (61 percent) duidelijk de voorkeur naar gratis en goede gezondheidzorg, want ik betaal als sociale zekerheid. Minder dan vier op tien (38 percent) kruiste pensioen op 60 jaar, minstens 40.000 fr aan.

Thema: minder belastingen
Bij het derde meest aangekruiste thema – minder belastingen – kiest meer dan zes op tien (62 percent) voor minder belastingen voor de werkers, meer voor de multimiljonairs. 36 percent kruiste onder het belastingsthema vermogensbelasting op de grote fortuinen (vanaf 15 miljoen) aan.

Thema: milieu
Bij milieu kiest meer dan de helft (52 percent) voor gratis vuilzakken en afhaling huisvuil. 36 percent verkiest gratis onderzoek en verzorging bevolking bij milieuvervuiling.

Thema: rechtvaardige wereld
Hier kiest zeven op tien (71 percent ) resoluut voor geen geld oorlog, wel voor onderwijs en ontwikkelingssamenwerking. 32 percent wil gastvrij onthaal vluchtelingen.

Onze conclusies
De thema’s van onze affiches voor de gemeenteraads-verkiezingen zijn gebaseerd op deze resultaten. De aangegeven
prioriteiten zijn als het ware ons programma.

Vier voorstellen uit de top vijf bevestigen enkele politieke eisen waarop wij al jaren werken: ‘gratis gezondheid’, ‘minder belastingen voor de werkers, meer voor de multimiljonairs, ‘geen geld voor oorlog, wel meer voor onderwijs’ en ‘volwaardige jobs voor iedereen’. Doorgaans besteden wij het meeste energie aan de eerste en vierde eis.

Wat fiscaliteit betreft bevestigt de enquête voor ons het belang van een bijsturing die we in oktober ’99 gemaakt hebben. Tot dan legden wij nadruk op ‘de rijken doen betalen’, zonder ons uit te spreken over de belastingdruk voor loon- en weddetrekkers. Wij beklemtonen nu eerst dat de belastingdruk voor de werkers te hoog is, en dus moet verlaagd worden. Een maatregel tegen de rijken zoals de vermogensbelasting op de grote fortuinen blijven wij uiteraard verdedigen. Wij zijn voor meer fiscale rechtvaardigheid waarbij de zwaarste lasten werkelijk op de sterkste schouders komen te liggen. Voor ons zijn dat de multimiljonairs en miljardairs. Uiteindelijk vinden wij dat de overheid meer geld nodig heeft om alle sociale behoeften te financieren. Uit de enquête blijkt bijvoorbeeld ook de grote bekommernis voor onderwijs.

Belangrijk voor ons is de vaststelling dat hoewel het thema werk het meest werd aangekruist, en binnen dit thema 817 (30 percent) mensen kozen voor een volwaardige jobs voor iedereen, zijn er toch drie andere voorstellen uit de andere thema’s die door meer mensen zijn aangeduid.

Zo kleurden 924 mensen het bolletje zwart naast gratis en goede gezondheidzorg, want ik betaal al sociale zekerheid. Dat is toch één op drie (33 percent) van het totaal aantal ingevulde enquêtes.
891 (31 percent) verkoos minder belastingen voor de werkers, meer voor de multimiljonairs en 857 (30 percent) kruiste geen geld voor oorlog, wel voor onderwijs en ontwikkelingsamenwerking aan.

Dat laatste resultaat is opmerkelijk. Binnen het vrij algemene thema rechtvaardige wereld zien we een hoge uitgesproken voorkeur. Zeven op tien van kruiste het aan. Wellicht heeft het ook te maken met bekommernis voor goed onderwijs voor de kinderen. 589 mensen (21 percent) kruisten immers ook meer geld en leraars voor degelijk en gratis onderwijs aan onder het thema jongeren. Aangezien wij meer mensen bevraagd hebben in de groep tussen 25 en 45 jaar ten opzicht van de bevolking en minder in de groep tot 18 jaar, scoort dit thema niet door de jongeren zelf, maar door de mensen op actieve leeftijd.

Opvallend is ook dat onder het vijfde thema – milieu – meer dan één op twee (52 percent) van degenen die dit thema aankruisten, kiest voor gratis vuilniszakken en gratis afhaling huisvuil. Wij hebben daar onmiddellijk rekening mee gehouden in onze campagne. Bij veel mensen is er wrevel over die dure vuilniszakken. Voor ons hangt dit ook samen met het thema van de fiscaliteit. De dure vuilniszakken zijn immers een verkapte vorm van belasting. Hier ligt ook het kruispunt tussen de nationale en lokale politieke. Omdat men op nationaal vlak de multimiljonairs teveel spaart en weigert een vermogensbelasting te heffen op grote fortuinen, blijven vele maatschappelijke noden onvervuld. Steeds meer schuift men de factuur door naar de gebruikers. Dat willen wij omkeren.

Tenslotte vinden wijzen de meeste resultaten op een tegenstelling tussen wat de bevolking belangrijk vindt en wat de huidige regering doet of de voorbije gedaan heeft.
Neem de gezondheidszorgen. Zes op tien wil gratis geneeskunde. De voorbije regeringen voerden echter 25 remgeldverhogingen door sinds ’94. De huidige regering heeft hierin geen verandering gebracht.
Of neem werk. Zes op tien wil volwaardig werk. Volgens cijfers van de Hoge Raad voor Werkgelegenheid (april ’99) zijn drie van de vier banen (90.000 op 120.000) die gecreëerd werden tussen ’94 en ’98 tijdelijke banen. 280.000 mensen zijn tewerkgesteld via interimkantoren, zes keer meer dan in ’85.

Resultaten van Zelzate, Herstal en Genk

Zelzate
In Zelzate legde men 35 voorstellen gegroepeerd in zes thema’s voor. 590 mensen beantwoorden de lijst. Zeven op tien kruist overtuigend het thema Gezond Zelzate aan. Binnen dat thema kruiste acht op tien gratis afhaling van huisvuil voor gezinnen aan. Men wil geen invoering van de chipsweging. Gratis verschaffen van compost-vaten voor wie erom vraagt. Het containerpark moet gratis blijven, ook voor afgedankte huishoudapparaten.
Iets meer dan één op twee vind Leefbaar Zelzate belangrijk. Twee derde (67%) kruiste hierbij het veiliger maken van de brug voor zwakke weggebruikers aan. Zij willen een verbod op openen van de brug, op het moment van spitsuren. Iets minder dan helft van alle respondenten (47%) kruiste het thema Veilige gemeente aan. Tweederde daarvan wil de arrestatie van grote gekende drugsdealers.

Herstal
In Herstal legde men 29 voorstellen, gegroepeerd in vijf thema’s voor. Uit 533 verwerkte enquêtes blijkt dat tweederde (67 percent) kiest voor : La collecte, le tri, le recyclage et le traitement des déchets doivent être gratuit pour la population. Iets minder (64 percent) kruiste Traquer et arrêter les grands trafiquants de drogue, afin de protéger les jeunes aan. 62 percent vraagt Soins de santé gratuit et de qualité pour toute la population. Drie op vijf vraagt Construire plus de logements sociaux afin que ceux qui y on droits puissent effectivement l'acquérir en Mesures contre les propriétaires privés qui demandent des prix exorbitants pour les taudis.

Genk
In Genk legde men een vragenlijst voor met 35 voorstellen gegroepeerd in zes thema’s. In de praktijk hebben veel mensen wel de hele lijst van voorstellen overlopen en aangekruist wat ze belangrijk vonden. Uit de 791 antwoorden blijkt dat iets meer dan de helft (51 percent) van alle respondenten aankruist: Bij opname in het ziekenhuis mag geen voorschot meer gevraagd worden. Alle kosten moeten terugbetaald worden door de ziekenkas, zodat de opname in het ziekenhuis uiteindelijk niets kost aan de patiënt.

Net iets minder dan de helft (49 percent) kiest voor: Geen stress op het werk: mensen niet opjagen, maar meer mensen aanwerven met een vaste job. Op de derde plaats kiest 48 percent voor Gratis vuilniszakken, gratis afhaling van het huisvuil, geen milieutaks voor gezinnen. Twee op vijf (39 percent) wil: Meer, betere en goedkopere sociale woningen. Deze woningen moeten ook toegankelijk zijn voor bejaarden en rolstoelgebruikers. En twee op vijf (39%) wil ook dat de lonen moeten omhoog gaan.

arch/ive/ief (2000 - 2005)