Bedankt Maarten voor deze tekst.  Tof dat je ondanks alles nog de moed hebt op deze site zo persoonlijk te gaan.  

Je schrijft:
"Vrije markt is niet de vijand. Vrije markt is een principe waarin iedereen zelf kan bepalen wat hij doet of maakt."

Achter het discours van de andersglobalisten zit inderdaad, zeker wat de markt betreft, een gebrek aan analyse.  

Kapitalisme en markt zijn niet hetzelfde.  Kapitalisme gaat over hoe het produktie-systeem georganiseerd wordt, markt over hoe een economie (een reusachtige input-outputmatrix van produkten en diensten) beheerd wordt.  

Kapitalisme kan wel niet zonder (arbeids)markt functioneren.  Kapitalisme als systeem wordt immers gekenmerkt door de commodificatie van de arbeidskracht.  Een arbeidsmarkt is dus essentieel voor het kapitalisme want dit betekent dat het grootste deel van de mensheid voor haar levensonderhoud afhankelijk is van een kleine groep mensen die de produktiemiddelen bezit. Achter de formele vrijheid van de markt zit dus een immense machtsongelijkheid verborgen.  

Een markt hoeft echter niet noodzakelijk kapitalistisch te zijn.  Je kan je een systeem voorstellen waarin het eigendom van de produktiemiddelen niet individueel is maar collectief, maar waar er toch marktrelaties bestaan.  

Markten zijn trouwens tot op zekere hoogte zelforganiserende systemen en in iedere samenleving die complex genoeg is ontstaan markten.  Ook in communistische landen bestaan markten (zwarte markten). Als er ergens een tekort is beginnen mensen nu eenmaal te ruilen.  En als de markt ontwikkelt ontstaat er zoiets als geld, een universele waardemeter.  De vraag is wat het bestaan van geld op gang brengt in een samenleving.  

Dat in markten iedereen doet wat hij/zij wil is niet correct.  Markten werken gedecentraliseerd op basis van de beslissingen van een onbeperkt aantal factoren.  Een van de grote voordelen van de markt is volgens mij dat prijzen op een of andere manier informatie verspreiden zonder dat daar een gecentraliseerd orgaan aan te pas komt.  Zoals Hayek (een aanrader, al ben ik het fundamenteel oneens met z'n theorie) zegt laat dit toe dat een grotere hoeveelheid actoren hun eigen kennis en inschattingsvermogen kunnen inbrengen dan bij een planeconomie het geval is.  

Op basis van prijsinformatie (maar wat Hayek vergeet is dat prijzen slechts een van de vele informatiebronnen van economische actoren zijn) maken gedecentraliseerde actoren een beslissing die dan weer vertaald wordt in prijzen zodat anderen die beslissing in rekening kunnen brengen.

In dat opzicht (!) is een markt oneindig veel flexibeler dan een al dan niet democratische geplande economie.  
Dat betekent op zich niets natuurlijk, want het is de samenleving die zou moeten beslissen hoe we onze economie moeten organiseren.  Alleen denk ik dat we marktmechanismen gewoon als een van de vele coordinatie-mechanismen moeten beschouwen, met haar positieve en negatieve kanten.  

Je kan hier veel voorbeelden uit de echte wereld tegenover zetten en zeggen dat het niet zo werkt, maar dit haalt mijn punt niet onderuit.  Dat bewijst enkel dat een zuivere markt (zoals ik die hierboven beschreef) niet bestaat en dat een markt is ingebed in sociale relaties, machtsrelaties, die de manier waarop de markt werkt naar hun hand proberen te zetten.  '

De' markt bestaat dus niet en valt dus niet te analyseren met slogans.  De cruciale vraag is hoe markt en macht zich tot elkaar verhouden.  Wat zeker is, dat beiden niet van elkaar te scheiden zijn.

Bovendien .. vrij is een ideologische connotatie.  Of de markt vrij is hangt af vanuit welk perspectief je kijkt.  Voor de ongeschoolde arbeider is de markt niet vrij, voor de computer specialist al veel meer.  Voor een fabrieksbaas op een overvolle markt is de markt ook niet vrij, maar voor de defensie-industrie in tijden van oorlog (bijna voortdurend dus) is de wapenmarkt wel vrij.  Vandaar, laten we het gewoon over markt hebben

My two cents,
Stijn

(De groetjes ook aan Elke, met veel respect voor wat zij met veel oprechtheid op haar manier doet).