Beste,

Volgend citaat komt van de site van de PVDA (http://www.pvda.be/wat/wat.htm):

"Wat wil de PVDA?

De PVDA wil de onteigening zonder schadeloosstelling van de grote kapitalisten hun productiemiddelen: ze moeten het collectieve bezit worden van de werkers. De economie moet gepland worden in functie van de noden van de werkende bevolking. De PVDA wil de vernietiging van het kapitalistische staatsapparaat en de oprichting van een socialistische staat die steunt op de werkende massa's."

De uiteindelijke doelstelling van de PVDA is dus een planeconomie.  Zeggen dat ik een planeconomie totaal onhaalbaar acht, is echter helemaal niet beweren dat 
ik het bestaande systeem superieur vind (dat is een behoorlijk kromme redenering, Christophe).  

Goed, het tussenvoorstel van de PVDA met betrekking tot Sabena dan.  Hernationalisering en onder controle van de arbeiders plaatsen.  Met het principe heb ik uiteraard geen probleem, maar over de specifieke uitwerking ervan kunnen we een serieuze boom opzetten.  

Het voorstel van de PVDA voor verkozen en permanent afzetbare gedelegeerden is op het eerste zicht ok.  Toch rijzen er een aantal problemen (dit betekent niet dat ik dit onmogelijk acht, maar dat er dieper over nagedacht moet worden alvorens het ingevoerd kan worden).  Wat is nu de taak van de gedelegeerden? En daarmee verbonden: wat wordt bedoeld met onder controle van de werknemers plaatsen?   Moeten de gedelegeerden het dagdagelijkse bestuur van de onderneming op zich nemen?

Zo ja, dan vormen ze op termijn een eigen klasse van bestuurders met eigen belangen die niet noodzakelijk stroken met die van diegene die van de werknemers die ze vertegenwoordigen.  

Jullie oplossing om dit te vermijden, nl. de permanent afzetbaarheid van delegees, is niet zonder problemen.
Een grootschalig bedrijf als Sabena besturen vraagt
specifieke kennis en vaardigheden en deze verwerven vraagt tijd. Je kan delegees dus niet zomaar afzetten en er nieuwe voor in de plaats zetten.  De delegees weten dit ook en kunnen hun specifieke kennis misbruiken om hun macht te bestendigen en hun basis een rad voor de ogen te draaien.
Hoe kunnen we dit in de mate van het mogelijke belemmeren?

Zo nee, dat is, de delegees moeten het dagelijkse bestuur van de onderneming niet op zich nemen en enkel betrokken worden bij de fundamentele beleidsbeslissingen.  Dat betekent dat er een groep mensen is die het dagelijkse bestuur in handen heeft en daardoor eigen belangen hebben.
Deze groep mensen zal zijn machtspositie proberen uit te breiden en de delegees uit het beslissingsproces proberen te weren, bv. door het aantal fundamentele beleidsbeslissingen (maw. beslissingen waar delegees bij betrokken moeten worden) te beperken.  Ze kunnen dit doen doordat zij kennis hebben die de delegees vanuit hun positie niet hebben en die ze kunnen afschermen van de delegees.  Net zoals de delegees en werknemers kennis hebben die de leiding van het bedrijf niet heeft en niet zomaar verworven kan worden.  Daar is de kracht van een staking trouwens op gebaseerd (op de onmogelijkheid van de onmiddellijke vervangbaarheid van de werknemers).

De PVDA houdt er een mijns inziens voorbijgestreefde visie op de realiteit op na.  Zo weigeren ze in te zien dat er niet alleen een conflict is tussen werknemers en werkgevers
(of zo je wil kapitaal-arbeid), maar ook een conflict tussen verschillende groepen werknemers.  Dit laatste is het gevolg van de ver doorgedreven arbeidsverdeling eigen aan onze hoogmoderne samenleving.  Een voorbeeld daarvan is de wrijving tussen Beca (piloten) en de vakbonden.  
De PVDA zal zeggen dat de verschillende groepen werknemers eigenlijk niet bestaan en ze samen de revolutionaire arbeidsklasse vormen die de bourgeoisie moeten omverwerpen.
Alleen ... zijn er blijkbaar heel weinig empirische gevallen daarvan bekend.  Let op: ik ben uiteraard niet tegen een eengemaakte en sterke arbeidsklasse, alleen ben ik erg sceptisch over de reele haalbaarheid daarvan. Wat ons uiteraard niet belet om deze toestand na te streven.
Maar laten we de mogelijkheid van die andere conflicten 
dan niet zomaar afdoen als vals bewustzijn maar ze opnemen in onze analyses.  Zolang dat niet gebeurt zijn de analyses verkeerd.  Het feit dat de PVDA-analyses meestal erg zwart-wit zijn (wat niet betekent dat ze helemaal geen waarde hebben) heeft volgens mij te maken met het feit dat fenomenen als de dikwijls conflicteren belangen van verschillende beroepsgroepen erin ontkend worden.

Als we nadenken over hoe we een economie onder controle van de werkende bevolking kunnen plaatsen (en laat er geen twijfel over bestaan dat dit ook mijn bedoeling is), moeten we daar echter rekening mee houden.  En dat is uiteindelijk hetgeen ik wou zeggen in mijn eerste mail.  Dat Christophe het nodig vindt me daarom maar meteen in de hoek der vermaledijde reformisten te duwen, bewijst ten andere
de dogmatische houding van - en ik nuanceer - sommige PVDA'ers.  Het is niet mijn bedoeling op dezelfde spijker te blijven kloppen, maar ik hoop dat deze - en andere -
discussies in een intellectueel eerlijke en open sfeer
gevoerd kunnen worden.  Onze beweging kan er alleen maar 
krachtiger door worden.

Vriendelijke groeten (en laat maar komen die kritiek),
Stijn Oosterlynck