arch/ive/ief (2000 - 2005)

Een ecologisch bindmiddel

Wildgroei is ontevreden met de economische gang van zaken : een
voortdurende, ongebreidelde groei met de daarbij horende havenuitbreidingen, nieuwe wegen en industrieterreinen, luchthavens,. Het maakt dat duidelijk met geweldloze en directe actie, want de groep wil veel liever duurzame ontwikkeling. Geen problemen met teveel mobiliteit of genetische manipulatie, geen broeikaseffect of gat in de ozonlaag.

Bij Wildgroei heeft iedereen inspraak in de beslissingen. De besluitvorming
gebeurt op basisdemocratische wijze: consensus wordt hoog in het vaandel gedragen. Men gaat er van uit dat dit wrijvingen helpt voorkomen en "ja, mensen voelen zich pas echt betrokken wanneer ze volop kunnen participeren in iets". De praktijk wijst wel uit dat er een kerngroep is die de meeste taken voor haar rekening neemt. Waar actiekampen gemakkelijk 50 mensen lokken komen er op gewone vergaderingen maar gemiddeld tien opdagen. En ook de studiebijeenkomsten lokken slechts een handvol mensen. Er heerst daar binnen Wildgroei geen onvrede over. "Het is zoals het is.", zei iemand van de groep onlangs.

Toch lijkt het collectief één van de kristallisatiepunten waarrond veel
anti-autoritairen in België mee bezig willen zijn. Samen met het
anarchistisch actieblad De Nar vormt het een soort ruggegraat voor
libertaire en quasi-libertaire kringen in Vlaanderen, omdat er mensen uit
verschillende hoeken van het land bij betrokken zijn. Vooral jonge mensen, wat voor Noord-België niet zo verwonderlijk is, ook al omdat er zo'n kleine anarchistische traditie bestaat. Van 1890 tot 1940 was er in Nederland een libertaire bloei die in Europa enkel door Spanje werd nagedaan (beter: sterk overtroffen).

België, en zeker Vlaanderen, heeft zo'n suksessen nooit gekend. En met de jaren lijken er steeds meer "anarchismen" bij te komen. Een diversiteit die verrijkend werkt, maar soms ook voor conflicten zorgt. Anders dan De Nar laat Wildgroei zich niet vastpinnen op het etiket "anarchisme", maar misschien is de groep toch wel het best te omschrijven als 'neo-anarchistisch': sociaal en ecologisch, maar vrij van dogma's.

De verdwijning van Doel

De vereniging was tot dit voorjaar vooral bezig rond de kwestie Doel. Dat
had sukses, de havenuitbreiding daar krijgt heel wat tegenkanting en niet
alleen van de inwoners van het dorp, die met de verdwijning van Doel en het politiek getouwtrek errond vaak allesbehalve tevreden zijn. Het protest
bracht de affaire volop in de media en deed de "groene" partij Agalev geen goed. Door de instemming met de aanleg van het "Deurganckdok", allesbehalve een ecologische maatregel, leed de partij weer eens gezichtsverlies, want nationale regeringsdeelname van Agalev had ook al zo weinig opgeleverd voor sociale en ecologische bewegingen.

En Wildgroei speelt het weleens meer politiek. Begin maart voerde het nog
actie aan het kabinet van Steve Stevaert, Vlaams minister van Mobiliteit en
Openbare werken. In Doel pakte het graafmachines, bulldozers en vrachtwagens in op de werf van het Deurganckdok. Onder het motto "Inpakken en wegwezen!" omhulden ze de boel met krimpfolie. De radicale ecologisten stelden het scherp: "Het van de kaart vegen van een heel dorp voor het graven van een nieuw scheepsdok in het kader van de economische vooruitgang (en dit naast een amper gebruikt, leegstaand dok) vinden wij tot nu toe wel één van de grootste blunders in de geschiedenis van de bouw van nutteloze Belgische infrastructuurwerken." Volgens de werkgroep was het ook één van de verst doorgedreven vormen waarbij de mens en zijn leefmilieu moeten wijken voor de economische 'vooruitgang', de betonlobby of nog meer mobiliteit.

Maar er zaten ook minder leuke kanten aan het werken rond de Doel-kwestie.
Het comité Doel 2020, ook erg actief om het dorp te behouden en zich
afficherend als de spreekbuis van een groot deel van de plaatselijke
bevolking was bijvoorbeeld minder zuiver op de graat. Eén van de
belangrijkste figuren binnen 2020, Jan Creve, heeft een verleden als
fascistische vechtersbaas en lijkt nu wat gekalmeerd maar hangt nog altijd
een dubieus nationalisme aan. Hij evolueerde tot "eco-fascist" en lijkt dus
goodwill, zin voor pluralisme en ecologie te willen misbruiken voor eigen,
minder nobele doeleinden. Naast Creve en andere nieuw-rechtse intellectuelen sprongen ook mensen van de centrum-rechtse christendemocraten en het ultra-rechtse Vlaams Blok op de kar om Doel te laten blijven. Reden genoeg voor Wildgroei om er voor te opteren zich op andere hete hangijzers te oriënteren.

De uitbreiding van een autosnelweg

Momenteel wordt vooral campagne gevoerd tegen "de geplande sluiting van de kleine Ring rond de stad Antwerpen". Deze uitbreiding van de weg zou nog meer auto's naar de Antwerpse binnenstad lokken, waar de verkeersoverlast nu al enorme proporties aanneemt. Met een zeer kostelijke investering doorheen groen, droogdokken en woonruimtes,... Er werden o.a. contacten gelegd met de fietsactiegroep "Spaak en Tandrad", bekend om haar kruispuntbezettingen in de Antwerpse binnenstad, geweldloze acties van burgerlijke ongehoorzaamheid.
De twee actiecollectieven maakten samen een ludieke affiche die de geplande "Ringsluiting" aanklaagt. De gedrukte affiches werden in de Antwerpse binnenstad rondgeplakt, de avond voor een grote fietsmanifestatie. Spaak en Tandrad, dat opkomt voor een autovrije Antwerpse binnenstad en gratis openbaar vervoer is duidelijk dankbaar voor de steun die het krijgt. Ook al omdat een aantal van haar activisten binnenkort voor het gerecht worden gedaagd. De reden? "Het kwaadwillig belemmeren van de openbare weg."

Ook zijn er goede contacten met de Werkgroep Natuurreservaten Linkeroever-Waasland, die juridische stappen wil ondernemen tegen de
Ringuitbreiding. Al deze collectieven plannen begin september samen een
protest-picknick in het natuurreservaat Blokkersdijk op de Linkeroever van
de stad Antwerpen, ook een stuk natuur dat zal lijden onder het geplande
infrastructuurproject. En ook allerlei buurtcomités lijken mee op de kar te
willen springen. Met de gemeenteraadsverkiezingen van oktober in zicht lijkt er toch, noodzakelijke, beweging te komen in links-ecologische kringen. Met de dreiging van het Vlaams Blok in het vooruitzicht, een partij die gemakkelijk een vierde van de stemmen binnenrijft in de stad Antwerpen, is dat alvast een opsteker.

Uit de ban van de Ring

Onder het motto "Uit de ban van de Ring." organiseert Wildgroei een
actieweekend tegen de sluiting van de weg, van 1 tot en met 3 september. De acties blijven geweldloos en direct. Ze vinden plaats buiten de muren van het traditioneel overleg en zijn publiekgericht. Er wordt actief emobiliseerd om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij het kamp: via alternatieve media, aankondigingsfolders, internet,...

Het geheel zal soms ludiek of kunstzinnig zijn, cfr. bijvoorbeeld de creatie
van een "autostradeverschrikker", die bedoeld is om even efficiënt te zijn
in het wegjagen van wegenbouwers en automobilisten als een vogelverschrikker in het beangstigen van vogels, of de organisatie van een festival die de protest-picnick met akoestische muziek zal opluisteren.

In april viel bij "de Staten-Generaal van de Antwerpse mobiliteitsproblemen" de definitieve beslissing over "het tracé voor de sluiting van de Kleine Ring". Voor Antwerpen zal dit het grootste en meest ingrijpende infrastructuurproject zijn sinds 1970. De werken zullen plaatsvinden op een tracé van zo'n 250 m breedte, over een afstand van bijna 13 km. Het prijskaartje? Minimum 30 miljard Belgische franken (voor de Nederlandse lezer: zo'n 1600 miljoen guldens)! Nee. De bouw van een brug en een nieuwe tunnel onder de Schelde, die twee stukken autosnelweg met elkaar moeten verbinden, is niet niks.
Op de Antwerpse Linkeroever zal onherstelbare schade toegebracht worden aan vier beschermde natuurgebieden. Door de aanleg van een tunnel komt ook het voortbestaan van het reservaat Blokkersdijk in gevaar. De groene longen van de grootstad worden verder de vernieling ingeholpen. Men creëert nog eens een grote, uitlaatgassen brakende verkeersader. Nochtans kampt meer dan de helft van de Antwerpse zuigelingen nu al met ademhalingsproblemen. Ook de geluidsoverlast zal enorm toenemen. Want nieuwe wegen trekken,
onvermijdbaar, meer verkeer aan. Het is een wijdverspreide mythe dat
wegenbouw fileproblemen oplost. Op korte termijn misschien, maar binnen 5 à 8 jaar zullen de files even groot zijn! Het zal de lobbygroepen van de
mobiliteitsindustrie zeker plezier doen.

Duurzame oplossingen en alternatieven werden niet eens overwogen. De aanleg van de "missing links" is immers in het regeerakkoord opgenomen. De milieu- en bewonersgroepen werden systematisch geweerd bij de besluitvorming en constructieve alternatieven afgedaan als "niet realistisch".
Wildgroei ziet dat anders. Door middel van open, al dan niet symbolische,
directe actie wil het reageren tegen de huidige (economische) gang van zaken en het onvoorwaardelijke geloof in de winst- en (wild)groei-economie.
Hierbij wordt vooral de aanleg van steeds nieuwe infrastructuurwerken
(havenuitbreidingen, nieuwe wegen en industrieterreinen, uitbreiding van
luchthavens,...) op de korrel genomen. De enigen die echt baat hebben bij
deze projecten is de bedrijfswereld. De gewone mensen worden opgezadeld met natuurvernieling, onteigeningen, lawaaihinder, astma, verkeersongevallen en andere rotzooi.

Ook het actiekamp vormt geen eindpunt. Wildgroei wil voortwerken aan
maatschappelijke verandering en duurzame ontwikkeling. Het wil aan
netwerking, vorming en basisdemocratische bewegingsopbouw doen. In een periode dat er weinig wordt nagedacht over de sociale en ecologische problemen die onze groei-economie met zich meebrengt lijkt me dit belangrijk. Ook al omdat het gebrek aan belichting van de problematiek en protest ertegen desastreuze gevolgen heeft, op korte en lange termijn. Want de natuurlijke processen en maatschappelijke interacties zijn helemaal niet uitgebalanceerd. En de gevaarlijke natuurvernieling gaat door.

Raf Grinfeld

Noot:
Met de financiële steun van Netwerk (een beweging rond anders omgaan met geld) en de logistieke hulp van het anarchistisch actieblad "De Nar" gaf Wildgroei een brochure uit : "Verdwaald in beton. Of hoe de rode loper voor de 'wildgroei'-economie wordt uitgerold over mens en natuur." Daarin wordt de miserie belicht waar het collectief tegen opkomt : de mythes over de beweegredenen achter de aanleg van nieuwe infrastructuurwerken zoals het Deurganckdok in Doel, de gevolgen voor mens en milieu, de economische belangenvermenging,... En de aard van het Europees verzet ertegen in de vorm van directe actie. De brochure kost vijftig Belgische franken (+27 BEF verzendingskosten) en is bestelbaar op het rekeningnummer 001-3396775-08, met vermelding : brochure Wildgroei. Financiële steun aan Wildgroei kan ook d.m.v. een storting op hetzelfde rekeningnummer, met vermelding: steun voor Wildgroei.