Het korte geheugen van Louis Michel

De minister van Buitenlandse Zaken Michel verheugt zich over het ontslag van Sauwens, minister in de Vlaamse regering. En, zo voegt hij er aan toe, nu moet er maar eens een discussie komen over het oorlogsverleden van dit land. Wie dacht dat hij het over amnestie had, begreep hem verkeerd. Wat wil Michel precies?

Juliette Broder

Louis Michel kan spreken. Op 10 mei verklaart hij aan ‘Matin première’ op de RTBF: “Ik denk dat het debat over amnestie voor sommige personen die na de oorlog veroordeeld werden (...) altijd een gesloten debat is geweest. Ongetwijfeld ook omdat de Franstaligen het debat in grote mate verhinderd hebben. Ik denk dat het inderdaad geen slecht idee is om daarover eerlijk te discussiëren. Voor iemand die op 16 of 17 jaar bij de Hitlerjeugd was, moet men zich inderdaad de vraag stellen van welke manipulaties hij het slachtoffer was. Men kan niet iedereen over dezelfde kam scheren. Ik denk dat het mogelijk moet zijn daarover een sereen debat te hebben.”

Zijn eerste verklaringen op de radio zijn dus duidelijk: amnestie moet bespreekbaar zijn. Zonder twijfel deed hij dat om de regeringscoalitie te redden, omdat de stemmen van de Volksunie daarvoor nodig zijn. Michel merkt echter meteen dat hij te snel te ver is gegaan en enkele uren later doet hij een stap terug. Men heeft hem verkeerd begrepen, wat hij wil is niet de amnestie maar dat dit onder democraten bespreekbaar moet zijn om lessen te trekken uit de geschiedenis en dat er eindelijk verzoening komt.

Louis Michel is niet naïef. Naïef is wie niet ziet waar hij naar toe wil. Er is al een debat over amnestie. In 1947 al konden oud-collaborateurs die tot minder dan vijf jaren waren veroordeeld zich rehabiliteren op voorwaarde dat ze hun vergissing erkenden. Van de 8000 veroordeelden die in aanmerking kwamen waren er 7000 die halstarrig weigerden hun spijt te betuigen.

Dat was niet de enige daad van zachtmoedigheid ten opzichte van de pro-nazi’s. Economische collaboratie is nooit bestraft geweest. En niet weinigen van de leveranciers aan het Derde Rijk profiteerden eerst wat van de Zuid-Amerikaanse zon om dan opnieuw in België aan de slag te gaan. Men is ook nooit opgetreden tegen de oud-nazi’s en hun huidige aanhangers, die al 61 jaar om amnestie schreeuwen.

Tot op de dag van vandaag krijgen de ‘verzoeners’ hetzelfde antwoord van diegenen die heimwee hebben naar de bezetting: geen spijtbetuiging, wel amnestie. Erkennen dat die misdaden nooit bestaan hebben, is iets wat de democraten en de oud-weerstanders nooit zullen aanvaarden.

Collaboratie en weerstand bestonden in het noorden en het zuiden van het land. Dat kan men niet genoeg benadrukken. De Franstaligen die dat niet erkennen, voeden het racisme tegenover de Vlamingen en denken ten onrechte dat zij een goed geweten hebben.

Het heimwee naar het fascisme is wel duidelijker in Vlaanderen. Het kan hier voortkankeren onder het mom dat de repressie veel harder was. Dat wordt niet alleen gevoed door het Vlaamse Blok maar ook door verkozenen van alle partijen die zich achter de eis voor amnestie scharen. Een voorbeeld daarvan is het decreet Suyckerbuyck dat in het Vlaams parlement gestemd werd en waarbij oud-collaborateurs financiële tegemoetkoming krijgen.

Nooit vergeten

We gaan Louis Michel niet beledigen en zeggen dat hij de geschiedenis van zijn land niet kent en niet weet wat zijn voorgangers allemaal gedaan hebben om de repressie tegen de collaborateurs af te zwakken en om te verhinderen dat er echt opvoeding is gegeven over het fascisme en zijn gevolgen. Zo is 8mei, de dag van de bevrijding, al lang geen vakantiedag meer. Op het RTBF-nieuws vroeg men mensen van alle leeftijden wat 8 mei betekent. De antwoorden waren verbijsterend. Deze zogenaamd democratische staat heeft het nooit als haar plicht gezien om het fascisme bij zijn wortels uit te trekken. Alleen weggevoerden en oud-weerstanders, Vlamingen zowel als Franstaligen, probeerden het geheugen levend te houden.

En wat betreft de steun aan de strijd van zowel Vlaamse als Franstalige democraten tegen de fascisering van de staat en tegen het Vlaams Blok en zijn aanhangers: niemand moet de weerstanders en de democraten hier de les komen spellen.