Een reactie uit Nederland, laat ik vooropstellen dat ik alle nuances van de Belgische situatie niet ken:

In de aanvankelijk prima genuanceerde kritische reacties op de AEL beginnen zich m.i. toch wat badinerende toontjes af te tekenen waarvan ik me wel kan voorstellen dat men er pissig van wordt (nog even los van de subplot die zich hier begint te ontspinnen met de strekking van laten we elkaar flink schouderklopjes geven en wat zou indymedia toch een mooi platform zijn als... [vul hier uw favoriete indymedia-fantasie in].) Het gaat me niet om voor of tegen de AEL zijn, dat weet ik zo net nog helemaal niet. Wel heeft een aantal van hen hier zich krachtig verweerd tegen enkele aantijgingen aan hun adres, een verweer waar m.i. vooralsnog te weinig op wordt ingegaan.

Ten eerste: Zoals al terecht opgemerkt door enkele AEL'ers, was hun brief getiteld "Open brief aan de antiglobaliseringsbeweging", niet "Sollicitatiebrief: mogen we ajb met jullie meedoen". Open brieven schrijf je elkaar op basis van gelijkwaardigheid, sollicitatiebrieven vanuit een ondergeschikte positie. Het is vreemd te noemen dat sommige kennelijk westerse activisten hun brief in de laatste zin denken te moeten uitleggen.

Er bestaat geen anti- of andersglobaliseringsbeweging met lidmaatschap, centraal comité of partijlijn. Er bestaat hooguit een veelheid aan groeperingen die zich, met al hun verschillen, op globaal dezelfde terreinen begeven en daarom (contemporain-) historisch het etiket "beweging" opgeplakt krijgen, zo gaat dat nu eenmaal, vanuit de behoefte van de mens de complexe werkelijkheid begrijpelijk en vatbaar te maken of zoiets. (Zowel de AEL als sommige kritikasters zou het wat dat betreft niet misstaan zich te realiseren dat pakweg de naoorlogse buitenparlementaire radicale beweging niet vandaag, noch in Seattle is ontstaan; een goed deel van de lopende discussie is dan ook veeleer eigen aan die beweging en speelt al veel langer lijkt me.) Ik kan de brief van de AEL niet anders lezen dan dat ze zich *al* als deel van die beweging *verstaan* en vanuit die gedachte de dialoog aangaan, dat lijkt me alleen maar toe te juichen, dat zouden meer clubs mogen doen zeg maar. Dat sommigen van hen in hun verweer tot nu toe zich niet al te genuanceerd hebben uitgelaten, nou ja dat kun je van meer schrijvers hier zeggen.

Ten tweede valt men over het nationalisme in het Arabische nationalisme van de AEL. Dat verhindert een aanvankelijk kritisch-genuanceerde schrijver hierboven niet om te stellen dat verzet tegen een oorlog in Irak zelf een zaak is van Arabieren en moslims (sic! Niet zomaar van Irakezen, nee van alle Arabieren en moslims ineens), terwijl Vlamingen zich best toeleggen op verzet in Vlaanderen en Amerikanen in Amerika etc. Ik snap de gedachte wel, maar ik vind het toch een wat bevreemdende nationalistische redenering vanuit een kennelijk linkse mond. Hoe zat het ook alweer met internationalisme en zo?

Om nog wat punten op een rijtje te zetten:

-- Er is gesteld dat de AEL een ronduit oorlogszuchtige oproep tot mondiaal gewapend verzet heeft gedaan. Terecht heeft men hier tegen ingebracht dat dit gewoon niet in hun brief staat; er staat slechts dat je je moet verzetten zoals de omstandigheden dat verlangen en met een scherp oog voor de heersende verhoudingen, men breekt alleen een lans voor gewapend verzet onder onmogelijke en onmenselijke omstandigheden. Dat is hoe je het ook bekijkt altijd een punt van discussie -- en deels praktijk -- geweest binnen de radicale buitenparlementaire beweging, niets nieuws onder de zon dus.

(Terzijde en ja ook ik vind Gandhi en zijn geweldloze verzet inspirerend, maar gaande deze discussie werd ergens gesteld dat Gandhi's verzet binnen "enkele jaren" (of korte tijd of zoiets) tot de Indiase onafhankelijkheid leidde. De werkelijkheid ligt wel iets genuanceerder; Gandhi's strijd van pakweg een halve eeuw maakte deel uit van een veel langere en bredere verzetsbeweging tegen de Britse heerschappij, waaraan zeker ook de vele gewapende of terroristische Indiase verzetsgroeperingen een belangrijke bijdrage hebben geleverd; zijn succes voor zover daar sprake van is moet gezien worden in een context waarin het sowieso uit zwang raakte om er kolonieën op na te houden; en de Indiase onafhankelijkheid en de Partition van 1947 was concreet het gevolg van een overhaaste daad door een ontoerekeningsvatbare Brit, met naar schatting een kwart tot een half miljoen doden als gevolg, zeer tot Gandhi's frustratie, die hiervan ten slotte zelf het slachtoffer zou worden zoals u zich misschien herinnert.)

-- De AEL keert zich expliciet tegen veel Arabische regimes en gaat zoals ik dat zie op zoek naar inspiratiebronnen binnen de eigen, deels seculiere, deels religieus geďnspireerde, radicale traditie, zoals die zich globaal parallel ontwikkelde aan de klassieke westerse socialistische en aanverwante stromingen. Dat lijkt me in eerste instantie aan te moedigen, wat trouwens niet wil zeggen dat je niet met elkaar in debat mag gaan of elkaar zelfs in de haren mag vliegen. Maar eigenaardig in het westen is dat men er alles aan heeft gedaan om die traditie om zeep te (helpen) brengen, en als er dan alleen maar verdwaasde gekken en fanatici overblijven wordt er geroepen: Zie je wel, het zijn allemaal fanatici! Het Arabisch nationalisme kan historisch gezien gewoon niet gelijkgeschakeld worden met islamisme en extremisme of fundamentalisme zoals dat woord tegenwoordig zo gemakkelijk in de mond wordt genomen. Overigens ontstond de islam zelf als revolutionaire egalitaire reactie op autocratische regimes, misschien dat ze mede daardoor nog steeds een inspirerende functie heeft voor jonge moslims (los van dat men zich er cultureel mee identificeert natuurlijk -- of ermee wórdt geďdentificeerd!)

Tussen twee haakjes het gedoe over homo's en vrouwen wat wel degelijk een punt is, is het al iemand opgevallen dat de AEL zijn standpunten daarover *juist* is gaan nuanceren in reactie op die kritiek? Iets dergelijks zagen we in Nederland gebeuren met betrekking tot Haselhoeff. Dat lijkt me nu juist het fijne van een dialoog, dat je door met elkaar te praten tot nieuwe inzichten komt. Kritiek vanuit de "beweging" op homo- en vrouwvijandigheid is natuurlijk wenselijk en noodzakelijk, maar hoed je ervoor je eigen radicale kritiek verward te zien met de als zodanig vermomde behoudendheid van het establishment of de goegemeente die nog steeds een beroerte krijgt als zoon- of dochterlief uit de kast komt.

-- Nog eens over dat nationalisme: Ik ben de laatste om te roepen dat wij als westerse blanken hierover niet mogen oordelen, maar toch is het nogal makkelijk om vanuit je positie in een gedurende enkele eeuwen vergaand geseculariseerde samenleving te oordelen over mensen met een achtergrond waar zich een andere ontwikkeling heeft voorgedaan. Natuurlijk zullen "wij" ons verzet niet snel formuleren binnen een etnische identiteit (maar al veel makkelijker als een identiteit ontleend aan een levensbeschouwelijke overtuiging overigens), omdat die identiteit alleen maar als onderdrukkend kan worden ervaren, nooit als bevrijdend -- áls we hem al ervaren. Maar wanneer je je in de eerste plaats aangetast ziet in je etnische, culturele, religieuze of linguďstische identiteit, natuurlijk zul je dan je verzet in die termen formuleren. Als je daarmee niet wil praten, zul je al snel weinig meer te praten hebben, zeker niet met zich verzettende inheemse volkeren, lokale groeperingen etc. (De Zapatistas om maar eens een voorbeeld te noemen.) Juist door een dialoog aan te gaan en op gang te houden kun je proberen aan zulk lokaal of nationalistisch verzet een radicale, democratische, egalitaire invulling te geven. En dat zal met vallen en opstaan gaan ja. Het is ook historisch onjuist om te zeggen dat zulk identiteitsgebonden verzet per se fout is of moet worden. Overigens, misschien spreken wij liever van autonomie, maar is dat in wezen niet hetzelfde streven? Wat is, en waar ligt, jouw autonome identiteit?

Blijft staan dat de AEL-brief nogal wat ronkende retoriek bevatte. Tja dat ken ik wel van meer komende en gaande radicale clubjes denk ik dan. Het is ook een kwestie van PR lijkt me, met zijden handschoenen zwengel je nou eenmaal geen radicale discussie aan. De AEL weigert ten minste nog langer te zeggen "kijk eens wat een aangepaste Belgen (of Nederlanders) we zijn", vandaar ook die overspannen officiële reactie op hen natuurlijk, vergis je niet. De AEL is hier van terechte repliek voorzien en het lijkt me wenselijk dat ze daar nuchter en serieus op ingaan. Het zou interessant zijn te weten hoe zij zich een bevrijdende "islam van het volk" voorstellen. Of wat voor strategie ze voor zich zien om (hun versie van) de islam in overeenstemming te brengen met een wereld waarin -- en echt niet alleen in het westen -- óók vrouwen, óók homo's en weet ik wie voor hun rechten opkomen (desnoods met geweld, hčhč. Geheel geoorloofd volgens hun eigen uitleg.) Daarvoor zul je toch verder moeten gaan dan schoorvoetend toe te geven "oké dan tolereren we homoseksualiteit bij blanke westerlingen, maar van de islam mag het niet". Maar het is wel een eerste stap. Ook zou een goed doordachte economische analyse (het zionisme als onderdeel en uiting van het kapitalisme, niet te wijten aan één bepaald volk, om maar iets te noemen) hen kunnen behoeden voor de populistische en gemakzuchtige oplossingen van bepaalde extremistische islamitische groeperingen. Ik heb goede hoop dat juist door een constructieve dialoog er een vruchtbare kruisbestuiving kan ontstaan tussen verwante geesten. 

Groet,

Pieter
Amsterdam