1) De omroepen

* Veel (niet-bekrtiseerde) officiële standpunten

De drie vermelde omroepen brachten in eerste instantie veel officiële verklaringen. De speech van Bush van vannacht kwam overal uitgebreid aan bod, Verhofstadts en Michels uitspraken eveneens. Op de standpunten van de eigen regering viel nergens kritiek te horen. De standpunten van de Amerikanen werden ook vlotjes overgenomen daar waar Peter Verlinden (VRT) het bericht dat door de eerste bombardementen tien doden zouden zijn gevallen, aanvulde met de commentaar dat die "informatie" van de Iraakse overheid komt en we daar dus "voorzichtig moeten mee zijn, want dat is eenzijdige informatie." En die van de Amerikanen is natuurlijk niet eenzijdig ... Verlinden toch ... 

Aan de standpunten van regerende politici werden toegevoegd: de studiobabbels met semi-officiële figuren zoals Willy Claes (op VRT; een man waarvan men altijd vergeet te zeggen dat hij wegens corruptie veroordeeld werd) en zoals ex-stafchef Willy Herteleer en de rechtse prof Luc De Vos (beiden op VTM).

* Geruststellen van de eigen bevolking

De drie omroepen brachten ook de verklaringen van de Belgische regering waarin (door o.a. minister Duquesne) gemeld werd dat men in België niet voor aanslagen moet vrezen. Op de VRT voegde een commentaarlezer er aan toe: "En indien nodig staat het leger klaar om de politie te steunen." 

* Standpunten vredesbeweging verzwegen 

De vredesbeweging heb ik vanmorgen nergens op de omroepen aan het woord gehoord. Daar waar de e-mails van diverse groepen die voor de vrede ijveren, nochtans vlot binnenliepen. 

De RTBF bracht wel een fragment van de (in het Frans uitgesproken) veroordeling van de oorlog door kardinaal Danneels. Op VRT kregen we één vertegenwoordiger van de politieke oppositie: Stefaan Declerck (CD&V) verklaarde dat "elke oorlog per definitie een nederlaag is" en dat de internationale instellingen zich moeten herstellen zodat we "als het moet" tegen de Amerikaanse politiek kunnen ingaan. Joos Wauters (van regeringspartij Agalev) kwam verklaren dat de wapentransporten nu moeten stoppen. Een heikel thema waar verder in de uitzendingen weinig over te horen viel. 

VRT vermeldde wel nog dat verschillende organisaties protest zullen organiseren. Het wordt dus wachten tot dat protest plaats vond en daar beelden van te tonen zijn. Daarzonder kan de vredesbeweging blijkbaar niet in de journaals aan bod komen. 

* "Onthoofdingsstrategie": mooi zo ?

In het spoor van het optreden van de V.S., blijven de media focussen op Saddam Hoessein. VTM blijft zijn berichtgeving over Irak inleiden met een pancarte met als opschrift 'Operatie Saddam'. RTBF zond vanochtend een documentaire over Saddam uit, met daarbij aandacht voor onder andere de gifgasaanval op de Koerden in Halabja maar ook voor de manier waarop Saddam van de V.S.- ambassadrice in Irak, destijds het groen licht kreeg om Koeweit te heroveren. Die actie zou voor Saddam het begin van het einde worden. Anders gesteld: het waren de Britten die destijds Koeweit van Irak afsplitsten en het waren de Amerikanen die de Iraakse herovering van Koeweit als motivatie gebruikten voor hun massale militaire aanwezigheid in de olierijke Golfregio.

De beperkte aanval van de V.S. vannacht werd op de VRT als een propaganda-bombardement omschreven: de V.S. bombardeerden een beperkt aantal doelen waar de Iraakse legertop zich zou bevinden om zo duidelijk te maken dat men de bevolking niet wil raken. Op VTM lag meer de nadruk op het doel van het beperkte bombardement: het gaat om een "onthoofdingsstrategie" (zoals het ook op VRT-radio 1 omschreven werd). 

Op VTM stelde Bart Van Doorne (New York) dat "zelfs als Saddam Hoessein zou zijn vermoord, we dat niet snel zullen weten." Van Doorne vertelde dit zonder enige kritische kanttekening te maken bij het optreden van één land dat de leider van een ander land wil vermoorden. In de VTM-studio ging het nieuwsanker verder met: "Het was de bedoeling om Saddam te treffen ..." en weer geen kritiek daarop. 

* Iraakse media zijn eerste doel

De propaganda-oorlog die de V.S. in Irak al een tijd aan het voeren zijn, kwam look aan bod. We zagen hoe de V.S. de Iraakse radio overnamen met eigen Arabische uitzendingen, hoe via pamfletten en andere middelen de Irakezen tot overgave opgeroepen worden.

De gepensioneerde admiraal Herteleer, ex-stafchef van het Belgisch leger, vertelde op VTM dat men de oorlog moet kunnen winnen ook als men Saddam niet kan vinden. Hij had het verder over het "overnemen van de instellingen - de media, de politie (...) "... Waarmee het belang van de media weer eens bewezen werd. Even later verscheen het VTM-onderschrift: "VS neemt radio Bagdad over."

* En wat met de buurlanden ?

De enige zender die vanochtend  uitgebreid inging - voor zover ik het allemaal kon volgen - op wat de consequenties van de Amerikaanse overval op Irak kunnen zijn voor de hele Golfregio, was de RTBF.

Kwamen aan bod: Turkije (met zijn 'Koerden-probleem'), Iran (waar de macht van de conservatieven zal versterkt worden door de bezetting door de Amerikanen van Irak), Syrië (waar ook een 'Baath'-partij aan de macht is en dat verzwakt zal worden door de val van Saddam), Libanon (als Syrië er als macht weg valt, krijgen de radicale moslims er vrij spel), Saoudi-Arabië (dat zich sinds 11/9 bedreigd voelt door de V.S.) en Israël tot slot, het enige land dat wellicht van de hele herschikking van het Midden- Oosten zal profiteren. 

2) De kranten

De kranten van vanochtend 'rateerden' het nieuws over de eerste Amerikaanse bombardementen op het centrum van Irak, op een haartje. Ze poogden dat goed te maken door veel achtergrondinformatie.

* "Le Soir, seul média belge à Bagdad" 

"La guerre aux portes de l'Irak" coverde Le Soir die vermeldde dat om 2 h 40, bij het afsluiten van de redactie, de Amerikanen nog niet begonnen waren met bombarderen. Le Soir wijdde zijn eerste zes pagina's nagenoeg geheel aan de oorlog, het mislukken van de diplomatie ... en het feit dat Le Soir als enig Belgisch medium in Bagdad blijft: "Le Soir, seul média belge à Bagdad." De correspondenten van RTBF, RTL, VTM, VRT hebben Bagdad verlaten zoals we gisteren al meldden. Drie Belgische media doen beroep op buitenlandse correspondenten, wat het geval is voor Bel RTL (met een correspondent van RTL France in Bagdad), La Libre Belgique (iemand van Libération in Bagdad) en De Standaard (een man van NRC Handelsblad in het noorden van Irak). De Morgen heeft een correspondent in Iraaks Koerdistan maar alleen Le Soir heeft dus nog een eigen correspondent in Bagdad (Alain Lallemand). Over correspondenten die via Internet berichten, geen woord. Die zijn er nochtans: zo bv. Geert Van Moorter en Colette Moulaert, op missie voor Geneeskunde voor de Derde Wereld. Zij zijn momenteel in Bagdad en sturen berichten door via www.m3m.be en www.g3w.be.

Op zijn opiniepagina bracht LS nog twee tegenstelde meningen over het al dan niet wettelijke karakter van de Amerikaanse overval op Irak.

* "Iraki's geen partij in de 'informatie-oorlog'"

De Standaard titelde vanmorgen: "Saddam in militaire wurggreep". De krant beloofde op haar cover, voor vrijdag een "extra dossier aanval op Irak (8 bladzijden)". Binnenin waren p. 2, 3 en 4 aan de oorlog gewijd met op 4 een groot artikel over "cyberwar": "de propaganda-oorlog met bombardementen van pamfletten en SMS'jes, woedt al weken in alle hevigheid." Daarbij is duidelijk dat de Iraki's in die "informatie-oorlog""geen partij zijn" voor de Amerikanen.

* "Faut-il s'attendre à un choc pétrolier ?"

La Libre Belgique plaatste op zijn cover een foto van een katholieke priester die Amerikaanse mariniers zegent. Onder de foto meldde de krant dat de Amerikaanse en Britse troepen hun eerste acties tegen Irak ondernomen hadden; een omschrijving die vaag genoeg was om zowat alles te kunnen dekken (er wordt immers al wekenlang gebombardeerd door Amerikaans-Britse vliegtuigen).

Binnenin besteedde de krant een zevental pagina's aan de oorlog om Irak, de weerslag op bv. Israël, de houding van België ...In een 'cahier central' (getiteld "Objectif Bagdad" met op de cover een Amerikaans gevechtsvliegtuig) bracht de krant een dossier van 16 pagina's "pour saisir tous les enjeux d'un conflit en Irak: histoire, économie, principaux acteurs, cartes ..."Het dossier eindigde passend voor 'La Libre' met de vraag wat de economische gevolgen van de oorlog zullen zijn.


* "Een Amerikaanse boycot" / De Morgen zuigt ook nieuws uit zijn duim

De Morgen probeerde het probleem van zijn te vroege afsluiting, net als La Libre handig te omzeilen door op zijn cover, boven en onder een grote tekening van Collin Powell, gezeten op een bom, de volgende vage titels te geven: "De invasie is begonnen" en "Amerikaans leger trekt Irak binnen".

In zijn edito "Brussel en Bagdad" had Walter Pauli het over de onvrede die België in Washington veroorzaakte met recente stellingnamen. Volgens Pauli willen de V.S. alleen maar volgzame bondgenoten en dus wordt op Brussel de druk opgevoerd. "Terwijl straaljagers richting Bagdad vliegen, circuleren in België geruchten over de eerste fase van een Amerikaanse economische boycot." Een boycot tegen België. Over de pogingen om in België een boycot tegen Amerikaanse producten te organiseren, repte Pauli niet. Typisch De Morgen.

Verder zoog De Morgen volgend "nieuws" uit zijn duim: "Groenen staken verzet tegen Amerikaanse transporten". (Zie de vermelde tegenovergestelde uitspraak vanmorgen op VRT van Joos Wauters.)

De krant heeft vandaag ook een "Globaal Extra" katern die opent met het artikel: "Slimme bommen moeten Saddam en zijn leger murw slaan."

Op pagina 18 prijkte een artikel van Stieven Ramdharie (Volkskrant) getiteld: "Irak is gewonde maar gevaarlijke gifslang". Mooie verdierlijking van een heel land ... In een tussentitel kregen we deze goede raad: "Je speelt niet met gifslangen. Je doodt ze zo veilig en efficiënt mogelijk. Of je laat ze met rust." 

Het artikel eindigde met te stellen: "Het ligt aan de garde hoe bloedig de strijd wordt. Wat gaan zij doen ? Hoe suïcidaal zijn ze ?" De schuld voor het 'bloedvergieten' in Irak ligt dus geheel en al bij de verdedigers, niet bij de overvallers ...

'Gelukkig' liet De Morgen zijn katern afsluiten door een open brief van de documentairemaker Michael Moore aan "beste gouverneur Bush". Moore's laatste zin: "Afmaken die Irakezen. Ze hebben onze olie ingepikt."