AMINATA TRAORE (Mali)
Wat zijn de nadelige effecten van de mondialisering?
Gezien vanuit Afrika zijn er
veel meer nadelen dan voordelen. Ten eerste is er het dwingende aspect. Ik denk
dat elk proces van economische, sociale en politieke verandering moet gebeuren
met instemming van de mensen die betrokken zijn.
Wij bevinden ons nu in een
situatie die deze van een valse consensus is. Ergens zijn er mensen en
instellingen die met betrekking tot de technologische vooruitgang en alle
mogelijkheden die er zijn van toenadering op de wereld, tenminste om het vrije
verkeer van kapitaal, goederen en diensten toe te laten, beslist hebben dat uit
deze echte opportuniteiten de globalisering ontstaat, dat de gehele wereld dit
spel moet spelen. Ik denk dat dit een nieuwe vorm van dictatuur is.
Zij die dit hebben beslist
zonder de mening te vragen van de burgers van deze wereld – want lang hebben
wij gedacht dat het de volkeren uit de derde wereld zijn die aan deze pletwals
zijn onderworpen maar de sociale breuken, de gevolgen van de institutionele
hervormingen en fusies in Europa hebben zoveel plagen meegebracht dat wij ons
nu allemaal in dezelfde situatie terugvinden die er één is van niet-overleg met
betrekking tot de fundamentele transformaties die alles veranderen aan de
oppervlakte van deze planeet. Dus ik vind dat dit een verkrachting is van onze
meest elementaire rechten. Het heeft geen belang dat het een goede zaak zou
zijn en dat de communicatie zou … ?? we zouden in elk geval dezelfde resultaten
moeten kunnen behalen zonder te decreteren dat dit de globalisering is waarmee
we het moeten doen. Het is dat dat voor problemen zorgt.
En de kost. Want als het er
alleen maar om ging dat enkelen dit hebben beslist en dat er wel degelijk
positieve resultaten waren voor de mensheid, zou men zeggen, des te beter, maar
het probleem is dat het niet zo is. In het geval van de landen uit het zuiden
die helemaal niet klaar zijn en die nog nooit de tijd hebben gekregen om voor
zichzelf te beslissen, wanneer het ging om de industrialisering van hun land,
van het gebruik van hun bodemrijkdommen en zelfs van hun politieke keuzes, alle
veranderingen – tenminste in Afrika – zijn onderworpen aan de conformiteit van
wat we willen doen met de visies van de Europeanen en de rijken in het algemeen.
En de kost die we nu betalen voor die geforceerde veranderingen is ontstellend
hoog. Gedurende bijna vier decennia kregen we structurele
aanpassingsprogramma’s opgelegd, zogezegd om de betalingsbalans in evenwicht te
brengen, deze objectieven zijn niet bereikt, men heeft het onderwijs
ontmanteld; zowel het infrastructureel kapitaal als het menselijk en sociaal
kapitaal nodig voor de verandering die die mondialisten willen, is er niet in
onze landen.
Dus denken we dat het werkelijk
spotten is met de derde wereld wanneer men zegt dat het met die mondialisering
is dat we het moeten doen. Maar ik heb niet de indruk – met alles dat nu
gebeurt, het zijn toch mensen die dit hebben bepaald, het zijn mensen die
kunnen veranderen – ik wil dus niet dat men de indruk geeft dat dit een soort
fataliteit (lot) is waaraan niets valt te verhelpen, men moet er mee verder.
Maar dat zeggen ze, van op hun
fortuin, het fortuin van een Soros die zich gisteren met ons heeft onderhouden
is zo groot als het inkomen van hoeveel Afrikaanse landen? hij wil ons lessen
geven in democratie maar waar is de democratie wanneer een handvol instellingen
en mensen die heel machtig en rijk zijn vanuit Davos willen dicteren aan de
rest van de planeet hoe er moet worden gehandeld?
Dat willen wij niet langer. Voor
wat mijn continent betreft, Afrika is in een staat van totaal uiteenvallen,
niet enkel omdat we slechte politieke leiders hebben maar ook omdat wij te
maken hebben met onzichtbare actoren die niet aanspreekbaar zijn terwijl het de
aderlating is van onze hulpbronnen, van de aarde en van de ondergrond, die aan
de basis ligt van alle ongelukken van dit continent.
Wat anders doen, en hoe dit anders doen?
Wat doen? ik denk voor Afrika en
de rest van de derde wereld, eerst het recht van controle verwerven over onze
bestemming / lot. Dat men ophoudt met te beslissen in onze plaats en dat ze
ophouden met onze economieën te saboteren en onze inspanningen om te
democratiseren door de mensen te gijzelen die wij aan de macht stemmen. Wanneer
je merkt dat de meeste Afrikaanse politici zich amper bekommeren om hun
medeburgers, maar dat is precies omdat het voor hen belangrijker is dat ze
gehoord en beoordeeld worden door Brussel en Washington dan beluisterd te
worden door hun eigen burgers. Met het Europa in wording, in het akkoord van
Cotonou praat men over nieuwe actoren, de civiele samenleving, burgerschap.
Maar het is Europa zelf dat is ontspoord, dat haar project dat ze opbouwt, een
economisch, sociaal en politiek Europa maken en de samenwerking zo transformeren
dat de zaken in het voordeel van de burgers evolueren. Maar terzelfder tijd
huwt dat Europa de standpunten van de WTO. De burgers van Europa betalen
daarvoor en wij zijn eeuwige bedelaars. Ik wil dat de rijke landen consequent
zijn. Ze willen er geen van ons bij hen, ze willen niet de ontwikkelingshulp
verhogen, ze willen niet de schuld kwijtschelden en toch willen ze dat we
mondialiseren, dat is aberrant, is het niet? Wij zeggen nu, en het is een
buitenkans voor Afrika, dat op het ogenblik dat we zijn beland bij zo een grote
buitenlandse schuld dat die mensen in staat stelt om voortdurend lessen te
geven over wat we zouden moeten doen, dat er dergelijke zware sociale breuk is
in het noorden die maakt dat we nu het geluk hebben ons te kunnen laten horen.
Wij vinden nieuwe bondgenoten. Ik denk dat deze nieuwe sociale beweging die
ontstaat veel goede zaken zal voortbrengen, zeker voor iedereen en heel
speciaal voor Afrika. De oppositie is niet enkel de oppositie in het kader van
lokale politieke partijen. Ik geloof dat de Afrikaanse opposanten zich de goede
vragen moeten stellen, weten dat ze op hetzelfde ogenblik wanneer ze de keuzen
en praktijken van de machthebbers in vraag stellen, zich de vraag stellen dat
wanneer ze zelf aan de macht zijn ze de benodigde houding zullen hebben om te
proberen de zaken te heroriënteren in de richting van de kiezers, maw hun
engagement houden.
Ik geloof dat we te maken hebben
met een dubbele taal. Dat moeten we de rijken herinneren. Zij willen meteen om
het even welke dictator van een klein land oordelen, men verplettert hem omdat
hij niet naar zijn volk luistert en de mensen bruskeert. Maar wanneer we dat
register verlaten en men zich op het internationale vlak bevindt, ** dan stelt
men vast dat er mensen en instellingen zijn die zich het beslissingsrecht
toe-eigenen voor het geheel van de planeet en die mensen hebben tegenover zich
geen enkele tegenmacht. Wij zijn nu die tegenmacht, wij gaan hen niet laten de
planeet vernietigen. Zij moeten stoppen met woorden te spelen, als men
democratie zegt, moet het om democratie gaan, als men burgerschap zegt, moet
het daarom gaan, strijd tegen de armoede moet echt strijd tegen de armoede zijn
maar de woorden duiden lang niet altijd dezelfde realiteiten. Maar zij die
ermee doorgaan om elk woord te bederven / perverteren, spelen zo met het lot
van ontelbare onschuldigen, vooral in Afrika. Ik weiger te geloven dat de
huidige oorlogen en conflicten in Afrika enkel het resultaat zijn van het
gedrag van dictators – ze zijn dictators, zeker – maar men heeft niet de kans
gegeven aan een massa kritische Afrikanen om beter te begrijpen dat verandering
niet komt door de wapens; in de ontwikkelde landen geeft u zich de
mogelijkheden om anders te strijden, men organiseert referenda voor de minste
verandering, denkt u dat de Afrikanen in een referendum zich hebben mogen
uitspreken of zij de structurele verandering willen? En ik beschuldig het imf
en de wereldbank ervan de spil te zijn van dat hele processus. Die instellingen
noemen zich onvervangbaar maar liggen aan de basis van de meeste kwalen van het
Afrikaanse continent.
U zegt: wij zijn de tegenmacht maar die moet zeker toch nog groeien?
Het is een ontzettend grote stap
voorwaarts dat in zo korte tijd tussen Seattle en nu de beweging zulke vlucht
heeft genomen. Zulke bijeenkomsten laten toe aan de rest van de wereld om hun
ogen wijd te openen, van tussen de lijnen te lezen, te begrijpen dat de MNO’s
en de grote machten die een grote greep hebben op de media ons niet altijd de
waarheid vertellen en dat de inzet vandaag niet enkel is dat er opposanten zijn
tegen de mondiale orde. Wie wil er geen broederlijke mondiale orde waar er
herverdeling gebeurt van de rijkdommen? Wie wil er geen mondiale orde waar men
iedereen toelaat, blank, zwart, geel om op dezelfde wijze te kunnen rondreizen
zoals de goederen en het kapitaal? Maar de zaken zijn nu zo georganiseerd dat
het kapitaal vrij kan rondgaan en dat men ons verplicht te herstructureren en
onze investeringswetten te herzien, al de hervormingen zijn er op gericht onze
landen open te stellen voor roofdieren. Het is duidelijk dat men de Afrikanen
miserielonen zal blijven betalen, het milieu zal vervuild worden en dat die
mensen in elk geval hun fortuinen zullen repatriëren en wij enkel onze ogen zullen
overhouden om te wenen over vijftien of twintig jaar. Dat is de
verantwoordelijkheid van de nieuwe generatie Afrikanen in de huidige situatie
en tegenover de toekomstige generatie.
Verwacht u dat die
tegenmacht voldoende groot wordt om die andere wereld te maken?
Wat ook de uitkomst is van dit
proces, niets zal nog zijn zoals voorheen. Niemand kan verdergaan met ons te
beduvelen door te zeggen dat de mondialisering de panacee / het wondermiddel
is, dat alles in orde komt, dat er groei zal komen en herverdeling. Alvast in
Afrika willen wij oordelen aan de hand van het weinige dat we hebben gezien.
Wat we gezien hebben na dertig jaar structurele aanpassing is menselijk lijden,
verdriet en geweld. Wat we vaststellen na tien jaar democratiseringsinspanningen
zijn oorlogen, alleen maar oorlogen en alleen maar wegens verkiezingen. (Wat
zijn verkiezingen dan meer dan enkel iets voorafgaand aan de democratie?) De
overgang naar de democratie zit in een impasse omdat men stemt voor mannen en
vrouwen die geen middelen hebben, die geen keuze hebben. Hun enige keuze is het
in gang zetten van de economische hervormingen die Europa eist, de wereldbank
en het IMF. Dus zij beginnen vooreerst met het verraden van hun volk om recht
te hebben op middelen. Dat is onhoudbaar, zo kunnen we niet verder doen. En de
Afrikaanse leiders hebben er alle belang bij om op hun hoede te zijn, want het
is zelfmoord die instellingen te volgen.
U was in de werkgroep over Europa? Welke rol moet Europa spelen?
Europa is voor ons francofone landen
vooral Frankrijk. Wij horen zelfs spreken over la France Afrique. Dat is een
ander aspect van die plundering van Afrika. Ik vraag me af hoe die arrogantie
kan groeien, hoe slecht Europa dat Afrika toch kan beoordelen in de huidige
situatie. Wat we nu weten, de feiten die wij kennen, wij zitten in fase van de
geschiedenis waar alles is geweten. Wat denkt u? Wij komen er niet eens toe ons
te ontdoen van slechte leiders, het volstaat dat die leiders plezier doen aan
de westerse machten om voorgesteld te worden als goede leerlingen en dat men
hen helpt om aan de macht te blijven in het belang van de MNO’s, men houdt de
greep op alle sectoren, water, elektriciteit, dus de meest elementaire rechten
van de bevolking, het recht op drinkbaar water, alles moet betaald aan de reële
kost omdat degenen die komen geen hart hebben, zij investeren en moeten dus
winst maken. Stel u voor dat het meeste van onze infrastructuur die is
opgericht bijgedragen heeft tot de vergroting van de schuldenlast, de
kwijtschelding daarvan is nog niet onderhandeld maar men zegt, verkoop dat
allemaal want u kan er niets mee doen. Wij hebben de mensen die nodig zijn om
dat te beheren.
Is het werkelijk veranderd met de NGO’s en al het geld dat ze
meebrengen?
Het is te vroeg. De rol van de NGO’s,
de machtsverhoudingen zijn te onevenwichtig, men kan aan de NGO’s niet vragen
om dat te veranderen. Al wat de NGO’s kunnen doen is van te weigeren om de
bressen te dichten. Ik bedoel dat, wanneer men pijnlijke economische
maatregelen uitvaardigt, dat er dan wat geld komt via NGO’s uit het noorden of
het zuiden – die zich onderling trouwens bevechten om toegang tot dat geld te
krijgen – en dan gaat men daar een put graven, ginds een hospitaaltje bouwen en
denkt men dat men Afrika heeft geholpen. Dat is niet het probleem, het probleem
is dat er een veel radicalere verandering moet komen, de schuld kwijtschelden
en ons niet komen zeggen dat we dan nieuwe leningen zullen aangaan en dat het
geld slecht beheerd zal worden. Laat aan de Afrikanen de zorg over om inhoud te
geven aan zorgvuldig beheer. Het is niet aan het westen om bij ons gendarme te
spelen en te zeggen dat bij kwijtschelding we toch maar opnieuw zullen
verspillen. Als we hebben verspild was het met hun zegen. Want op het moment
dat men ons geeft is er reeds corruptie want degene die geeft weet bij welk
bedrijf we gaan kopen, want het bedrijf weet hoe te corrumperen. En vandaag
zegt men, u bent corrupt, maar wie heeft het systeem van corruptie
geïnstalleerd via de financiering van de ontwikkeling? En wie betaalt nu de
rekening? het zijn de kleine kinderen, onschuldigen, de vrouwen van het
platteland, de jongeren die de school verlaten en alleen maar werk vragen, zij
betalen vandaag voor de vergissingen van technocraten en financiers die zonder enig
gevoel durven zeggen aan diezelfde slachtoffers van te gaan stemmen.
© for non
commercial use: www.opencontent.org
© for commercial use (media with advertising, sponsorship,...)
contact han@skynet.be