Strijd op het recht om te zoeken naar de waarheid, wars van alle dogmas.

Voor de ene is Han Soete een Saddam fan, een negationist, .... en nu weer ben is hij een propagandist. Een aantal critici houd ervan zichzelf als een slachtoffer voor te stellen, dat werkt, maar of het waar is ....
In dit tekstje wil trachten eens in te gaan op de onderliggende filosofie die Stijn O. hanteert in zijn kritiek op mij en anderen binnen het indymedia netwerk.

# Laten we elkaar begrijpen.

Stijn baseerde zijn hele essay op een definitie van propaganda die ik ergens in een comment uit zijn mouw schudde refererend naar de dikke Vandaele. De dikke Vandaele die zegt immers het volgende over propaganda : “Activiteit van een organisatie, om aanhangers te winnen voor een zeker principe.”
Het enige wat ik daar nu over wil zeggen is dat dit niet altijd pejoratief dient te zijn. De tekst van Stijn zelf is bijvoorbeeld een prachtig staaltje van propaganda : “Hij tracht je te winnen voor een zeker principe.”
Stijn werpt het probleem op dat propaganda geen manier is om kennis te vergaren. Natuurlijk is het dat niet, het is een manier om kennis te propageren. En propageren dat staat dan weer voor verspreiden, trachten ingang te doen vinden. Er bestaan dus verschillenden manier om kennis te propageren en één daarvan is propaganda.

Alles in een dergelijke discussie begint natuurlijk bij het feit of wel het al dan niet over de zelfde begrippen hebben, of we elkaar begrijpen. Daarvoor dient een woordenboek : als jij en ik weten waar het +/- over hebben als we het over een tafel spreken, dan is dat omdat we overeengekomen zijn dat een tafel een plank met vier poten eronder is. Er bestaan soorten tafels, zoveel is zeker, maar als ik U vertel dat ik deze tekst schrijft aan een keukentafel, dan kan U zich daar wat bij voorstellen.

Mij ontgaat een beetje Stijn zijn verwerpen van woordenboeken, want als ik het straks heb over China en U stelt zich daar de Noordpool bij voor, of ik vertel U een verhaal over schepen en U stelt zich daar een stoel bij voor dan zal het voor U onmogelijk worden om mijn tekst te begrijpen. Maar taal is ook iets dat leeft, het is geen dode materie maar een levend wezen. Er komen nieuwe woorden bij, er raken woorden in onbruik, .... en de betekenis van woorden kan zelfs wijzigen.

In de Vandaele bijvoorbeeld staat en definitie van tafel : “meubelstuk, hoofdzakelijk bestaande uit een horizontaal blad, dat op één of meerdere poten rust, om daarop wat te zetten, om daar wat op te leggen of daaraan wat te verrichten.”
Met andere woorden de tafel waaraan ik deze tekst schreef, en de tafel waaraan je deze tekst leest zijn meer dan waarschijnlijk verschillend, en jawel toch gaat het in beide gevallen om een tafel.
Meer nog een tafel uit de middeleeuwen is volledig verschillend van de tafel met formica tafelblad en ijzeren poten waaraan ik nu zit te werken.
Nog meer is dat als ik het woord tafel uitspreek jij waarschijnlijk aan een andere tafel denk dan de tafel waar ik spontaan aan denk. En toch begrijp je mij als ik je vertel dat ik deze tekst schreef aan mijn keukentafel.

Een woorden boek is dan ook niets meer maar ook niets minder dan een boek vol afspraken, afspraken in verband met taal die gebruiken om met elkaar te communiceren.


# De wereld is niet kenbaar, en probeer hem zeker niet veranderen??

Taal dat is weldegelijk een wetenschap,(Wetenschap : weten omtrent, bekendheid met iets,...) of tenminste er bestaan wetenschappelijk methodes om taal te bestuderen.
Chomsky bijvoorbeeld benaderd taal op een materialistische en dialectische manier.
“Grammatica bestaat uit een set van onafhankelijk onderdelen, die elk op algemene manier van eenvoudige principes ageren. Elke zin, in het bijzonder een ingewikkelde is het resultaat van de interactie van de verschillenden modules. ...”
Volgens Chomsky moet er een initiële universele grammatica bestaan die geld voor alle menselijke talen.

Stijn:
“Positivisten gaan ervan uit dat er een objectieve werkelijkheid bestaat en dat we die objectief kunnen kennen, beschrijven of verklaren.”
Dit is natuurlijk onzin. Wetenschap is een maatschappelijk fenomeen en net als alle andere maatschappelijk fenomenen kan het niet begrepen worden los van menselijke gevoelens, het machtstreven en de waarden en politieke overtuiging waarin het menselijk handelen ingebed zit.”

Want wat is er onzin volgens Stijn?
Het feit dat er een objectieve werkelijkheid bestaat, het feit dat we die kunnen kennen, of het feit dat we die kunnen beschrijven en verklaren. Om eerlijk te zijn, het was me niet meteen duidelijk, maar volgens mij vind Stijn dit alles onzin. En daarmee slingert Stijn ons meteen terug naar het tijdperk van Descartes: “Je pense donc je suis.” (ik denk dus ik ben)
Het hoeft helemaal niet te verbazen dat Stijn zoveel bijval kent. In Yabasta vinden we dezelfde idee terug. “Een naïeve vooruitgangsgedachte, een blind geloof in de “wetenschap” als nieuwe religie en een verstarrend positivistisch denken ...” (blz. 31).
Min of meer dezelfde stelling vinden we ook terug in Empire,.... . Deze uiterst vernieuwende en bevrijdende denkers zeggen allemaal in koor wat alle religies ons al tweeduizend jaar voorschrijven : “de wereld is niet kenbaar” “eerst was er het denken (het woord) en dan pas de materie (het vlees).

Maar is het niet een beetje absurd om te zeggen dat natuur niet zou bestaan zonder enige toevoeging van buiten.
De natuur bestond voor de mens bestond en zal bestaan ook na het verdwijnen van de mens. De natuur bestaat dus onafhankelijk van menselijke gevoelens, machtstreven, waarden of het de politieke overtuiging waarin het menselijk handelen ingebed zit.

Wat Stijn daar ook over denkt, de natuur die bestaat, ook dat stukje natuur waarvan Stijn niet eens weet dat het bestaat.

Stijn zal wellicht opwerpen dat ik hem verkeerd begrijp, maar ik vrees dat niets minder waard is. Want Stijn gaat verder in zijn redenering.

“Zo ontstonden de natuurwetenschappen vanuit de idee dat de natuur onderworpen moet worden aan de menselijke wil. Kernrampen, nucleair afval, ontregeling van ons hormonaal systeem,.... het zijn slechts enkele van de gevolgen van het uit de hand gelopen wetenschappelijk streven naar het heersen over de natuur.”

Stijn had het even goed kunnen hebben over elektriciteit, het internet, de computer, het wiel, de Hollandse polders, kunststof, .... jawel zelfs het schip dat de oceanen kan trotseren.
Stijn noemt het heersen over de natuur, jah alsof je de mens buiten de natuur kan plaatsen als iets bovennatuurlijks. “De mens als een wezen dat boven de natuur kan staan en kan heersen over de natuur??”

Neen Stijn, de mens maakt deel uit van de natuur, ook al kent hij die natuur niet volledig en ook al bestaat die natuur zonder dat de mens daar kennis van neemt.
Om de wereld te leren is het nodig dat men dat tenvolle begrijp. Men kan de wereld niet kennen of begrijpen zonder zichzelf te zien als een deel van die wereld, ook al bestaat die wereld zonder dat men er kennis van neemt.
De wereld kennen is geen eenvoudige opgave, zoveel is duidelijk, maar eerste stap om de wereld te leren kennen is erkennen dat hij bestaat, ook buiten het menselijk denken om.

Een nog veel groter gevaar bestaat er volgens Stijn in dat je de wereld zou trachten te veranderen. Wat voor Stijn uitgesloten is, is het feit dat mensen wetenschap uitoefenen om in te grijpen op de natuur.
Ik heb een neefje en een nichtje waarvan de moeder is gestorven aan een vreselijke aftakelingsziekte. Deze ziekte draag je mee, ze wordt via de genen doorgegeven, maar slechts in bepaald aantal gevallen is dat zo (de kans is groot dat je geen drager bent). Zowel mijn neefje al mijn nichtje lieten zich testen op de aanwezigheid van deze afwijking alvorens ze besloten om zelf kinderen te krijgen. Ze wilden niet dat hun kinderen hetzelfde lot zouden moeten ondergaan als hun moeder. Voor Stijn is dat uitgesloten want je tracht de natuur te onderwerpen aan de menselijke wil.

Als een dokter, specialist, wetenschapper, ingenieur, psychiater,.... dergelijke dingen zou vertellen dan zou iedereen hem uitlachen (op een paar fundamentalistische sektes na). Maar een socioloog of politicoloog die kan dergelijke dingen doodleuk vertellen, en zich bovendien nog voordoen als een vernieuwend denker.

Stijn zegt : “Een andere wereld is mogelijk”, maar hij zegt ook dat je de wereld onmogelijk kan kennen en dat je niet mag proberen in te grijpen op de wereld.
Is het dan volgens Stijn voldoende dat we met zijn allen denken aan die andere wereld opdat die andere wereld er zou zijn?

# Een spraakverwarrende kennisproductie ??

Hoe produceert een mens kennis? Hoe verloopt het proces van kennis productie?
Als we Stijn moeten geloven heeft het allemaal te maken met denken en denkpistes,...

Hoe komt de mens nu tot nieuwe ideeën, denkpistes? Daar kan stijn in het geheel geen antwoord op geven.
Nochthans s zijn er modellen beschikbaar om te begrijpen hoe de mens komt kennisproductie. Maar ja, de cognitieve wetenschap is een wetenschap, en dus wil Stijn er geen woorden aan vuil maken.

Ik vat even kort het schema samen van de menselijk kennisproductie.

• Een perceptie van de wereld
• leren, herinneren en acties controleren
• denken (cogigate) en nieuwe ideeën creëren
• Communiceren met anderen
• Nieuwe gevoelens, intenties en een zelfbewustzijn creëren
  

Dus (weeral kort samengevat):
- De wereld bestaat, onafhankelijk van het feit of wij hem al dan niet waarnemen.
- De mens maakt een perceptie van de wereld (kijken, horen, voelen, ruiken)
- De mens verwerkt wat datgene wat hij waarnam en doet ervaringen op.
- De mens komt tot inzichten, concepten om wat hij waarnam te begrijpen.

Voor Stijn is dat hele proces onbestaande, althans in zijn essay over kennisproductie vond ik het nergens terug.

Stijn zegt dat zijn kritiek een kritiek is op de leninisten onder ons. Welnu waarschijnlijk is dat waar, maar het is de eerste plaats een kritiek op de Marxisten en al de synoniemen die stijn daarvoor in zijn essay bedacht.
Want wat is de essentie van het Marxistische denken, wel dat is het historische en dialectische materialisme.
Moeilijke woorden ja dat is waar, en je kan dat dan ook niet zo maar samenvatten in enkele boutades. Maar het is zeker niet de karikatuur die Stijn ervan maakt.

Dialectiek (kort samengevat)

• Dat alles steeds in beweging is. Niets is dus zoals het was en niets blijft zoals het is.
• Dat je de dingen niet kan begrijpen door de eigenschappen van de afzonderlijke elementen op te tellen, maar dat je dingen maar kan begrijpen door hun relatie en interactie met elkaar te begrijpen.
• Dat de motor van de vooruitgang de strijd van de tegendelen is. De tegendelen die in elke ding vervat zitten.
• Vooruitgang is dus niet te wijten aan externe factoren, maar aan de tegenstelling die in het ding vervat zit.
• Dat je dingen maar kan begrijpen als je alle kanten, facetten en de manier waarop ze met elkaar interageren hebt begrepen.
• Dat er maar kwalitatieve “sprong” kan ontstaan als er voldoende kwantiteit aan voorafgaat.
• Dat er geen enkel dogma bestaat.
  

Historisch : zie communistische manifest)
Materialisme :
De natuur bestond voor de mens bestond en zal bestaan ook na het verdwijnen van de mens. De natuur bestaat dus onafhankelijk van menselijke gevoelens, machtstreven, waarden of het de politieke overtuiging waarin het menselijk handelen ingebed zit.

# Voor een revolutie bevrijd van zekerheidsillusie

Voor Stijn staat één ding vast : Saddam is een dictator van de ergste soort.
Maar Stijn heeft een probleem, want dat strookt niet met de realiteit.
Het kan best zijn dat Saddam dit ooit geweest is, het is zeker ook zo dat je het huidige Iraakse regime bezwaarlijk kan zien als een model regime.
Als er journalisten zijn die naar irak vertrekken om ter plaatse de realiteit te proberen achterhalen, dan zijn dat voor Stijn propagandisten.
Of die mensen nu han (indymedia), Mara (indymedia), Tsjoy (VRT), Peter Arnet (CNN) ,.... noemen, het maakt allemaal niets uit : Het is: iemand uit hun netwerk van gelijkgezinden die er geweest is (ooggetuigen).

Stijn denkt dat Saddam een dictator is van de ergste soort, en dus is dat zo.

Welnu, het kan best zijn dat Irak ooit een dictatuur van de ergste soort geweest is, maar toen ik er was heb ik dat zeker niet zo ervaren. (en dat is zowat 10 jaar geleden).
Ik stel ook vast dat de paar onafhankelijke journalisten die naar irak trokken zowat allemaal hetzelfde vertellen : ik kon me vrij bewegen, de mensen konden vrijuit spreken, ... Een paar Amerikaanse media-activisten trok naar irak en brengt dagelijks bericht uit over wat ze daar beleven : www.iraqjournal.org
Voor stijn is dat ongehoord, deze mensen worden immer lastige getuigen die het beeld dat hij zich gevormd over dat land tegenspreken. Die mensen gaan niet naar Irak om dat land te leren kennen en verslag uit te brengen over wat ze zien, neen ze kunnen dat volgens Stijn alleen maar doen in het kadere van éé of ander masterplan van hun gelijkgezinden.

Zeggen we daarmee dat Saddam O.K. is, maar natuurlijk niet, we zeggen alleen dat Irak helemaal niet het land is dat men er in de media tracht van te maken. (en de komende maanden zullen we nogal wat troep over ons heen krijgen,...)

# Kennis overdracht

Waar ik Stijn in kan volgen is in de hele kwestie van kennis overdracht.
Het is storend en soms meer dan ergerlijk hoe sommigen soms denken dat ze de waarheid in petto hebben. Ik weet het, ik zondig me ook wel eens aan die stijl,.... (en meer dan waarschijnlijk ook in deze tekst). Maar lees er Stijn zijn tekstjes nog eens op na, hij doet
Voor vele anderen op deze website is de manier waarop verschillende meningen hier met elkaar in “conflict” komen het belangrijkste probleem.
Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Stijn zijn pijlen eigenlijk richt op wat bepaalde mensen zeggen en niet zozeer op hoe ze bepaalde dingen zeggen.

Voilà, mijn eerste reactie op de onderliggende filosofie van Stijn zijn kritiek op mij en andere binnen het indymedia netwerk. (waarmee ik nog niet eens zeg dat die anderen denken zoals ik, wat Stijn wel doet).

Inderdaad we moeten alle dogma's van ons afwerpen, we moeten de wereld trachten ontdekken en in kaart te brengen, en we mogen ons daarbij niet laten afschrikken door het feit dat onze bevindingen wel eens ons beeld over die wereld zouden kunnen tegenspreken.